Avanos
Avanos | |
---|---|
Avanos panoraması | |
Türkiye'de yeri | |
İlçe sınırları haritası | |
Ülke | Türkiye |
İl | Nevşehir |
Coğrafi bölge | İç Anadolu Bölgesi |
İdare | |
• Kaymakam | Osman Bilici[1] |
• Belediye başkanı | Mustafa Kenan Sarıtaş (MHP) |
Yüzölçümü | |
• Toplam | 996 km² |
Rakım | 920 m |
Nüfus (2022) | |
• Toplam | 14.968 |
• Kır | 18,571 |
• Şehir | 14.361 |
Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
Posta kodu | 50500 |
İl alan kodu | 0384 |
İl plaka kodu | 50 |
Resmî site Avanos Kaymakamlığı |
Avanos, Nevşehir İline bağlı bir ilçedir. Nevşehir'in 18 km kuzeyinde olan yerleşiminin, dönemlerine göre adları Hititler döneminde "Zuwinasa", Asurlular döneminde "Nenansa", Bizanslılar döneminde "Venessa" ve Selçuklular döneminde de "Evenüz"dür. Osmanlı dönemindeyse "Uvenez, Evenez, Avanoz" olarak adlandırılmış zamanla da Avanos'a dönmüştür. Çok sayıda çanak çömlek atölyesi bulunan ilçede seramik yapım geleneği Hititlerden beri süregelmektedir.Merkez bucağına bağlı 3, Özkonak bucağına bağlı 10 ve Topaklı bucağına bağlı 5 köyü vardır. İlçe yaklaşık yılda 2 milyon yerli ve yabancı turistin uğrak noktasıdır.
Tarih
1926'da da dilbilimci Emil Forrer, Boğazköy Hitit Kraliyet Arşivler'inde yaptığı araştırmalar sırasında bir tablette Zuwinasa şehrinin adını okudu Nenessa ve Zu-Winasa, Nicole Thierry'nin çalışmalarına göre, Venassa ve Avanos'a dönüşmüştür. Osmanlı belgelerinde Avanoz, Enes ve Evenez olarak geçer.
Avanos yakınlarında, Kızılırmak'ın hemen kenarındaki bir Roma mezarlığında ele geçen mermerden lahit, merkez Kapadokya bölgesi'nde bugüne kadar ele geçen tek lahit olması açısından ilginçtir. Lahit, 1971 yılında tesadüfen ortaya çıkmış.
Avanos'un Sarılar kasabası yakınlarındaki Prof. Gökberk'in başkanlığındaki Zank Höyük'te yapılan arkeolojik kazılarda Eski Tunç Çağı'ndan Geç Roma Dönemi'ne kadar değişik kültürlere ait kalıntılar açığa çıkarılmıştır. Avanos'ta 13. yüzyıl Selçuklu Dönemi'ne tarihlenen Sarıhan kervansarayı ve Alaaddin Camii, Alaaddin Hamamı, Şairler Sokağı, Bayramtepesi , Kızılırmak Yürüyüş Yolu, Tarihi Asma Köprü, Avanos Ulu Camii bulunmaktadır.
Avanos ilçesinde, Çeç Tümülüsü adında Kapadokya Krallığı'yla bağlantılı olduğu düşünülen çapı 50 metre, yüksekliği 20 metre olan bir tümülüs bulunmaktadır bu tümülüs ayrıca Kapadokya'nın en büyük tümülüsüdür.
1954 yılına kadar Kırşehir iline bağlı idi, belediyesi 1884'te kurulmuştur. 1954'te Nevşehir ilinin kuruluşuna beraber ilçe olmuştur.
