单倍群O-M175

单倍群O-M175
起源时间距今36800年 [95% CI 34,300 <-> 39,300](YFull[1]

②距今41900年 [95% CI 31,294 <-> 51,202](Karmin 2015[2]

③距今44700或38300年[3]
共祖年代①距今31200年 [95% CI 29,400 <-> 33,100] ybp (YFull[1])

②距今34042 [95% CI 25,228 <-> 41,942]年(Karmin 2015[2]

③根据突变率为距今35000或30000年[3]
起源地东亚南部
上游单倍群NO
下游单倍群一级:
O1(O-F265);O2(O-M122)
二级:
O1a英语Haplogroup O-M119 (Y-DNA)(O-M119);O1b英语haplogroup O-P31 (Y-DNA)(O-M268);
O2a (O-M324);O2b(O-F742)
对应突变M175(和一些SNP)。[4]

单倍群O(O-M175)是一个人类Y染色体DNA单倍型类群,與單倍群N共同源於單倍群NO,主要分布于东亚东南亚太平洋島嶼馬達加斯加中亚南亞等。

起源

单倍群O源自單位群NO-M214,首次出现于距今约3-4万年前,首次出現的地點可能是南亞或東亞[5] [6]

分布

單倍群O分佈於东亞东南亞密克羅尼西亞群島美拉尼西亞波利尼西亞馬達加斯加中亞南亞等。由单倍群O分出的两个下游单倍群分别为O-F265与O-M122

O-F265单倍群的名称为O1,分O1a(O-M119)与O1b(O-M268),下游支系如O1a-M119常见于中國東南部、馬來群島東北部、美拉尼西亞東部島嶼、非洲東南部的馬達加斯加島等地,O1b1a1-PK4常见于中國西南部、中南半岛馬來群島西南部等地,O1b1a2-Page59較高頻分佈於中國東部沿海省份與北方,O1b2-M176常见于朝鲜半岛日本列島等地。

O-M122单倍群的名称为O2,分O2a(O-M324)与O2b(O-F742),下游支系如O2a2a-M188較高頻分布於中國南方等地,在中国北方、日韩、东南亚等地也有分布,其下游的O2a2a1a2-M7主要分佈在苗瑶语族各族,O2a1b-IMS-JST002611、O2a2b1a1-M117、O2a2b1a2-F114是汉族主要的单倍群之一,也常见于如朝鮮族滿族赫哲族锡伯族中国蒙古族土族东亚民族,O2a2b1a1-M117也常见于藏缅语族各族,例如緬甸人、彝族藏族,O2a2b1a2-F114还在哈萨克族乃蛮部中高频分布,O2a2b2-AM01822較高頻分布於中國華北偏東部、波利尼西亚菲律賓等地,O2b-F742主要分佈於中國東部沿海省份等地。

系统树(O-M175)

以下系统树主要基于ISOGG于2017年的分类(wer.12.244):[7]与Y-DNA Haplogroup O and its Subclades - 2019-2020

O1(F265/M1354)

