Zatoka Nadziei

Zatoka Nadziei
Hope Bay
Bahía Esperanza
Ilustracja
Zatoka Nadziei w oddali argentyńska stacja antarktyczna Base Esperanza, 2015
Terytorium

 Antarktyka

Lokalizacja

Morze Weddella

Położenie na mapie Półwyspu Antarktycznego
Mapa konturowa Półwyspu Antarktycznego, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Zatoka Nadziei”
Położenie na mapie Antarktyki
Mapa konturowa Antarktyki, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Zatoka Nadziei”
Ziemia63°23′S 56°59′W/-63,383333 -56,983333
Multimedia w Wikimedia Commons

Zatoka Nadziei[1] (ang. Hope Bay, hiszp. Bahía Hope, Bahía Esperanza[1]) – zatoka na Morzu Weddella wcinająca się w północno-wschodnie wybrzeże Trinity Peninsula na północnym krańcu Półwyspu Antarktycznego.

Nad zatoką znajdują się dwie antarktyczne stacje badawcze: całoroczna stacja argentyńska – Base Esperanza i letnia stacja urugwajska – Ruperto Elichiribehety.

Geografia

Zatoka Nadziei leży na Morzu Weddella i wcina się w północny kraniec Półwyspu Antarktycznego – północno-wschodnie wybrzeże Trinity Peninsula[2] – między Sheppard Point a Stone Point[3]. Ma ok. 5 km długości i 3 km szerokości[4]. Zatoka otwiera się na cieśninę Antarctic Sound[4].

Kolonia pingwinów cesarskich w sąsiedztwie argentyńskiej stacji Base Esperanza

W regionie Zatoki Nadziei znaleziono wiele skamieniałości roślin kopalnych, m.in. takie taksony jak Pachypteris, Nilssonia, Zamites czy Elatocladus[5]. Liczne skamieniałości roślinne z okresu jury znajdują się na Mount Flora po południowo-wschodniej stronie zatoki[6]; odkrył jej Johan Gunnar Andersson (1874–1960), szwedzki geolog i zastępca kierownika Szwedzkiej Wyprawy Antarktycznej, badający ten region w 1903 roku[7][8]. Obszar Mount Flora (0,35 km²) ma status szczególnie chronionego obszaru Antarktyki w ramach Układu Antarktycznego (ang. Antarctic Specially Protected Area)[6].

Wschodnie wybrzeże Zatoki Nadziei jest ostoją ptaków IBA z uwagi na obecność licznej kolonii pingwinów cesarskich[2]. W 1985 roku odnotowano tu ok. 123 859 par pingwinów cesarskich[2]. Inne ptaki tu gniazdujące to: pingwiny białobrewe, wydrzyki brunatne, rybitwy antarktyczne, oceanniki żółtopłetwe, mewy południowe i pochwodzioby żółtodziobe[2].

Historia

 Osobny artykuł: Szwedzka Wyprawa Antarktyczna.

Zatoka została odkryta 15 stycznia 1902 roku[4] przez Szwedzką Wyprawę Antarktyczną pod kierownictwem szwedzkiego geologa Otto Nordenskjölda (1869–1928), która w latach 1901–1904 badała Półwysep Antarktyczny[9].

Kamienna chata wzniesiona przez członków Szwedzkiej Wyprawy Antarktycznej
1903 (z lewej strony); 2016 (z prawej strony)
1 – Półwysep Antarktyczny; 2 – Wyspa Jamesa Rossa; 3 – D'Urville Island, 4 – Joinville Island; 5 – Dundee Island; 6 – Snow Hill Island; 7 Vega Island; 8 – Seymour Island; 9 – Andersson Island; 10 – Paulet Island; 11 – Lockyer Island; 12 – Eagle Island; 13 – Jonassen Island; 14 – Bransfield Island; 15 – Astrolabe Island; 16 – Tower Island; A – Zatoka Nadziei – stacje badawcze, B – stacja Marambio, C – stacja General Bernardo O’Higgins

