5 Chersoński Pułk Konny

5 Chersoński pułk konny

Historia
Państwo	Ukraińska Republika Ludowa
Sformowanie	1920
Rozformowanie	1924
Dowódcy
Pierwszy	sot. Antin Achtanio
Działania zbrojne
wojna polsko-bolszewicka
Organizacja
Rodzaj wojsk	Jazda
Podległość	5 Cherstońska DS

5 Chersoński pułk konny – oddział kawalerii Armii Ukraińskiej Republiki Ludowej.

W wyniku rozmów atamana Symona Petlury z naczelnikiem państwa i zarazem naczelnym wodzem wojsk polskich Józefem Piłsudskim prowadzonych w grudniu 1919, ten ostatni wyraził zgodę na tworzenie ukraińskich jednostek wojskowych w Polsce^[1].

W październiku Armia URL przeprowadziła mobilizację. W jej wyniku liczebność jej oddziałów znacznie wzrosła^[2]. W związku z podpisaniem przez Polskę układu o zawieszeniu broni na froncie przeciwbolszewickim, od 18 października wojska ukraińskie zmuszone były prowadzić działania zbrojne samodzielnie^[3].

Rozkazem nr 79 z 20 października 1920 nakazano sformować oddział kawalerii dla 5 Chersońskiej Dywizji Strzelców, a rozkazem Dowództwa Armii Czynnej nr 183 oficjalnie zatwierdzono nazwę jednostki – 5 pułk konny Chersońskiej Dywizji. Pomimo formalnego sformowania pułku, panował w nim powszechny chaos. Po przejściu przez Zbrucz prawie cały stan osobowy i niemal wszystkie konie pułku zaginęły. W takich warunkach, rozkazem nr 102 z 9 grudnia 1920 pułk został rozwiązany, a żołnierze przeniesieni do 15 Brygady Strzelców^[4].

Przeciwko dowódcy pułku sot. Antinowi Achtaniowi wszczęto postępowanie sądowe. Jednak we wsi Borki Wielkie dowódca jednostki wraz z szeregowymi pułkowej szkoły podoficerskiej opuścił szeregi 5 Chersońskiej Dywizji Strzelców i samowolnie przyłączył się do eszelonu Samodzielnej Dywizji Kawalerii jadącego do Wadowic. Pod koniec września 1921 w obozie dla internowanych w Łańcucie odtworzono kadrowy 5 pułk konny z dowódcą sot. Mykołą Peretiatką^[5].

W związku z demobilizacją Armii URL i likwidacją obozów internowania żołnierzy ukraińskich w Polsce, pułk w 1924 został rozformowany^[5].

 Osobny artykuł: Pułki konne Armii Ukraińskiej Republiki Ludowej.

• Jacek Legieć: Armia Ukraińskiej Republiki Ludowej w kampanii polsko-bolszewickiej 1920 r.. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2002. ISBN 83-7322-529-3.
• Andrij Rukkas: Razem z Wojskiem Polskim. Armia Ukraińskiej Republiki Ludowej w 1920 roku. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej–Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2020. ISBN 978-83-8098-843-9.
• Sebastian Szajdak: Polsko – ukraiński sojusz polityczno–wojskowy w 1920 roku. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2005. ISBN 83-7399-132-8.