  • O1a(旧O1) (M119)
    • O1a1 (B384/Z23193)
      • O1a1a (M307.1/P203.1)
        • O1a1a1 (F446)
          • O1a1a1a (F140)
            • O1a1a1a1 (F78)
              • O1a1a1a1a (F81)
                • O1a1a1a1a1 (CTS2458)
                  • O1a1a1a1a1a (F533)
                    • O1a1a1a1a1a1 (F492)
                      • O1a1a1a1a1a1a (F656)
                        • O1a1a1a1a1a1a1 (A12440)
                          • O1a1a1a1a1a1a1a (A12439)
                        • O1a1a1a1a1a1a2 (A14788)
                        • O1a1a1a1a1a1a3 (F65)
                        • O1a1a1a1a1a1a4 (MF1068)
                        • O1a1a1a1a1a1a5 (Z23482)
                      • O1a1a1a1a1a1b (FGC66168)
                        • O1a1a1a1a1a1b1 (CTS11553)
                      • O1a1a1a1a1a1c (Y31266)
                        • O1a1a1a1a1a1c1 (Y31261)
                      • O1a1a1a1a1a1d (A12441)
                      • O1a1a1a1a1a1e (MF1071)
                        • O1a1a1a1a1a1e1 (MF1074)
                    • O1a1a1a1a1a2 (CTS4585)
                • O1a1a1a1a2 (MF1075)
            • O1a1a1a2 (YP4610/Z39229)
              • O1a1a1a2a (AM00330/AMM480/B386)
                • O1a1a1a2a1 (AM00333/AMM483/B387)
                  • O1a1a1a2a1a (B388)
              • O1a1a1a2b (SK1555)
          • O1a1a1b (SK1568/Z23420)
            • O1a1a1b1 (M101)
            • O1a1a1b2 (Z23392)
              • O1a1a1b2a (Z23442)
                • O1a1a1b2a1 (SK1571)
        • O1a1a2 (CTS52)
          • O1a1a2a (CTS701)
            • O1a1a2a1 (K644/Z23266)
      • O1a1b (CTS5726)
    • O1a2 (M110)
      • O1a2a (F3288)
        • O1a2a1 (B392)
          • O1a2a1a (B393)
    • O1a3 (Page109)
  • O1b(旧O2) (M268)
    • O1b1 (F2320)
      • O1b1a (M1470)
        • O1b1a1 (PK4)
          • O1b1a1a(旧O2a) (M95)
            • O1b1a1a1 (F1803/M1348)
              • O1b1a1a1a (F1252)
                • O1b1a1a1a1 (F2924)
                  • O1b1a1a1a1a (M111)
                    • O1b1a1a1a1a1 (F2758)
                      • O1b1a1a1a1a1a (Z24083)
                        • O1b1a1a1a1a1a1 (Z24089)
                          • O1b1a1a1a1a1a1a (F923)
                            • O1b1a1a1a1a1a1a1 (CTS2022)
                              • O1b1a1a1a1a1a1a1a (F1399)
                                • O1b1a1a1a1a1a1a1a1 (F2415)
                            • O1b1a1a1a1a1a1a2 (Z24131)
                            • O1b1a1a1a1a1a1a3 (Z24100)
                          • O1b1a1a1a1a1a1b (SK1627/Z24091)
                            • O1b1a1a1a1a1a1b1 (Z39410)
                        • O1b1a1a1a1a1a2 (Z24088)
                    • O1b1a1a1a1a2 (F2890)
                      • O1b1a1a1a1a2a (Z24048)
                        • O1b1a1a1a1a2a1 (Z24050)
                      • O1b1a1a1a1a2b (Z24014)
                  • O1b1a1a1a1b (CTS5854)
                    • O1b1a1a1a1b1 (Z23810)
                      • O1b1a1a1a1b1a (CTS7399)
                        • O1b1a1a1a1b1a1 (FGC19713/Y14026)
                          • O1b1a1a1a1b1a1a (Z23849)
                            • O1b1a1a1a1b1a1a1 (FGC61038)
                      • O1b1a1a1a1b1b (CTS651)
                        • O1b1a1a1a1b1b1 (CTS9884)
                    • O1b1a1a1a1b2 (F4229)
                    • O1b1a1a1a1b2a (F809)
                        • O1b1a1a1a1b2a1 (F2517)
                • O1b1a1a1a2 (SK1630)
                  • O1b1a1a1a2a (SK1636)
              • O1b1a1a1b (F789/M1283)
                • O1b1a1a1b1 (FGC29900/Y9322/Z23667)
                  • O1b1a1a1b1a (B426/FGC29896/Y9033/Z23671)
                    • O1b1a1a1b1a1 (FGC29907/YP3930)
                • O1b1a1a1b1a2 (B427/Z23680)
                  • O1b1a1a1b1b (Z39485)
                  • O1b1a1a1b1c (B418)
                • O1b1a1a1b2 (SK1646)
            • O1b1a1a2 (CTS350)
            • O1b1a1a3 (Page103)
          • O1b1a1b (F838)
            • O1b1a1b1 (F1199)
        • O1b1a2(旧O2*)(Page59)
          • O1b1a2a (F993)
            • O1b1a2a1 (F1759)
              • O1b1a2a1a (CTS1127)
          • O1b1a2b (F417/M1654)
            • O1b1a2b1 (F840)
              • O1b1a2b1a (F1127)
            • O1b1a2b2 (CTS1451)
          • O1b1a2c (CTS9996)
    • O1b2(旧O2b) (P49, M176)
        • O1b2a1 (CTS9259)
          • O1b2a1a (F1204)
            • O1b2a1a1 (CTS713)
              • O1b2a1a1a (CTS1875)
                • O1b2a1a1a1 (CTS10682)
              • O1b2a1a1b (Z24598)
              • O1b2a1a1c (CTS203)
            • O1b2a1a2 (F2868)
              • O1b2a1a2a (L682)
                • O1b2a1a2a1 (CTS723)
                  • O1b2a1a2a1a (CTS7620)
                  • O1b2a1a2a1b (A12446)
                    • O1b2a1a2a1b1 (PH40)
              • O1b2a1a2b (F940)
            • O1b2a1a3 (CTS10687)
              • O1b2a1a3a (CTS1215)
          • O1b2a1b (CTS562)
        • O1b2a2 (Page90)

