Boeing X-20 Dyna-Soar
Dane podstawowe | |||
Państwo | Stany Zjednoczone | ||
---|---|---|---|
Producent | Boeing | ||
Typ | eksperymentalny samolot kosmiczny | ||
Załoga | 1 pilot | ||
Dane techniczne | |||
Napęd | Martin Trans | ||
Ciąg | 323 kN | ||
Wymiary | |||
Rozpiętość | 6,34 m | ||
Długość | 10,77 m | ||
Wysokość | 2,59 m | ||
Powierzchnia nośna | 32 m² | ||
Masa | |||
Własna | 4715 kg | ||
Startowa | 5165 kg | ||
Osiągi | |||
Prędkość maks. | 28 165 km/h | ||
Prędkość wznoszenia | 510 m/s | ||
Pułap | 160 km | ||
Zasięg | 40 700 km | ||
Współczynnik obciążenia konstrukcji | 161 kg/m² | ||
Dane operacyjne | |||
Rzuty | |||
|
Boeing X-20 – pierwszy projektowany samolot kosmiczny, przeznaczony do celów militarnych. Pomysł powstał w USA w 1955 roku w czasie przygotowań do wprowadzenia sztucznych satelitów Ziemi w ZSRR i USA. Projekt oparty był na studyjnych i teoretycznych pracach pioniera astronautyki Eugena Saengera.
Program miał na celu budowę samolotu kosmicznego - bombowca wynoszonego ponad atmosferę przez rakietę i lecącego po odłączeniu na odległość ponad 10 000 km. W styczniu 1958 rozpisano konkurs do którego stanęły czołowe wytwórnie lotnicze. W 1958 zgłoszono siedem projektów, który otrzymał miano Dyna-Soar (skrót od Dynamic Soaring – szybowiec dynamiczny) i oznaczenie prototypowe X-20, w którym liczba wskazywała na prędkość, dokładniej - wartość liczby Macha, czyli na pojazd zdolny do poruszania się z prędkością przekraczającą dwudziestokrotnie prędkość dźwięku. Projekt odbywał się w latach 1957-1963 i został zakończony krótko po rozpoczęciu budowy pojazdu. Zaraz po locie Sputnika 1 przystąpiono do skonstruowania sześciotonowego, odzyskiwalnego samolotu kosmicznego. Jego budowniczym miał być Boeing, z którym zawarto w tej sprawie kontrakt w 1959 roku, a rakiety nośnej wytwórni Martin Marietta.
W kwietniu 1960 roku zostały zakończone studia wstępne i badania w tunelu aerodynamicznym. Zbudowano makietę naturalnej wielkości i zamierzano przystąpić do budowy prototypu. Program postępował naprzód i US Air Force wybrały sześciu pilotów do latania przyszłym samolotem X-20. Miał on być wynoszony na orbitę za pomocą Titana III i przelatywać szybko nad celem w misji zwiadowczej. Następnie, po odpaleniu na krótko silnika hamującego, schodziłby w dół, wykonując, dzięki skrzydłom w układzie delta o dużym skosie, ponaddźwiękowy ślizg przez górne warstwy atmosfery. Wraz z postępem prac rosły koszty przedsięwzięcia, znacznie przekraczając sumy przeznaczone na program.
Program został zaniechany. 10 grudnia 1963 roku Sekretarz obrony Stanów Zjednoczonych Robert McNamara stwierdził, że przewidywane dla X-20 zadania będzie można lepiej osiągnąć dzięki niewielkiej stacji kosmicznej, nazwanej Załogowym Laboratorium Orbitalnym – Manned Orbiting Laboratory (MOL). Sekretarz odwołał więc projekt X-20, powołał za to MOL, który zresztą po pewnym czasie też został zaniechany[1].
Przypisy
- ↑ T. A. Heppenheimwr: Podbój Kosmosu. Tajne epizody amerykańskich i radzieckich programów kosmicznych. Warszawa: Wydawnictwo Amber Sp. z o.o., 1997, s. 298-299. ISBN 83-7169-852-6.
Zobacz też
- North American X-15
- MiG-105 (radziecki odpowiednik Boeinga X-20)
Linki zewnętrzne
- Adam Piech: Dyna-Soar – pierwszy amerykański pojazd kosmiczny. kosmonauta.net, 2009-04-05. [dostęp 2014-05-24].
- Britannica: topic/Dyna-Soar
- p
- d
- e
Konstrukcje pilotowane | |
---|---|
Konstrukcje bezpilotowe | |
Pociski rakietowe | |
Program kosmiczny NASA | |
Projekty utajnione |
|
- Bariera dźwięku
- Wejście w atmosferę
- Kadłub nośny
- Przepływ laminarny
- Zmiennopłat
- Wektorowanie ciągu
- Samolot bezogonowy
- Scramjet
- Blended Wing Body