Rok później trzech uczestników ekspedycji Johan Gunnar Andersson (1874–1960) – zastępca kierownika wyprawy, Samuel A. Duse (1873–1933) – kartograf i marynarz Toralf Grunden zmuszeni byli do przezimowania w zatoce, po tym jak nie udało im się dotrzeć do obozu zimowego na Snow Hill Island[3]. Po zachodniej stronie Hut Cove wznieśli kamienną chatę i przebywali tam od 12 marca do 29 wrześni 1903 roku[3]. Prymitywną chatę zadaszyli saniami i płachtami, wewnątrz rozbili namiot a podłoże wyłożyli skórami pingwinów[10]. Przetrwali zimę w ciężkich warunkach, dzięki mięsu i tłuszczowi z 700 pingwinów[10]. Andersson przeprowadził badania geologiczne i znalazł wiele skamieniałości, w tym 61 gatunków z okresu środkowej Jury[10]. Zatokę nazwali Haabets Vig – Zatoką Nadziei[3]. Pozostałości kamiennej chaty mają status historycznego miejsca w ramach Układu Antarktycznego (ang. Historic Site or Monument)[11].

12 lutego 1945 roku na południe od Seal Point oddano do użytku brytyjską bazę antarktyczną nazywaną „Base D” lub „Hope Bay”[3]. W tym samym roku zatoka została zmapowana[3]. Baza została założona w ramach tajnej brytyjskiej ekspedycji wojskowej na Antarktydę – operacji Tabarin[12]. Wcześniej w ramach tej operacji Brytyjczycy założyli bazy na Deception Island („Base B”) i w zatoce Port Lockroy („Base A”)[12]. Celem operacji było umocnienie brytyjskiej obecności w Antarktyce związane z działaniami II wojny światowej, wzmocnienie roszczeń terytorialnych w regionie i zbieranie danych meteorologicznych[12]. 8 listopada 1948 roku główna chata bazy spłonęła w pożarze, w którym zginęło dwoje ludzi[3]. Baza została ewakuowana 4 lutego 1949 roku[3].

14 lutego 1952 roku, ok. 500 m od bazy brytyjskiej oddano do użytku argentyńską bazę marynarki nazywaną „Destacamento Naval Esperanza” lub „Esperanza”, która formalnie została otwarta 31 marca[3]. W bazie brytyjskiej wzniesiono nową chatę[13] i stacja brytyjska została otwarta ponownie 4 lutego 1952 roku[3]. Z otwarciem związany był incydent – Argentyńczycy, by zapobiec ponownemu otwarciu bazy brytyjskiej poprzez zablokowanie dostawy sprzętu i zapasów[14], oddali strzały z broni maszynowej nad głowami Brytyjczyków, którzy zmuszeni byli do powrotu na statek[13]. Sprawa została rozwiązana przez porozumienie stron o nieingerowaniu w działalność stacji drugiej strony, a sam incydent został wytłumaczony przekroczeniem instrukcji przez dowódcę bazy argentyńskiej[14]. Incydent w Zatoce Nadziei był jedynym odnotowanym przypadkiem tego typu (ang. shots fired in anger) na terenie Antarktydy[15].

W 1952 roku Brytyjczycy przeprowadzili badania hydrograficzne zatoki ze statku[3].

W latach 1953–1954 obok bazy marynarki, Argentyna wybudowała nową bazę wojskową, która została otwarta 4 marca 1954 roku[3].

W latach 1954–1956 kolejne badania zatoki przeprowadziła Falkland Islands Dependencies Survey[3].

W grudniu 1956 roku Argentyńczycy wycofali żołnierzy marynarki[3]. W październiku 1958 roku dawne baraki marynarki argentyńskiej strawił pożar[3]. Baza brytyjska została ewakuowana 13 lutego 1964 roku[3].