O2(O-M122)

单倍群O-M122
起源时间约3万年前[8]
共祖年代{{{TMRCA}}}
起源地東亞南部[9]
上游单倍群单倍群O-M175
对应突变M122[10]
    • O-M122 (M122)
      • O2a (M324)
        • O2a1 (L127.1)
          • O2a1a (F1876/Page127)
            • O2a1a1 (F2159)
              • O2a1a1a (F1867/Page124)
                • O2a1a1a1 (F852)
                  • O2a1a1a1a (F2266)
                    • O2a1a1a1a1 (L599)
                      • O2a1a1a1a1a (Z43961)
                        • O2a1a1a1a1a1 (Z43963)
                  • O2a1a1a1b (F854)
                    • O2a1a1a1b1 (Z43966)
                  • O2a1a1a1c (Page130)
              • O2a1a1b (F915)
                • O2a1a1b1 (F1478)
                  • O2a1a1b1a (PF5390)
                    • O2a1a1b1a1 (CTS1936)
                    • O2a1a1b1a1a (Z43975)
                    • O2a1a1b1a2 (FGC33994)
          • O2a1b (IMS-JST002611, CTS1872, CTS2483, CTS5879, F61, F99, F240, F247, F302, F309, F460, F562)
            • O2a1b1 (F18)
              • O2a1b1a (F117)
                • O2a1b1a1 (F13)
                  • O2a1b1a1a (F11)
                    • O2a1b1a1a1 (F632)
                      • O2a1b1a1a1a (F110/M11115)
                        • O2a1b1a1a1a1 (F17)
                          • O2a1b1a1a1a1a (F377)
                            • O2a1b1a1a1a1a1 (F1095)
                              • O2a1b1a1a1a1a1a (F856)
                                • O2a1b1a1a1a1a1a1 (F1418)
                                • O2a1b1a1a1a1a1a2 (Z25097)
                            • O2a1b1a1a1a1a2 (CTS7501)
                          • O2a1b1a1a1a1b (F793)
                        • O2a1b1a1a1a2 (Y20951)
                          • O2a1b1a1a1a2a (Y20932)
                    • O2a1b1a1a2 (F38)
                    • O2a1b1a1a3 (F12)
                    • O2a1b1a1a4 (F930)
                      • O2a1b1a1a4a (F2685)
                    • O2a1b1a1a5 (F1365/M5420/PF1558)
                      • O2a1b1a1a5a (Y15976)
                        • O2a1b1a1a5a1 (Y16154)
                          • O2a1b1a1a5a1a (Y26383)
                            • O2a1b1a1a5a1a1 (SK1686)
                      • O2a1b1a1a5b (FGC54486)
                        • O2a1b1a1a5b1 (FGC54507)
                    • O2a1b1a1a6 (CTS12877)
                      • O2a1b1a1a6a (F2527)
                        • O2a1b1a1a6a1 (CTS5409)
                        • O2a1b1a1a6a2 (F2941)
                    • O2a1b1a1a7 (F723)
                    • O2a1b1a1a8 (CTS2107)
                    • O2a1b1a1a9 (SK1691)
                  • O2a1b1a1b (PH203)
              • O2a1b1b (F449)
                • O2a1b1b1 (F238)
                  • O2a1b1b1a (F134)
                    • O2a1b1b1a1 (F1273)
                    • O2a1b1b1a2 (F724)
                • O2a1b1b2 (F1266)
              • O2a1b1c (CTS498)
            • O2a1b2 (FGC3750/SK1673)
              • O2a1b2a(CST879)
                • O2a1b2a1(SK1670, SK1672)
                  • O2a1b2a1a(SK1671)
                    • O2a1b2a1a1(M164)
                  • O2a1b2a1b(MF9326, MF9328, MF9339)
                • O2a1b2a2(Z38921, Z38922)
                  • O2a1b2a2a(Z38920)
        • O2a2 (IMS-JST021354/P201)
          • O2a2a (M188)
            • O2a2a1 (F2588)
              • O2a2a1a (CTS445)
