Antik Roma'da kadın

The educated and well-traveled Vibia Sabina (y. MS 136) was a grand-niece of the emperor Trajan and became the wife of his successor Hadrian; unlike some empresses, she played little role in court politics and remained independent in private life, having no children and seeking emotional gratification in love affairs[1]

Antik Roma'da özgür doğmuş kadınlar (cives)[2] vatandaş statüsüne sahipti, ancak oy kullanma veya siyasi makam elde etme hakları yoktu.[3] Kadınların kamusal rolleri sınırlı olması sebebiyle, Roma tarihçileri tarafından erkeklere göre daha az yer almışlardır. Ancak Roma kadınları doğrudan siyasi güce sahip olmasalar da, varlıklı veya nüfuzlu ailelerden gelenler özel müzakereler yoluyla etki gösterebilmişlerdir.[4] Bu açıdan tarihe damgasını vuran istisnai kadınlar arasında, hikayeleri mitsel bir önem kazanan Lucretia ve Claudia Quinta; Cumhuriyet dönemi'nin cesur kadınları Cornelia (Gracchus kardeşlerin annesi) ve bir orduya komuta etmiş, kendi imgesiyle para bastırmış olan Fulvia; Julio-Claudian hanedanından gelen ve Roma İmparatorluğu’nun mores'ine (ahlak yapısı) katkıda bulunmuş Livia (MÖ 58 – MS 29) ve Julia Agrippina (MS 15-59); ve Hristiyanlığı teşvik etmede öncü bir rol göstermiş Büyük Konstantin'in annesi imparatoriçe Helena (y. MS 250–330) yer almaktadır.[5]

Roma toplumundaki erkeklerde de olduğu gibi, tarihsel kayıtlarda soylu kadınlar ve yaptıkları siyasi eylemler, onlardan daha düşük statüde bulunan kadınların önüne geçmektedir. İmparatorluk genelinde çok sayıda kadının adı yazıtlar ve özellikle mezar taşları üzerinde yer almakla birlikte, çoğunlukla onlarla ilgili başka bir bilgiye rastlanmamaktadır. Kadınların gündelik yaşamını yansıtan kesitler, Latin edebiyatı aracılığıyla, komedi, hiciv ve şiir gibi yazınlar ile korunmuştur. Bunlar arasında, özellikle Catullus ve Ovidius'un şiirleri, Roma kadınlarını yemek odalarında, yatak odalarında, spor ve tiyatro etkinliklerinde, alışveriş yaparken, makyaj yaparken, büyü uygularken, hamilelik konusunda endişelenirken gösteren kısa kesitler aktarmaktadır—ancak tüm bunlar erkeklerin bakış açısından yansıtılmıştır.[6] Söz gelimi Cicero'nun yayımlanmış mektupları, eşi Terentia ve kızı Tullia ile ev ortamındaki ilişkilerini resmi olmayan bir şekilde aktarırken, geçen konuşmaları da Roma kadınlarının özgür cinsel ve sosyal yaşamlarını nasıl yaşayabileceğini alaycı bir dille açıklar.[7]

Toplumda kadınlara ayrılan en önemli rol, din alanındaydı: Vesta rahibeliği. Otuz yıl boyunca evlilik ve cinsel ilişkiden uzak durmak zorunda olan Vestaller, Roma'nın güvenliği ve hayatta kalması için gerekli olan, ancak erkek rahipler tarafından gerçekleştirilemeyen ritüellerin doğru şekilde uygulanmasına adanmışlardı.[8]

Çocukluk ve eğitim

Antik Roma'da çocukluk ve yetiştirilme, sosyal statüye bağlı olarak değişkenlik gösterirdi. Romalı çocuklar çeşitli oyunlar oynar, bu oyuncaklar arkeolojik buluntular ve edebi kaynaklardan bilinmektedir. Hayvan figürleri popülerdi ve bazı çocuklar evcil hayvan olarak kuş beslerdi.[9] Roma sanatında, kızların top, çember çevirme ve aşık kemiği gibi birçok oyunu erkeklerle birlikte oynadığı tasvir edilmektedir. Ergenlik çağına gelmeden ölenlerin bazılarının mezarlarında oyuncak bebekler bulunmuştur. Bu oyuncak figürleri genellikle 15–16 cm boyutlarında, eklemli uzuvları olan, ahşap, terracotta ve özellikle kemik ve fildişi gibi malzemelerden yapılmıştır. Ergenlik çağına erişen kızlar, oyuncak bebeklerini, özellikle kızlıkla ilgili olan tanrıça Diana'ya ya da evlilik hazırlıklarında Venüs'e adarlardı.[10] Soylu kızların 12 gibi genç yaşlarda evlendikleri bilinirken,[11] alt sınıflara mensup kadınlar daha ziyade ergenlik yıllarının biraz daha ilerleyen dönemlerinde evlenebiliyorlardı. (Erkekler ise en az 14 yaşında olmak zorundaydı.)[12][13] Soylu kadınların evlilik yaşına bir örnek olarak, Cicero'nun hayat boyu arkadaşı Atticus'un, kızı Caecilia Attica'yı Marcus Vipsanius Agrippa ile 14 yaşında evlendirmesi verilebilir.[13]