Çömlekçilik
Avanos'ta da Hititler'den beri çarkla çanak-çömlek yapıldığı bilinmektedir. Bu el sanatı kavimden kavime, babadan oğula geçerek günümüze kadar gelmiştir. Avanos'un dağlarından ve Kızılırmak'ın eski yataklarından yumuşak ve yağlı kil topraklar elenir ve iyice yoğurularak çamur haline getirilir. Çark adı verilen ve ayakla döndürülen tezgâh üzerindeki çamurun maharetle şekillendirilmesiyle istenilen çanak yapılmış olur. İşlik denilen atölyelerde üretilen çanaklar önce güneşte, daha sonra da gölgede kurutulduktan sonra, saman ve talaşla yakılan fırınlarda 800 dereceden başlayıp 1200 derece sıcaklık arasında özenle pişirilir.
Türkiye'nin en uzun nehri Kızılırmak, Avanos yakınlarında suladığı tüflü, killi topraklar nedeniyle eski zamanlarda adına yakışır bir kızıllığa bürünüyor. Barajlar yaptıktan sonra bu özelliği genelde yokolmuştur. Yörede yemek kapları, su testileri, kışlık yiyecek saklamak için çömlekler ve küpler, su küpleri tanınan çanak ürünleridir...
Nüfus
Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
---|---|---|---|
Avanos ilçesi (Kırşehir) | |||
1927[3] | 24.234 | 4.008 | 20.226 |
1935[4] | 31.857 | 4.388 | 27.469 |
1940[5] | 29.343 | 4.403 | 24.940 |
1945[6] | 31.002 | 4.583 | 26.419 |
1950[7] | 32.203 | 5.174 | 27.029 |
Avanos ilçesi (Nevşehir) | |||
1955[8][a] | 25.172 | 5.428 | 19.744 |
1960[9] | 26.226 | 5.663 | 20.563 |
1965[10] | 28.018 | 5.675 | 22.343 |
1970[11] | 33.473 | 6.890 | 26.583 |
1975[12] | 35.072 | 8.635 | 26.437 |
1980[13] | 34.614 | 8.927 | 25.687 |
1985[14] | 36.985 | 9.320 | 27.665 |
1990[15] | 39.661 | 10.010 | 29.651 |
2000[16] | 43.131 | 11.921 | 31.210 |
2007[17] | 35.120 | 11.744 | 23.376 |
2008[18] | 35.230 | 11.647 | 23.583 |
2009[19] | 35.832 | 11.872 | 23.960 |
2010[20] | 35.145 | 12.288 | 22.857 |
2011[21] | 34.725 | 12.497 | 22.228 |
2012[22] | 34.475 | 13.210 | 21.265 |
2013[23] | 34.015 | 13.250 | 20.765 |
2014[24] | 33.875 | 13.533 | 20.342 |
2015[25] | 33.328 | 13.505 | 19.823 |
2016[25] | 32.917 | 13.436 | 19.481 |
2017[25] | 32.278 | 13.390 | 18.888 |
2018[25] | 32.618 | 13.482 | 19.136 |
2019[25] | 32.742 | 13.972 | 18.770 |
2020[25] | 32.932 | 14.361 | 18.571 |
Bağcılık ve Tarım
İlçede önemli uğraşlardan biri de bağcılıktır. Elde edilen üzümler sofralık olarak kullandığı gibi, mağaralarda, doğal depolarda şarap üretiminde kullanılır. Üzümlerin şeker oranı çok yüksektir. Bu nedenle Özellikle el yapımı şarapları Dünyanın her yerinden rağbet görmektedir. Şarap üretiminin yanı sıra bölge kurutmalık üzümleri, kayısı, elma kışlık besin maddeleri üretimi yapılır. Ayrıca ilçe ve köylerinde üzümden elde edilen şıra ile pekmez, köftür gibi geleneksel yiyecek maddeleri üretilir Avanos merkeze bağlı Ayhanlar köyünde patlıcan üretimi yaygındır. Avanos ile çevresindeki bölgenin taze sebze ürünleri ihtiyacının büyük bölümü bu köyden sağlanmaktadır.Ayrıca Kızılırmak nehrinde yapılan balıkçılıkta da yaygındır, daha çok sazan balığı bulunmakla beraber yayın,çapak,öksürük gibi balık türleri de mevcuttur.