8 grudnia 1997 roku stacja brytyjska została przekazana Urugwajowi i przemianowana na Estación científica antártica Ruperto Elichiribehety (ECARE)[13].

Stacje badawcze

W Zatoce Nadziei funkcjonują dwie antarktyczne stacje badawcze:

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b KSNG 2006 ↓, s. 22.
  2. ↑ a b c d e f BirdLife International: Important Bird Areas factsheet: Hope Bay. 2020. [dostęp 2020-08-29]. (ang.).
  3. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p SCAR Composite Gazetteer of Antarctica ↓.
  4. ↑ a b c USGS Geographic Names Information System – Hope Bay
  5. ↑ Taylor i Taylor 2012 ↓, s. 138.
  6. ↑ a b Secretaría del Tratado Antártico: ASPA 148: Mount Flora, Hope Bay, Antarctic Peninsula. [w:] www.ats.aq [on-line]. [dostęp 2020-08-30]. (ang.).
  7. ↑ Riffenburgh 2007 ↓, s. 413.
  8. ↑ Birkenmajer i Ociepa 2008 ↓, s. 9.
  9. ↑ Svanberg 2014 ↓, s. 691.
  10. ↑ a b c Mills 2003 ↓, s. 22.
  11. ↑ Secretaría del Tratado Antártico: List of Historic Sites and Monuments approved by the ATCM (2012). [w:] documents.ats.aq [on-line]. [dostęp 2020-08-29]. (ang.).
  12. ↑ a b c British Antarctic Survey: Operation Tabarin overview. [w:] www.bas.ac.uk [on-line]. [dostęp 2020-08-29]. (ang.).
  13. ↑ a b c British Antarctic Survey: History of Hope Bay (Station D). [w:] www.bas.ac.uk [on-line]. [dostęp 2020-08-29]. (ang.).
  14. ↑ a b Beck 2014 ↓, s. 35.
  15. ↑ Howkins 2017 ↓, s. 3.

Bibliografia

  • Peter J. Beck: The International Politics of Antarctica. Routledge Revivals: Routledge, 2014. ISBN 978-1-317-70096-8. [dostęp 2020-08-30]. (ang.).
  • Krzysztof Birkenmajer, Anna Maria Ociepa. Plant-bearing Jurassic strata at Hope Bay, Antarctic Peninsula (West Antarctica): geology and fossil-plant description. „Studia Geologica Polonica”. 128, s. 5–96, 2008. (ang.). 
  • Adrian Howkins: Frozen Empires: An Environmental History of the Antarctic Peninsula. Oxford University Press, 2017. ISBN 978-0-19-024914-4. [dostęp 2020-08-30]. (ang.).
  • Antarktyka. „Nazewnictwo geograficzne Świata”. 8, 2006. Główny Urząd Geodezji i Kartografii. Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej (KSNG). [dostęp 2020-08-27]. 
  • William James Mills: Exploring Polar Frontiers. ABC-CLIO, 2003. ISBN 978-1-57607-422-0. [dostęp 2020-08-15]. (ang.).
  • Beau Riffenburgh: Encyclopedia of the Antarctic. Taylor & Francis, 2007. ISBN 978-0-415-97024-2. [dostęp 2018-07-07]. (ang.).
  • SCAR Composite Gazetteer of Antarctica: Hope Bay. [dostęp 2020-08-27]. (ang.).
  • Ingvar Svanberg: Swedish Antarctic Expedition. W: Andrew J. Hund: Antarctica and the Arctic Circle: A Geographic Encyclopedia of the Earth's Polar Regions. ABC-CLIO, 2014, s. 690–693. ISBN 978-1-61069-393-6. [dostęp 2020-08-28]. (ang.).
  • Thomas N. Taylor, Edith L. Taylor: Antarctic Paleobiology: Its Role in the Reconstruction of Gondwana. Springer Science & Business Media, 2012. ISBN 978-1-4612-3238-4. [dostęp 2020-08-29]. (ang.).