                • O2a2a1a1 (CTS201)
                  • O2a2a1a1a (M159/Page96)
                • O2a2a1a2 (M7)
                  • O2a2a1a2a (F1276)
                    • O2a2a1a2a1 (CTS6489)
                      • O2a2a1a2a1a (F1275)
                        • O2a2a1a2a1a1 (M113)
                        • O2a2a1a2a1a2 (N5)
                        • O2a2a1a2a1a3 (Z25400)
                    • O2a2a1a2a2 (F1863)
                      • O2a2a1a2a2a (F1134)
                        • O2a2a1a2a2a1 (F1262)
                  • O2a2a1a2b (Y26403)
              • O2a2a1b (F1837)
            • O2a2a2 (F879)
              • O2a2a2a (F1226)
                • O2a2a2a1 (F2859)
          • O2a2b (P164)
            • O2a2b1 (M134)
              • O2a2b1a (F450/M1667)
                • O2a2b1a1 (M117/Page23)
                  • O2a2b1a1a (M133)
                    • O2a2b1a1a1 (F438)
                      • O2a2b1a1a1a (Y17728)
                        • O2a2b1a1a1a1 (F155)
                          • O2a2b1a1a1a1a (F813/M6539)
                            • O2a2b1a1a1a1a1 (Y20928)
                        • O2a2b1a1a1a2 (F1754)
                          • O2a2b1a1a1a2a (F2137)
                            • O2a2b1a1a1a2a1 (F1442)
                              • O2a2b1a1a1a2a1a (F1123)
                                • O2a2b1a1a1a2a1a1 (F1369)
                            • O2a2b1a1a1a2a2 (A16636)
                        • O2a2b1a1a1a3 (Z25907)
                    • O2a2b1a1a2 (FGC23469/Z25852)
                      • O2a2b1a1a2a (F310)
                        • O2a2b1a1a2a1 (F402)
                          • O2a2b1a1a2a1a (F1531)
                    • O2a2b1a1a3 (CTS7634)
                      • O2a2b1a1a3a (F317)
                        • O2a2b1a1a3a1 (F3039)
                        • O2a2b1a1a3a2 (Y29861)
                      • O2a2b1a1a3b (CTS5488)
                    • O2a2b1a1a4 (Z25853)
                      • O2a2b1a1a4a (CTS5492)
                        • O2a2b1a1a4a1 (CTS6987)
                          • O2a2b1a1a4a1a (Z42620)
                        • O2a2b1a1a4a2 ( F20963)
                    • O2a2b1a1a5 (CTS10738/M1707)
                      • O2a2b1a1a5a (CTS9678)
                        • O2a2b1a1a5a1 (Z39663)
                        • O2a2b1a1a5a2 (M1513)
                      • O2a2b1a1a5b (A9457)
                        • O2a2b1a1a5b1 (F17158)
                    • O2a2b1a1a6 (CTS4658)
                      • O2a2b1a1a6a (CTS5308)
                      • O2a2b1a1a6b (Z25928)
                        • O2a2b1a1a6b1 (SK1730/Z25982)
                          • O2a2b1a1a6b1a (Z26030)
                          • O2a2b1a1a6b1b (Z26010)
                        • O2a2b1a1a6b2 (A9462)
                        • O2a2b1a1a6b3 (B456)
                    • O2a2b1a1a7 (YP4864)
                      • O2a2b1a1a7a (Z44068)
                        • O2a2b1a1a7a1 (F5525/SK1748)
                      • O2a2b1a1a7b (Z44071)
                    • O2a2b1a1a8 (Z44091)
                      • O2a2b1a1a8a (Z44092)
                  • O2a2b1a1b (CTS4960)
                • O2a2b1a2 (F122)
                  • O2a2b1a2 (F114/F444)
                    • O2a2b1a2a (F629)
