PZL-101 Gawron
| Ten artykuł od 2013-01 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu. |
Zobacz też: gawron w innych znaczeniach tego słowa. |
PZL-101A Gawron podczas pikniku lotniczego w Góraszce w 2008 roku. | |||
Dane podstawowe | |||
Państwo | Polska | ||
---|---|---|---|
Producent | PZL | ||
Typ | samolot rolniczy | ||
Konstrukcja | jednosilnikowy, metalowy górnopłat | ||
Załoga | 1 | ||
Historia | |||
Data oblotu | 14 kwietnia 1958 | ||
Lata produkcji | 1960–1968 | ||
Liczba egz. | 325 | ||
Dane techniczne | |||
Napęd | 1× silnik gwiazdowy PZL AI-14R | ||
Moc | 191 kW (260 KM) | ||
Wymiary | |||
Rozpiętość | 12,68 m | ||
Długość | 9,00 m | ||
Wysokość | 3,12 m | ||
Powierzchnia nośna | 23,8 m² | ||
Masa | |||
Własna | 1004 kg | ||
Startowa | 1660 kg | ||
Zapas paliwa | 180 l (dodatkowo możliwość montażu 2× 95 l) | ||
Osiągi | |||
Prędkość maks. | 170 km/h | ||
Prędkość przelotowa | 130 km/h | ||
Prędkość minimalna | 50 km/h | ||
Prędkość wznoszenia | 2,5 m/s | ||
Pułap | 3380 m | ||
Zasięg | 240 km | ||
Rozbieg | 100 m | ||
Dobieg | 100 m | ||
Dane operacyjne | |||
Liczba miejsc | |||
3 | |||
Przestrzeń ładunkowa | |||
500 kg chemikaliów w proszku lub 605 l płynnych | |||
Użytkownicy | |||
Austria, Bułgaria, Finlandia, Hiszpania, Indie, Polska, Turcja, Wenezuela, Węgry, Wietnam, ZSRR | |||
|
PZL-101 Gawron – samolot rolniczy i wielozadaniowy konstrukcji polskiej, produkowany w WSK-Okęcie.
Historia
Konstrukcja powstała jako rozwinięcie radzieckiego Jaka-12M, produkowanego w Polsce na licencji. Przeróbkę opracował mgr inż. Stanisław Lassota. Celem było uzyskanie konstrukcji o większej ładowności oraz lepszych właściwościach lotnych. Z uwagi na zmianę środka ciężkości skrzydłom nadano niewielki skos, a na ich końcu zamontowano płyty brzegowe, które później zdemontowano w wielu samolotach, gdyż znacznie utrudniały lądowanie przy bocznym wietrze. Przesunięto w tył golenie podwozia głównego, zmniejszono masę wyposażenia usuwając jego część i dodano dodatkowy zbiornik na chemikalia. W ten sposób uzyskano samolot mogący zabrać 550 kg chemikaliów.
Samolot oblatano 14 kwietnia 1958, a do produkcji seryjnej wszedł w 1960. Od 1962 produkowano wersję PZL-101A, w której m.in. dodano drzwi po prawej stronie kabiny. Od 1965 do produkcji weszła ulepszona wersja PZL-101B, różniąca się m.in. brakiem „garbu” nad zbiornikiem na chemikalia i dużym chwytem powietrza pod silnikiem. Oprócz dwumiejscowej wersji rolniczej produkowano czteromiejscową wersję wielozadaniową oraz wersję sanitarną przewożącą chorego na noszach. Do 1968 wyprodukowano łącznie 325 samolotów, w tym:
- 215 dwumiejscowych rolniczych
- 78 czteromiejscowych aeroklubowych
- 32 sanitarne
134 Gawrony wyeksportowano, głównie do Bułgarii 40 szt. i Węgier 67 szt., a w mniejszych liczbach do Austrii 5 szt., Finlandii 3 szt., Hiszpanii 4 szt., Indii 6 szt., Turcji 5 szt., Wenezueli 1 szt. Wietnamu 1 szt., ZSRR 2 szt.
PZL-101 Gawron został wyparty pod koniec lat 70. przez nowocześniejszą konstrukcję rolniczą PZL-106 Kruk. Niektóre samoloty pozostają w użyciu w aeroklubach lub rękach prywatnych do dziś (2017).
Konstrukcja
Jednosilnikowy górnopłat zastrzałowy. Kadłub spawany z rur stalowych, z przodu kryty jest blachą duraluminiową, a w tylnej części płótnem. Skrzydła dwudźwigarowe duralowe kryte płótnem, o niewielkim skosie, wyposażone w klapy szczelinowe i stałe sloty. Usterzenie klasyczne, konstrukcji metalowej kryte płótnem. Podwozie samolotu stałe, klasyczne z kółkiem ogonowym. Istniała możliwość zainstalowania nart zamiast kół. W wersji rolniczej posiada wymienne komplety urządzeń do rozpylania proszków i nawozów, rozpryskiwania ciekłych chemikaliów i rozpylania aerozoli. Szerokość opylanego pasa wynosi 30-70 m.
Napęd stanowi silnik gwiazdowy 9-cylindrowy PZL AI-14R o mocy 191 kW (260 KM). Dwa zbiorniki paliwa w płacie mieszczą łącznie 180 litrów. Można podwieszać pod skrzydłami dwa dodatkowe zbiorniki o pojemności po 95 l.
Dane techniczne
- Rozpiętość: 12,68 m
- Długość: 9 m
- Wysokość: 3,12 m
- Powierzchnia nośna: 23,8 m²
- Masa użyteczna: 660 kg
- Masa startowa: 1660 kg
- Prędkość maksymalna: 170 km/h
- Prędkość minimalna: 50 km/h
- Prędkość wznoszenia: 2,5 m/s
- Pułap: 3380 m
- Zasięg: 240 km
- p
- d
- e
PZL przed 1939 r. |
|
---|---|
PZL Warszawa-Okęcie | |
WSK-Mielec |
|
PZL-Świdnik | |
Szybowce zakładów PZL |