Tor函子

交換代數中,Tor 函子張量積導函子。此函子起初是為了表述代數拓撲中的 Künneth 定理與普遍係數定理而定義。

定義

R {\displaystyle R} 為環。令 R M o d {\displaystyle R-\mathbf {Mod} } 為左 R {\displaystyle R} -模範疇、 M o d R {\displaystyle \mathbf {Mod} -R} 為右 R {\displaystyle R} -模範疇(若 R {\displaystyle R} 交換環,則兩者等價)。固定一對象 B R M o d {\displaystyle B\in R-\mathbf {Mod} } ,考慮函子

T B ( ) := R B {\displaystyle T_{B}(-):=-\otimes _{R}B}

這是從 M o d R {\displaystyle \mathbf {Mod} -R} 阿貝爾群範疇 A b {\displaystyle \mathbf {Ab} } 的右正合函子(若 R {\displaystyle R} 為交換環,則它是映至 R M o d {\displaystyle R-\mathbf {Mod} } 的右正合函子),因此能考慮其左導函子 L T B {\displaystyle L_{\bullet }T_{B}} ,記為 T o r R ( , B ) {\displaystyle \mathrm {Tor} _{\bullet }^{R}(-,B)}

換言之,對任一左 R {\displaystyle R} -模 A {\displaystyle A} 射影分解

P 3 P 2 P 1 A 0 {\displaystyle \cdots \rightarrow P_{3}\rightarrow P_{2}\rightarrow P_{1}\rightarrow A\rightarrow 0}

去掉尾項 A {\displaystyle A} ,並對 B {\displaystyle B} 取張量積,得到鏈複形

P 3 B P 2 B P 1 B 0 {\displaystyle \cdots \rightarrow P_{3}\otimes B\rightarrow P_{2}\otimes B\rightarrow P_{1}\otimes B\rightarrow 0}

並取其同調群,則得到 T o r R ( , B ) {\displaystyle \mathrm {Tor} _{\bullet }^{R}(-,B)}

此外,Tor 函子也能以 A R {\displaystyle A\otimes _{R}-} 的左導函子定義,兩種定義給出自然同構的函子。

性質

  • Tor 函子與直和交換:
T o r n R ( i A i , j B j ) i j T o r n R ( A i , B j ) {\displaystyle \mathrm {Tor} _{n}^{R}(\bigoplus _{i}A_{i},\bigoplus _{j}B_{j})\simeq \bigoplus _{i}\bigoplus _{j}\mathrm {Tor} _{n}^{R}(A_{i},B_{j})}
  • 對任何 n 1 {\displaystyle n\geq 1} T o r n R {\displaystyle \mathrm {Tor} _{n}^{R}} 是從 ( M o d R ) × ( R M o d ) {\displaystyle (\mathbf {Mod} -R)\times (R-\mathbf {Mod} )} A b {\displaystyle \mathbf {Ab} } 加法函子。若 R {\displaystyle R} 是交換環,則它是從 ( R M o d ) × ( R M o d ) {\displaystyle (R-\mathbf {Mod} )\times (R-\mathbf {Mod} )} R M o d {\displaystyle R-\mathbf {Mod} } 的加法函子。
  • 依據導函子性質,每個短正合序列 0 K L M 0 {\displaystyle 0\rightarrow K\rightarrow L\rightarrow M\rightarrow 0} 導出長正合序列
T o r n + 1 R ( M , B ) T o r n R ( K , B ) T o r n R ( L , B ) T o r n R ( M , B ) T o r n 1 R ( K , B ) {\displaystyle \cdots \rightarrow \mathrm {Tor} _{n+1}^{R}(M,B)\rightarrow \mathrm {Tor} _{n}^{R}(K,B)\rightarrow \mathrm {Tor} _{n}^{R}(L,B)\rightarrow \mathrm {Tor} _{n}^{R}(M,B)\rightarrow \mathrm {Tor} _{n-1}^{R}(K,B)\rightarrow \cdots }
對第二個變數亦同。
  • R {\displaystyle R} 為交換環, r R {\displaystyle r\in R} 非零因子,則
T o r 1 R ( R / ( r ) , B ) = { b B : r b = 0 } {\displaystyle \mathrm {Tor} _{1}^{R}(R/(r),B)=\{b\in B:rb=0\}}
這是 Tor 函子的詞源。
  • 由於阿貝爾群皆有長度不超過二的自由分解(因為自由阿貝爾群的子群皆為自由的),此時對所有 n 2 {\displaystyle n\geq 2} ,有 T o r n Z ( , ) = 0 {\displaystyle \mathrm {Tor} _{n}^{\mathbb {Z} }(-,-)=0}

譜序列

A , B {\displaystyle A,B} 為交換環, M {\displaystyle M} B {\displaystyle B} -模,並固定一個環同態 A B {\displaystyle A\to B} 。我們有雙函子的自然同構:

( A B ) B M = A M {\displaystyle (-\otimes _{A}B)\otimes _{B}M=-\otimes _{A}M}

由此導出格羅滕迪克譜序列:對任何 A {\displaystyle A} -模 N {\displaystyle N} ,有譜序列

E p q 2 = T o r p B ( T o r q A ( N , B ) , M ) T o r p + q A ( N , M ) {\displaystyle E_{pq}^{2}=\mathrm {Tor} _{p}^{B}(\mathrm {Tor} _{q}^{A}(N,B),M)\Rightarrow \mathrm {Tor} _{p+q}^{A}(N,M)}

與平坦模的關係

一個右 R {\displaystyle R} -模是平坦模的充要條件是 T o r 1 R ( M , ) = 0 {\displaystyle \mathrm {Tor} _{1}^{R}(M,-)=0} 。此時可推出 n 1 , T o r n R ( M , ) = 0 {\displaystyle \forall n\geq 1,\;\mathrm {Tor} _{n}^{R}(M,-)=0} 。左 R {\displaystyle R} -模的情況準此可知。事實上,計算 Tor 函子時可以用平坦分解代替射影分解;凡射影分解必為平坦分解,反之則不然;平坦分解在技術上較富彈性。

文獻

  • Charles A. Weibel, An introduction to homological algebra, Cambridge University Press. ISBN 0-521-55987-1