                      • O2a2b1a2a1 (F79)
                        • O2a2b1a2a1a (F46/Y15)
                          • O2a2b1a2a1a1 (F48)
                            • O2a2b1a2a1a1a (F152)
                              • O2a2b1a2a1a1a1 (F2505)
                            • O2a2b1a2a1a1b (CTS3149)
                          • O2a2b1a2a1a2 (F242)
                            • O2a2b1a2a1a2a (CTS4266)
                              • O2a2b1a2a1a2a1 (Z26108)
                                • O2a2b1a2a1a2a1a (F2173)
                          • O2a2b1a2a1a3 (F2887)
                            • O2a2b1a2a1a3a (F3607)
                              • O2a2b1a2a1a3a1 (F3525)
                            • O2a2b1a2a1a3b (CTS3763)
                              • O2a2b1a2a1a3b1 (A9472)
                              • O2a2b1a2a1a3b2 (FGC16863/Y7110)
                                • O2a2b1a2a1a3b2a (L1360)
                                  • O2a2b1a2a1a3b2a1 (FGC16889)
                                • O2a2b1a2a1a3b2b (SK1768/Y7112/Z26257)
                                  • O2a2b1a2a1a3b2b1 (F4249)
                                    • O2a2b1a2a1a3b2b1a (FGC23868)
                                  • O2a2b1a2a1a3b2b2 (CTS335)
                        • O2a2b1a2a1b (CTS53)
                          • O2a2b1a2a1b1 (CTS6373)
                            • O2a2b1a2a1b1a (A9473)
                        • O2a2b1a2a1c (F3386)
                        • O2a2b1a2a1d (Y29828)
                          • O2a2b1a2a1d1 (F735)
                            • O2a2b1a2a1d1a (FGC34973)
                            • O2a2b1a2a1d1b (F1739)
                  • O2a2b1a2b (F743)
                    • O2a2b1a2b1 (CTS8481)
                      • O2a2b1a2b1a (CTS4325)
                        • O2a2b1a2b1a1 (A16629)
                        • O2a2b1a2b1a2 (CTS682)
                    • O2a2b1a2b2 (F748)
                      • O2a2b1a2b2a (F728)
                  • O2a2b1a2c (Page101)
            • O2a2b2 (AM01822/F3223)
              • O2a2b2a (AM01856/F871)
                • O2a2b2a1 (N7)
                  • O2a2b2a1a (F4110)
                    • O2a2b2a1a1 (F4068)
                    • O2a2b2a1a2 (SK1780)
                  • O2a2b2a1b (F4124)
                    • O2a2b2a1b1 (IMS-JST008425p6)
                    • O2a2b2a1b2 (BY15188)
                      • O2a2b2a1b2a (F16411)
                • O2a2b2a2 (AM01845/F706)
                  • O2a2b2a2a (F717)
                    • O2a2b2a2a1 (F3612)
                    • O2a2b2a2a2 (SK1783)
                  • O2a2b2a2b (AM01847/B451)
                    • O2a2b2a2b1 (A17418)
                    • O2a2b2a2b2 (AM01756)
                      • O2a2b2a2b2a (B450)
                      • O2a2b2a2b2b (AM00472/B452)
                        • O2a2b2a2b2b1 (F18942)
                      • O2a2b2a2b2c (A16427)
              • O2a2b2b (A16433)
                • O2a2b2b1 (A16438)
                  • O2a2b2b1a (SK1775)
                    • O2a2b2b1a1 (SK1774)
                  • O2a2b2b1b (A16440)
        • O2a3 (M300)
        • O2a4 (M333)
      • O2b (F742)
        • O2b1 (F1150)
          • O2b1a (F837)
            • O2b1a1 (F1025)
        • O2b2 (F1055)
          • O2b2a (F3021)


