Özer Türk

Özer Türk (d. 1928, İstanbul - ö. 8 Haziran 1986, İzmir), Türk bürokrat.^[1] Türkiye’de turizmin gelişmesinde önemli rol oynamış, Türkiye’nin tarihi ve doğal güzelliklerinin dünyaya tanıtılması konusunda çalışmalar yapmıştır.

Balkan kökenli İzmirli bir ailenin ve İstiklâl Madalyası sahibi A. Hikmet Türk’ün oğlu olan Özer Türk 1946 yılında İzmir Namık Kemal Lisesi’nden mezun oldu. 1952 yılında Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’ni bitirip bürokrasiye atıldı.

İlk görevi İzmir’in Karaburun ilçesinde maiyet memurluğuydu. Bu görevi Karşıyaka’da devam etti. Bir sonraki görev yeri Trabzon'un Çaykara ilçesi oldu.

1954 yılında İzmir Gaziemir'de askerlik görevini yaptı ve terhis olunca evlendi.

1955 yılında Kiraz ilçesine Kaymakam olarak atandı, 1957’ye kadar bu görevde kaldı. 1958-60 yılları arasında Manisa’nın Alaşehir ilçesinde Kaymakamlık yaptı. Sonrasında mecburi hizmetini yerine getirmek üzere Van’ın Özalp ilçesine gitti. Oradan Batman’ın Sason ilçesine tayini çıktı. Doğu bölgesindeki çalışmalarını Falih Rıfkı Atay’ın Dünya Gazetesi’nde düzenli olarak yayımladı.

1962 yılında Kuşadası’na Kaymakam olarak atanan Türk 1964 yılında “turizm monitörlüğü” eğitimi almak üzere devlet tarafından Belçika’ya gönderildi. 15 aylık eğitimin ardından geri döndü ve o zamanlar küçük bir liman kasabası olan Kuşadası’nı turizmle tanıştırdı.^[2]

1966 yılında, Kuşadası’nda turizmin başlangıç projesi olarak adlandırılan Kuş-Tur’un yerel halkın ortaklığıyla kurulmasını sağladı. 440 ortaklı bir anonim şirket olarak tasarlanan Kuş-tur ortaklarına mülkiyet yerine kullanım hakkı veriyordu.

Türkiye’de ilk tatil köylerinden biri olan Fransız Tatil Köyü ise 1967 yılında 330 oda ve 690 yatak kapasitesiyle Aslanburnu Koyu’nda hizmete açıldı.

Kısmet ve İmbat otellerinin, ilk başta kamping olarak hizmete giren Ömer Tatil Köyü gibi turistik tesislerin kurulmasına öncülük etti.^[3] Kısmet Oteli'nin inşaatı için bir Alman seyahat acentesinden avans alınmasını sağladı. 10 Haziran 1967 tarihinde evlenen Danimarka Kraliçesi II. Margrethe ve eşi Prens Henrik, dikkat çekmemek için sahte pasaportlarla balayına çıktılar, Kuşadası'nda Kısmet Oteli'nde ve Antalya'da kaldılar.^[4][5]

Türk'ün bir başka girişimi Kuşadası halkını “ev pansiyonculuğu”yola tanıştırmak oldu. Turizm ve Tanıtma Bakanlığı’ndan sağlanan kredilerle evlerin bir odası pansiyon olarak düzenlendi. Bu çalışmalarla yaklaşık bin yataklık konaklama kapasitesi yaratıldı.^[6]

Öküz Mehmet Paşa Kervansarayı ve Küçük Ada Kalesi, onun döneminde restore edildi. Turizm alanında gerçekleştirdiği bir diğer faaliyet ise Meryem Ana ve Efes’in ziyarete açılmasıydı. O yıllarda Yunan adalarına gelen ve uygun altyapı bulunmadığı için Kuşadası’na uğramayan turistik gemilerin yolcularını motorlarla karaya taşıttı. Böylece Meryem Ana ve Efes ziyarete açıldı. İlçeye gelen turistlerle bizzat ilgilenen Özer Türk, kendi teknesi ve jipiyle onlara bölgeyi gezdirerek Kuşadası’nın yurt dışında tanınması için önemli bağlantılar kurdu. Sinemaya meraklı olan ve Van’daki görevi sırasında bölgedeki ilk sinema gösterimini gerçekleştiren Türk,^[7] Kuşadası’nda sinema salonlarının açılmasına da öncülük etti.^[6][8]

Kuşadası’ndaki çalışmalarının ardından benzer bir misyonla 1967 yılında Burhaniye Kaymakamlığına atandı. Burada en iddialı projesi olan ve “Avrupa’nın En Büyük Tatil Köyü” sloganıyla tanıtılan Artur Tatil Köyü’nü kurdu. 19 Haziran 1968 tarihinde kurulan Ar-Tur Turizm Endüstrisi Anonim Şirketi 2 bin ortaklı olarak tasarlandı. Mimari projesi Altuğ Çinici ve Behruz Çinici tarafından hazırlanan Artur 1972’de yerleşime açıldı.

1971 yılında, Ar-tur’un inşaatı devam ederken Muğla Valisi olan Türk 1975 yılına kadar bu görevde kaldı. Valiliği sırasında Dalaman Havalimanı'nın kurulması için ilk girişimleri yaptı.^[9] Datça ve Bodrum’da kurulmasına öncülük ettiği Ak-tur Tatil Köyleri, 2019 yılında Türkiye Turizm Yatırımcıları Derneği tarafından “Öncü Turizm Şirketleri” kategorisinde ödüllendirildi.

1965 yılında İspanya’nın Isabel la Católica nişanıyla^[10][11] ve Fransa’nın Onur Nişanı'yla ödüllendirilen Türk'ün son görevi, 1983 yılında atandığı Kültür ve Turizm Bakanlığı Müşavirliği'ydi.^[12]

Ediz Türk ile evliliğinden Gülizar Özden Türk ve Gülden Evirgen adında iki kızı olan Türk'ün torunu Ece Çokar Türkiye'nin ilk tüp bebeğidir.^[13]

Özer Türk kansere yakalanarak 8 Haziran 1986 tarihinde İzmir’de vefat etti.^[14] Kuşadası Belediyesi tarafından ilçenin futbol stadyumuna adı verildi.^[15]