Kızlardan beklenen, bekâretlerini, iffetlerini ve itibarlarını korumaları ve evliliklerine hazırlandıkları süre içinde bu değerleri gözetmeleriydi.[14] Evlilik konusunda yasalara getirilen hafif bir düzenleme (en az 12 yaş ve evlilik rızası) ailelere, özellikle babalara, kızlarını uygun gördükleri zamanda ve kişiyle evlendirmeleri konusunda büyük bir özgürlük tanıyordu. Evlilik, babalar ve gelecekteki kocalar arasında bir ortaklık sağlıyor ve hem siyasi hem de ekonomik teşviklerle karşılıklı fayda sağlayan bir ittifakın oluşmasına olanak tanıyordu.[15] Evlilikle birlikte kızlar kendi ailelerinden ayrılarak kocalarının ailesine katılırlardı. Çocukların eğitimi ve yetiştirilmesi aracılığıyla uygulanan bu erken evlilik rejimi, özellikle kızlar için oldukça kısıtlayıcı durumdaydı.[14] Bazı kızlar veya çoğunluğu, bir kamu ilkokuluna giderdi; ancak kızların gördüğü eğitimin bu temel okul seviyesiyle sınırlı olduğuna dair bazı kanıtlar bulunmaktadır. Kızların evde bireysel olarak eğitilmelerinin, karma sınıflarda iffetlerine yönelik olası endişelerle bağlantılı olduğu düşünülmektedir.[16] Romalı şair Ovidius ve Martialis, erkeklerin ve kızların birlikte ya da benzer şekilde eğitim aldıklarından söz etmekte ve Livy, bir centurion’un kızının okula gitmesini olağan karşılar.[17] Diğer taraftan, antik filozof Epiktetos da dahil olmak üzere bazı filozoflar ve tarihçiler, eğitim sisteminin erkeksi erdemlerin geliştirilmesine odaklandığını ve genç erkeklerin Roma değerleri üzerine hitabet çalışmaları yaptıklarını belirtirler.[18]

Kaynakça

  1. ^ Jasper Burns, "Sabina," in Great Women of Imperial Rome: Mothers and Wives of the Caesars (Routledge, 2007), pp. 124–140.
  2. ^ Örneğin, Roma'daki conubium adı verilen evlilik biçimi, her iki eşin de vatandaş olmasını gerektiriyordu; civitas sine suffragio (oy hakkı olmaksızın vatandaşlık) verilen şehirlerden gelen erkekler gibi, conubium için uygun olan kadınlar da oy hakkı olmadan vatandaş kabul ediliyordu. Bir annenin vatandaş olarak yasal statüsü, oğlunun vatandaşlık durumunu da etkiliyordu. Özellikle yüksek makamlara gelme açısından, Roma vatandaşı olarak tanınan tüm bireyler eşit hak ve ayrıcalıklara sahip değildi. Detaylı bilgi için bkz. A Casebook on Roman Family Law following, ve A.N. Sherwin-White, Roman Citizenship (Oxford University Press, 1979), ss. 211 ve 268 (kadın vatandaşlarla evlenen erkek vatandaşlar hakkında) et passim. Türkçe olarak bkz. Blanck, Horst (1999). Eski Yunan ve Roma'da yaşam. Ayrıca, “iki Roma vatandaşı tarafından dünyaya getirilen çocuklar” ifadesi, bir Roma kadınının vatandaşlık statüsüne sahip olduğunu ve bu durumun özellikle peregrina (yabancı) ile karşıtlık oluşturduğunu göstermektedir."
  3. ^ Bruce W. Frier and Thomas A.J. McGinn, A Casebook on Roman Family Law (Oxford University Press: American Philological Association, 2004), pp. 31–32, 457, et passim.
  4. ^ Kristina Milnor, "Women in Roman Historiography," in The Cambridge Companion to the Roman Historians (Cambridge University Press, 2009), p. 278; Ann Ellis Hanson, "The Restructuring of Female Physiology at Rome," in Les écoles médicales à Rome: Actes du 2ème Colloque international sur les textes médicaux latins antiques, Lausanne, septembre 1986 (Université de Nantes, 1991), p. 256.
  5. ^ Giriş kısmı, tersi belirtilene kadar, Beryl Rawson, "Finding Roman Women," in A Companion to the Roman Republic (Blackwell, 2010), p. 325. eserine dayanmaktadır.
  6. ^ Kelly Olson, "The Appearance of the Young Roman Girl," in Roman Dress and the Fabrics of Roman Culture (University of Toronto Press, 2008), p. 139.
  7. ^ In reference to his character assassination of the notorious Clodia; see Pro Caelio.
  8. ^ Vestallerin önemine dair modern çalışmalar için, bkz. Ariadne Staples, From Good Goddess to Vestal Virgins: Sex and Category in Roman Religion (Routledge, 1998).
  9. ^ Beryl Rawson, Children and Childhood in Roman Italy (Oxford University Press, 2003), pp. 129–130.
  10. ^ Rawson, Children and Childhood in Roman Italy, p. 128, citing Persius 2.70 and the related scholion, and p. 48 on Diana. Rome lacked the elaborate puberty rites for girls that were practiced in ancient Greece (p. 145).
  11. ^ Beryl Rawson, "The Roman Family in Italy" (Oxford University Press, 1999), p. 21.
  12. ^ Judith P. Hallett, Fathers and Daughters in Roman Society: Women and the Elite Family (Princeton University Press, 1984), 142.
  13. ^ a b Lauren, Caldwell, "Roman Girlhood and the Fashioning of Femininity" (Cambridge University Press, 2014), pp. 3–4.
  14. ^ a b Caldwell, "Roman Girlhood and the Fashioning of Femininity", p. 16.
  15. ^ Caldwell, "Roman Girlhood and the Fashioning of Femininity", pp. 106–107.
  16. ^ Caldwell, "Roman Girlhood and the Fashioning of Femininity", p. 18.
  17. ^ Rawson, Children and Childhood in Roman Italy, pp. 197–198
  18. ^ Caldwell, "Roman Girlhood and the Fashioning of Femininity", p. 17.