Ulaşım
Avanos’a ulaşım seçenekleri oldukça çeşitlidir ve Kapadokya Havalimanı üzerinden havayolu, karayolu ile rahatlıkla sağlanabilmektedir. Kapadokya Havalimanı'ndan Avanos’a ulaşım için taksi, özel transfer veya araç kiralama gibi seçenekler mevcuttur. Avanos'tan çevre şehirlere ve turistik noktalara taksi ve otobüs hizmetleri sunulmaktadır. Şehirde ayrıca bir otogar bulunmakta olup, yolculara kolay ulaşım imkânı sağlamaktadır. Ayrıca, çevre dostu seyahatler için Avanos’ta, Belediye'ye ait otoparklarda elektrikli araç şarj istasyonları da hizmet vermektedir.
Avanos'un Kültürel Mirasını Yansıtan Yerel Deyişleri
- "Avanos’un Kırmızı Toprağı, Sanatın Hamurudur"
Bu söz, Avanos’un dünyaca ünlü çömlekçiliğine atıfta bulunur. Kızılırmak Nehri'nden elde edilen kırmızı toprak, Avanoslu ustaların ellerinde sanata dönüşür. Bu ifade, Avanos’un topraklarının ve burada üretilen el sanatlarının ne denli değerli olduğunu vurgular.
- "Avanos, Toprağın Ellerde Can Bulduğu Yerdir"
Avanos’ta çömlekçilik, binlerce yıllık bir gelenek olarak yaşatılmaktadır. Bu söz, Avanos’un topraklarının usta ellerde şekillenerek eşsiz sanat eserlerine dönüştüğünü ifade eder. Bölgenin el sanatlarına verdiği önemi ve yerel halkın bu alandaki becerisini anlatır.
- "Kapadokya’nın İncisi, Avanos’un Altın Elleri"
Bu ifade, Avanos’un Kapadokya bölgesindeki özel konumuna ve çömlekçilik başta olmak üzere el sanatlarındaki ustalığına gönderme yapar. Avanos, Kapadokya’nın doğal güzellikleri arasında parlayan bir yer olarak kabul edilir ve burada yaşayan insanların el becerileriyle bu değer daha da öne çıkar.
- "Avanos’un Rüzgarı, Sanatla Estikçe Gönülleri Ferahlatır"
Avanos’un doğal güzellikleri ve kültürel zenginlikleri, bölgeyi ziyaret edenlerin ruhunu dinlendirir. Bu söz, Avanos’un sanatı ve doğasıyla insanlara huzur verdiğini, ziyaretçilerin buradan ayrılırken yenilenmiş hissettiğini ifade eder.
- "Çömleğin Memleketi Avanos"
Bu söz, Avanos’un Türkiye’de ve dünyada çömlekçilikle özdeşleşmiş bir yer olduğunu vurgular. Avanos’un bu alandaki tarihi ve kültürel mirası, çömlekçiliğin buradaki önemini bir kez daha hatırlatır.
- "Avanos’un Derinliği, Toprağının Bereketi Kadar Sonsuzdur"
Bu söz, Avanos’un kültürel zenginliğine ve topraklarının bereketine vurgu yapar. Avanos’un sadece doğal güzellikleriyle değil, aynı zamanda derin kültürel birikimiyle de önemli bir yer olduğunu belirtir.
Avanos'un Tarihi Evleri
Avanos, Türkiye'nin Kapadokya bölgesinde yer alan, zengin tarihi ve kültürel mirasıyla ünlü bir kasabadır. Kasabanın tarihi evleri, geleneksel mimarinin, yerel malzemelerin ve Kapadokya’nın eşsiz doğasının bir araya geldiği yapılar olarak dikkat çeker. Bu evler, Osmanlı dönemi ve öncesine uzanan geçmişleriyle, bölgenin tarihine ve yaşam biçimine dair önemli ipuçları sunar. Bazı tarihi evler halka açık olup ziyaret edilebilmektedir.
