Status constructus

Status constructus, sami dillerinde isim tamlamaları oluştururken kullanılan ismin bir hali. Bir isim, onu takip eden diğer bir isim tarafından kısıtlanıyor ya da daha yakından tanımlanıyorsa, o isim status constructus halindedir.^[1] Genellikle ikinci sırada bulunan isim avrupai dillerdeki genitife (tamlayan) denk gelmekte ve kelimeye -in, -ın anlamı katmaktadır.^[2]

Status constructus'un, Almanca ve İngilizce gibi dillerindeki genitif kullanımından tek farkı, Türkçeye -ın/-in eki almış biçimde çevirelecek kelimelerin orijinal metinde ek almamasıdır.

Status constructus, Arapça, İbranice, Maltaca, Geez dili ve Amharca gibi dillerde bulunmaktadır.^[3]

Arap gramerinde status constructus, الإضافة / izafe (ek, bağlantı) adı altında bilinmektedir.

Örnek:

• بِنْتٌ (bintun): bir kız
• اَلْبِنْتُ (al-bintu): (o) kız
• أُمٌّ (ummun): bir anne
• بِنْتُ أُمٍّ (bintu ummin): Bir annenin bir kızı
• بِنْتُ الْأُمِّ (bintu l-ummi): (O) Annenin (o) kızı

İbrani gramerinde status constructus סמיכות / Smichut (destek) olarak adlandırılmaktadır. İlk kelimeye Nismach, ikinci kelimeye ise Somech denir.

• בית bajit — "bir ev"
• הבית haBajit — "o ev"
• בית bet — "-nın/-nin evi"
• ספר sefer — "kitap"
• בית־ספר bet sefer — "bir okul"
• בית־הספר bet haSefer — "(o) okul" (motamot: kitabın evi)

Geez dilinde de -a eki alan ilk kelime, ikinci kelimeyi tamlayan rolündedir. İstisnai olarak -i ile biten isimler, -a eki yerine -ē eki alırlar.

ንጉሠ፡ሀገር (nəguśa hagar): şehrin kralı

ወልደ፡ንጉሥ (walda nəguś): kralın oğlu

ፍልሰተ፡ባቢሎን (fəlsata Bābilon): Babil sürgünü

ቃላተ፡ነቢይ (qālāta nabiy): peygamberin sözleri

ጸሓፌ፡ሕዝብ (ṣaḥāfē ḥəzb): halkın yazarı