Ý thức
Ý thức là trạng thái hay đặc tính của sự nhận thức, hoặc của việc nhận thức vật thể bên ngoài hay điều gì đó bên trong nội tại.[1][2] Theo William James: "Ý thức sẽ tự động xóa bỏ tất cả các quy trình, một khi các quy trình này không còn cần thiết nữa"[3]
Theo triết học Mác – Lênin, ý thức là một khái niệm luôn đi đôi với khái niệm vật chất. Ý thức được hiểu là sự phản chiếu khách quan của thế giới vật chất vào bộ não con người, tuy nhiên đi kèm với sự cải biến và sáng tạo nhất định.
Ý thức ra đời cùng với quá trình hình thành bộ óc con người nhờ vào lao động, ngôn ngữ và quan hệ xã hội. Trong đó, lao động và ngôn ngữ là hai yếu tố trực tiếp và quan trọng nhất.[4]
Phật giáo
Ý thức là thức thứ 6 trong hệ thống tám thức trong Phật giáo. Ý thức đứng hoạt động ở giữa, một mặt liên hệ trực tiếp với Mạt-na thức, lấy Mạt-na làm chỗ dựa, một mặt tiếp xúc với thế giới thực tại thông qua năm thức giác quan của mắt, tai, mũi, lưỡi, và thân. Trong tám thức, thì ý thức được xem là năng động nhất trong mọi lĩnh vực tâm lý, tư duy, ý chí ….[cần dẫn nguồn]
Chức năng chính của ý thức là tạo tác, tạo ra các loại nghiệp. Tính chất của ý thức có nhiều loại khác nhau, có khi thiện, có khi bất thiện, và có khi không thiện cũng không ác (vô ký). Mặc dù năng động bậc nhất, nhưng dòng tương tục của ý thức không thường hằng; nó ngừng hoạt động trong năm trường hợp sau đây: trú trong cõi Vô tưởng thiên, Vô tưởng định, Diệt tân định (hai định vô tâm), ngủ mê không có chiêm bao và chết giả (xỉu, bất tỉnh).[cần dẫn nguồn]
Đọc thêm
- Antonio Damasio (2012). Self Comes to Mind: Constructing the Conscious Brain. Vintage. ISBN 978-0307474957.
- Philip David Zelazo; Morris Moscovitch; Evan Thompson (2007). The Cambridge Handbook of Consciousness. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-67412-6.
Chú thích
- ^ “consciousness”. Merriam-Webster. Truy cập ngày 4 tháng 6 năm 2012.
- ^ Robert van Gulick (2004). “Consciousness”. Stanford Encyclopedia of Philosophy.
- ^ Luôn là cảm hứng - Phong cách sống hiện đại, Tony Schwartz, Jean Gomes & Catherine McCarthy, Ph.D, biên dịch: Anh Thư-Song Thu, Nhà xuất bản Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh, năm 2011, trang 34
- ^ “Ý thức là gì? Nguồn gốc và vai trò của ý thức đối với mỗi con người”. VOH - Đài Tiếng nói Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh. Truy cập ngày 21 tháng 6 năm 2024.
Liên kết ngoài
- Consciousness tại Encyclopædia Britannica (tiếng Anh)
- Ý thức tại Từ điển bách khoa Việt Nam
 | Bài viết liên quan đến triết học này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn.
|
Tiêu đề chuẩn  |
|
|---|