Her Yıl Düzenlenen Kültürel Etkinlikler
Uluslararası Avanos Seramik Festivali
Her yıl Haziran ayının sonunda düzenlenir.
Avanos, Türkiye'nin seramik sanatının merkezi olarak bilinir ve bu festival, yerel ve uluslararası seramik sanatçılarını bir araya getirir. Festival süresince seramik sergileri, atölye çalışmaları, yarışmalar ve paneller düzenlenir. Katılımcılar, geleneksel ve modern seramik teknikleri hakkında bilgi edinirken, kendi eserlerini de yaratma fırsatı bulurlar. Festival, Avanos’un seramik mirasını tanıtmayı ve bu sanat dalını yeni nesillere aktarmayı amaçlar.
Avanos Geleneksel Bağ Bozumu Şenlikleri
Eylül ayında düzenlenir.
Avanos, tarım ve bağcılık açısından önemli bir geçmişe sahiptir. Bu şenlik, bağ bozumu döneminde gerçekleşir ve yerel halk ile turistlerin katılımıyla büyük bir coşku içinde kutlanır. Şenlik kapsamında üzüm hasadı, geleneksel şarap yapımı gösterileri, yöresel yemeklerin tanıtımı ve halk oyunları gösterileri yapılır. Bağ bozumu şenlikleri, Avanos’un tarımsal mirasını kutlamanın yanı sıra sosyal bir buluşma noktası olarak da önemlidir.
Kızılırmak Kültür ve Sanat Günleri
Temmuz ayı ortalarında düzenlenir.
Bu etkinlik, Kızılırmak Nehri’nin çevresinde yapılan kültürel ve sanatsal faaliyetleri içerir. Yerli ve yabancı sanatçıların katılımıyla resim sergileri, heykel çalışmaları, müzik performansları ve halk oyunları gösterileri düzenlenir. Kızılırmak’ın doğal güzellikleri eşliğinde gerçekleşen bu etkinlik, bölge halkını ve ziyaretçileri sanatla buluşturur.
Kapadokya Balon Festivali
Mayıs ayında düzenlenir.
Kapadokya’nın simgesi haline gelen sıcak hava balonları, Avanos’ta da düzenlenen bu festivalde ön plandadır. Festivale dünyanın dört bir yanından sıcak hava balonu pilotları ve meraklıları katılır. Sabah erken saatlerde gökyüzünü süsleyen balonlar, eşsiz bir manzara sunar. Festival kapsamında balon turları, fotoğraf yarışmaları, konserler ve çeşitli etkinlikler düzenlenir. Balon festivali, Kapadokya'nın büyülü atmosferini havadan keşfetmek isteyenler için unutulmaz bir deneyim sunar.
Nevruz Kutlamaları
21 Mart. Baharın gelişini kutlayan Nevruz, Avanos’ta da coşkuyla kutlanır. Nevruz ateşinin yakılması, geleneksel oyunlar ve halk dansları, kutlamaların önemli bir parçasıdır. Yerel halk, bu günü doğanın uyanışını ve yeni bir yılın başlangıcını simgeleyen özel bir gün olarak kabul eder ve şenliklerle kutlar.
Avanos Hıdrellez Şenlikleri
6 Mayıs. Hıdrellez, baharın gelişini simgeleyen bir başka önemli etkinliktir. Avanos’ta, Hıdrellez günü piknikler, geleneksel oyunlar ve dilek ağacına dilek bağlama gibi ritüellerle kutlanır. Bu etkinlik, bölgedeki toplumsal bağları güçlendiren ve halkı bir araya getiren önemli bir kültürel mirastır.
Galeri
Kardeş Şehirler
|