Vlastimir

Vlastimir
Vlastimirov portret
arhont
Vladavina	830. - 851.
Prethodnik	Prosigoj
Nasljednik	Mutimir
Djeca
Mutimir, Strojimir, Gojnik
Dinastija	Vlastimirovići
Otac	Prosigoj
Rođenje	prije 805.
Smrt	oko 851.

Vlastimir (grč. Βλαστίμηρος, pre oko 805. godine — oko 851. godine) je bio srpski knez (arhont). Po njemu je nazvana srpska vladarska dinastija Vlastimirovići. Malo se zna o njegovoj vladavini. Osnovni izvor saznanja o Srbima tog vremena je djelo vizantijskoga cara-hroničara Konstantina VII Porfirogenita O upravljanju Carstvom, poznatiji kao De administrando imperio (sačuvan kroz nekoliko prijepisa, najstariji je iz 11. vijeka). DAI ostaje jedini istorijski izvor koji redom imenuje članove dinastije Vlastimirovića. U originalnom izvoru stoji titula arhont (knez, župan). Predhodnici Vlastimira su: Višeslav, Radoslav, Prosigoj.

Tek sa Višeslavovim praunukom Vlastimir istorija bilježi događaje u Srbiji. Do njegova vremena, "življahu Bugari sa Srbima mirno kao sujsedi i komšije, pazeći jedni druge".^[1], Bugarski kan Presijan (836.-852.) prekinuo je tu idilu. Presijan napada srpske zemlje 839.godine kojim tada vlada srpski knez Vlastimir, ali poslije tri godine Bugari predvođeni kanom Presijanom bivaju poraženi. Vlastimirov ugled je uslijed toga znatno porastao. Da je on bio gospodar ne samo Raške, nego i daljih oblasti vidi se po tome, što je udajući kćer za trebinjskog župana, a htijući da ga odlikuje, "imenova ga vladarem i učini samostalnim",^[1], što sigurno ne bi mogao činiti da na to nije imao stvarnog prava. Ovim Presijanovim napadom počinju prve borbe između Srba i Bugara. Izazvali su ih ovi drugi u svojoj zavojevačkoj politici. Nekoliko vijekova će proći i tek će Stefan Dečanski u bici kod Velbuždu 1330. godine potisnuti Bugare, i osloboditi srpske zemlje koje su Bugarski kanovi osvojili od Srba u IX vijeku.

Naziv dinastije Vlastimirovići stvorili su istoričari prema prvom vladaru iz ove dinastije koji je stvorio nezavisnu državu (do tada je Srbija bila u sastavu Vizantije), knezu Vlastimiru, za razliku od Nemanjića, koji su tako nazivani još u svoje vreme.

Prednemanjićka Srbija još uvijek predstavlja veliku nepoznanicu, zato što je broj materijalnih ostataka vrlo oskudan. Značajan pomak napravljen je nedavnim otkrićem pečata iz 9. vijeka koji je pripadao Strojimiru, sinu kneza Vlastimira.

• Georgije Ostrogorski, Prosveta Beograd, 1996 -Istorija Vizantije
• Vladimir Ćorović, Beograd, novembar 2001 - Istorija srpskog naroda
• Konstantin Porfirogenit, De administrando imperio (glava 32.)
• Stanoje Stanojević, Istorija srpskoga naroda (treće izdanje, reprint izdanja iz 1926), Beograd, 1989. ISBN 86-83639-01-0
• Božidar Ferjančić, Vizantijski izvori za istoriju naroda Jugoslavije II (fototipsko izdanje originala iz 1959), Beograd, 2007. ISBN 978-86-83883-08-0
• Andrija Veselinović Radoš Ljušić, Srpske dinastije , Novi Sad, 2001. ISBN 86-83639-01-0
• Tibor Živković, Portreti srpskih vladara (IX-XII) , Beograd, 2006. ISBN 86-17-13754-1