Güven Arsebük

Güven Arsebük (2 Temmuz 1936, İstanbul – 17 Nisan 2017, İstanbul), akademisyen, arkeolog.

Çalışma alanı tarih öncesi arkeolojisi, insanın evrimi ve en eski kültürleridir (Paleolitik Çağ). Akademik yaşamını İstanbul Üniversitesi Prehistorya Anabilim Dalında sürdüren Arsebük, Türkiye'deki en eski Paleolitik buluntu yerlerinden biri olan Yarımburgaz Mağarası'nda 1988–1990 yılları arasında yürütülen kazılara başkanlık etmiştir.

1936 yılında İstanbul'da doğdu. Babası Emin Arsebük, annesi Ulviye Arsebük'tür. Osmanlı Devleti Adliye nazırlarından Ali Haydar Arsebük'ün torunu, hukukçu Esat Arsebük'ün yeğenidir.^[1]

Orta ve lise öğrenimini İstanbul Amerikan Koleji’nde tamamladı, 1958 yılında B.A derecesi aldı. Aynı yıl, İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi’ne başladı.^[2] Öğrencilik yıllarında Arif Müfid Mansel ve Kurt Bittel’le birlikte arazi çalışmalarına katıldı. Prehistorya esas sertifikasının yanında Klasik Arkeoloji, Sosyal Antropoloji ve İlkçağ Tarihi yardımcı sertifikalarını alarak, 1962 yılında mezun oldu. 1963-1964 yıllarındaki askerlik görevi sırasında, L.S.B. Leakey'in Adam's Ancestors: The Evolution of Man and His Culture kitabını Adem'in Ataları:İnsanın ve Kültürünün Evrimi başlığıyla Türkçeye çevirdi.

Askerlikten sonra Antropoloji-genetik, Paleolitik çağlar, Tarih öncesi ve Etnoloji eğitimi almak için burslu olarak Almanya'da Tübingen Üniversitesi’ne gitti. 1966 yılında Türkiye'ye; döndüğünde Prehistorya Kürsüsü’ne asistan oldu. 1967 yılında Fulbright bursuyla Chicago Üniversitesi’ne gitti ve İnsan Evrimi, Paleolitik Çağlar Bilimi, Prehistorya ve Pleistosen Coğrafyası okudu.

1969’da antropoloji konusunda M.A. derecesi alarak yurda döndü; akademik yaşamına İstanbul Üniversitesi'nde devam etti. 1974 yılında doktor, 1981 yılında doçent, 1988 yılında profesör ünvanlarını aldı.^[3] Keban Baraj Göl Alanı Kurtarma Kazıları kapsamında 1969-1974 yılları arasında Ufuk Esin ile birlikte Elazığ'da Tepecik ve Tülintepe kazılarını, 1978-1981 yıllarında Malatya'da Değirmentepe kazısını yürüttü.

Arsebük, Değirmentepe kazılarına son olarak 1981 yılında katıldıktan sonra arazi çalışmalarına bir süre ara verdi.^[4] 1982 yılında Karlsruhe Üniversitesi davetlisi olarak Almanya’ya gitti. 1986 yılında Fulbright Doktora Sonrası Araştırma Bursu’nu kazandı ve 1986-1987 arasında tekrar Chicago Üniversitesi’ne giderek araştırmalarını burada sürdürdü.

1988-1990 yılları arasında İstanbul ve Berkeley California Üniversitesi’nin çok uluslu ortak çalışması olan Yarımburgaz Mağarası Kazı ve Araştırma Projesi'nin başkanlığını yaptı. Chicago Üniversitesi’nden Clark Howell ile birlikte yürüttüğü çalışmalar sonucu Orta Pleistosen döneminin çevre koşullarını, o dönemin hayvanlarını, bunları avlayan insanların kullandığı aletler ile birlikte ortaya çıkardı.^[5]

1990-1993 yılları arasında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi UNESCO temsilcisi olarak görev yaptı, TÜBA.AR dergisinin Yayın Danışma Kurulu’nda görev aldı. 1999 yılında İstanbul Üniversitesi'ndeki görevinden emekli oldu.

1989’dan itibaren American Research Institute in Turkey (ARIT)’de Yönetim Kurulu üyesi olarak görev aldı; 1995’den itibarense Yönetim Kurulu başkanlığını üstlendi. Arsebük ayrıca American Association of Physical Anthropology (New York), Eski Çağ Bilimleri Derneği Enstitüsü (İstanbul (kurucu üye ve 1991-1993 arası Yönetim Kurulu üyesi), New York Academy of Sciences asli üyesi, Alman Arkeoloji Enstitüsü muhabir üyesi, Japonya Araştırmaları Derneği asli üyesi, Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) üyesi idi.

Evli ve iki çocuk babası olan Güven Arsebük, 17 Nisan 2017 tarihinde İstanbul'da hayatını kaybetti.^[7][8]

• İnsan ve Evrim, 1990
• Multilingue D′Archeologie – Mehrsprachiges Archaelogishes Worterbuch, 1994
• Light on Top of the Black Hill Studies Presented to Halet Çamlıbel: Karatepe′deki Işık Halet Çambel, 1998)
• Çok Dilli Arkeoloji Sözlüğü (Halet Çambel ve Sönmez Kantman ile birlikte derleyici isim), 2000
• Tarihöncesi Dönemden Bazı Yansımalar, 2012
• Uzak Geçmişimize Dair Okumalar, 2012
• Orta Amerika Arkeolojisine Giriş – Olmek-Maya-Aztek Uygarlıklarının Genel Bir Özeti, 2014
• Geçmişe Doğru Bir Bakış – Fosil İnsanın Gündelik Yaşamından Bazı Kesitler, 2014