人类Y染色体DNA单倍型类群进化树

Y染色体最近共同祖先
A
A1b A1a-T
A1a A2-T
A2 A3 BT
B CT
DE CF
D E C F
G H IJK
IJ K
I J LT K(xLT)
L T M NO P S
O N Q R

各族群Y染色体单倍型类群 · 著名的Y染色體單倍型類群人

注释

  1. ^ 1.0 1.1 YFull Haplogroup YTree (页面存档备份,存于互联网档案馆) v5.04 at 16 May 2017
  2. ^ 2.0 2.1 Karmin M, Saag L, Vicente M, Wilson Sayres MA, Järve M, Talas UG, et al. A recent bottleneck of Y chromosome diversity coincides with a global change in culture. Genome Research. April 2015, 25 (4): 459–66. PMC 4381518可免费查阅. PMID 25770088. doi:10.1101/gr.186684.114. 
  3. ^ 3.0 3.1 Poznik GD, Xue Y, Mendez FL, Willems TF, Massaia A, Wilson Sayres MA, et al. Punctuated bursts in human male demography inferred from 1,244 worldwide Y-chromosome sequences. Nature Genetics. June 2016, 48 (6): 593–9. PMC 4884158可免费查阅. PMID 27111036. doi:10.1038/ng.3559. 
  4. ^ ISOGG 2017
  5. ^ Scheinfeldt 2006 harvnb error: no target: CITEREFScheinfeldt2006 (help)
  6. ^ Shi Yan, Chuan-Chao Wang, Hong-Xiang Zheng et al. (2013), "Y Chromosomes of 40% Chinese Are Descendants of Three Neolithic Super-grandfathers." E-print at arXiv:1310.3897 [q-bio.PE].
  7. ^ Karafet 2017
  8. ^ Shi 2009
  9. ^ GenographicProject 2005
  10. ^ Krahn and FTDNA 2013

参考文献

  • Edmondson, Jerold A. Jimmy G. Harris, Somsonge Burusphat and James E. Harris , 编. The power of language over the past: Tai settlement and Tai linguistics in southern China and northern Vietnam (PDF). Studies in Southeast Asian languages and linguistics (Bangkok, Thailand: Ek Phim Thai Co. Ltd.). 2007 [2017-04-07]. (原始内容 (PDF)存档于2007-08-21). 
  • van Driem, George. Rice and the Austroasiatic and Hmong-Mien Homelands (PDF). In N. J. Enfield, ed. Dynamics of Human Diversity, 361-390 (Canberra: Pacific Linguistics). 2011 [2017-04-07]. (原始内容 (PDF)存档于2021-07-13). 
  • Firasat, Sadaf; Khaliq, Shagufta; Mohyuddin, Aisha; Papaioannou, Myrto; Tyler-Smith, Chris; Underhill, Peter A; Ayub, Qasim. Y-chromosomal evidence for a limited Greek contribution to the Pathan population of Pakistan. European Journal of Human Genetics. 2006, 15 (1): 121–6. PMC 2588664可免费查阅. PMID 17047675. doi:10.1038/sj.ejhg.5201726. 
  • Fornarino, Simona; Pala, Maria; Battaglia, Vincenza; Maranta, Ramona; Achilli, Alessandro; Modiano, Guido; Torroni, Antonio; Semino, Ornella; Santachiara-Benerecetti, Silvana A. Mitochondrial and Y-chromosome diversity of the Tharus (Nepal): a reservoir of genetic variation. BMC Evolutionary Biology. 2009, 9 (1): 154. PMC 2720951可免费查阅. PMID 19573232. doi:10.1186/1471-2148-9-154. 
  • Karafet, T. M.; Mendez, F. L.; Meilerman, M. B.; Underhill, P. A.; Zegura, S. L.; Hammer, M. F. New binary polymorphisms reshape and increase resolution of the human Y chromosomal haplogroup tree. Genome Research. 2008, 18 (5): 830–8 [2017-04-07]. PMC 2336805可免费查阅. PMID 18385274. doi:10.1101/gr.7172008. (原始内容存档于2008-06-07). 
  • Kayser, M.; Choi, Y.; Van Oven, M.; Mona, S.; Brauer, S.; Trent, R. J.; Suarkia, D.; Schiefenhovel, W.; Stoneking, M. The Impact of the Austronesian Expansion: Evidence from mtDNA and Y Chromosome Diversity in the Admiralty Islands of Melanesia. Molecular Biology and Evolution. 2008, 25 (7): 1362–74. PMID 18390477. doi:10.1093/molbev/msn078. 
  • Kim, SH; Kim, Ki-Cheol; Shin, Dong-Jik; Jin, Han-Jun; Kwak, Kyoung-Don; Han, Myun-Soo; Song, Joon-Myong; Kim, Won; Kim, Wook. High frequencies of Y-chromosome haplogroup O2b-SRY465 lineages in Korea: a genetic perspective on the peopling of Korea. Investigative Genetics. 2011, 2 (10): 10 [2017-04-07]. PMC 3087676可免费查阅. PMID 21463511. doi:10.1186/2041-2223-2-10. (原始内容存档于2015-09-24). 
  • Ratliff, Martha. Ho Ne (She) is Hmongic: One final argument (PDF). Linguistics of the Tibeto-Burman Area 21.2:97-109. 1998 [2017-04-07]. (原始内容 (PDF)存档于2021-12-16). 
  • Rootsi, Siiri; Zhivotovsky, Lev A; Baldovič, Marian; Kayser, Manfred; Kutuev, Ildus A; Khusainova, Rita; Bermisheva, Marina A; Gubina, Marina; et al. A counter-clockwise northern route of the Y-chromosome haplogroup N from Southeast Asia towards Europe. European Journal of Human Genetics. 2006, 15 (2): 204–11. PMID 17149388. doi:10.1038/sj.ejhg.5201748. 
  • Scheinfeldt, L.; Friedlaender, F; Friedlaender, J; Latham, K; Koki, G; Karafet, T; Hammer, M; Lorenz, J. Unexpected NRY Chromosome Variation in Northern Island Melanesia. Molecular Biology and Evolution. 2006, 23 (8): 1628–41. PMID 16754639. doi:10.1093/molbev/msl028. 
  • Shi, Hong; Dong, Yong-li; Wen, Bo; Xiao, Chun-Jie; Underhill, Peter A.; Shen, Pei-Dong; Chakraborty, Ranajit; Jin, Li; Su, Bing. Y-Chromosome Evidence of Southern Origin of the East Asian–Specific Haplogroup O3-M122. The American Journal of Human Genetics. 2005, 77 (3): 408–19. PMC 1226206可免费查阅. PMID 16080116. doi:10.1086/444436. 
  • Su, B.; Jin, Li; Underhill, Peter; Martinson, Jeremy; Saha, Nilmani; McGarvey, Stephen T.; Shriver, Mark D.; Chu, Jiayou; et al. Polynesian origins: Insights from the Y chromosome. Proceedings of the National Academy of Sciences. 2000, 97 (15): 8225–8228. Bibcode:2000PNAS...97.8225S. doi:10.1073/pnas.97.15.8225. 
  • Wells, R. Spencer; Yuldasheva, N.; Ruzibakiev, R.; Underhill, P. A.; Evseeva, I.; Blue-Smith, J.; Jin, L.; Su, B.; et al. The Eurasian heartland: a continental perspective on Y-chromosome diversity. Proceedings of the National Academy of Sciences. August 2001, 98 (18): 10244–9. Bibcode:2001PNAS...9810244W. PMC 56946可免费查阅. PMID 11526236. doi:10.1073/pnas.171305098. 
  • Wen, W; Hong, S; Ling, R; Huifeng, X; Kaiyuan, L; Wenyi, Z; Bing, S; Shiheng, S; et al. The origin of Mosuo people as revealed by mtDNA and Y chromosome variation. Science China Life Sciences. 2004, 47 (1): 1–10. PMID 15382670. doi:10.1360/02yc0207. 
  • Xue, Y.; Zerjal, T; Bao, W; Zhu, S; Shu, Q; Xu, J; Du, R; Fu, S; et al. Male Demography in East Asia: A North–South Contrast in Human Population Expansion Times. Genetics. 2005, 172 (4): 2431–9. PMC 1456369可免费查阅. PMID 16489223. doi:10.1534/genetics.105.054270. 
  • Bradshaw Foundation. Journey of Man - The Peopling of the World. [2017-04-07]. (原始内容存档于2020-03-24). 
  • ISOGG. Y-DNA Haplogroup O and its Subclades - 2012. 2012 [2017-04-07]. (原始内容存档于2022-01-20). 
  • TMC. Genetic Findings Support 'Out of Africa' Theory. 1998 [2017-04-07]. (原始内容存档于2009-10-10).