Manđelos

Manđelos
Manđelos - središte sela
Osnovni podaci
Država	Srbija
Pokrajina	Vojvodina
Upravni okrug	Sremski
Opština	Sremska Mitrovica
Stanovništvo
Stanovništvo (2022)	1319
Gustina stanovništva	39 st./km²
Geografija
Koordinate	45°05′03″N 19°35′28″E / 45.084166°N 19.591166°E / 45.084166; 19.591166
Nadmorska visina	130 m
Površina	39,8 km²
Manđelos Manđelos (Srbije)
Ostali podaci
Poštanski kod	22208
Pozivni broj	022
Registarska oznaka	SM

Koordinate: 45° 05′ 03" SGŠ, 19° 35′ 28" IGD

Manđelos (mađ. Nagyolaszi) je naselje u Srbiji u opštini Sremska Mitrovica u Sremskom okrugu. Prema popisu iz 2011. bilo je 1319 stanovnika.

Istorija

Originalno ime sela je bilo Nađolas (veliko italijansko selo) pa su ga kasnije prekrstili u Manđelos. Najčešće voće sa Fruške gore je sa manđeloških plantažnih voćnjaka Vranjaša i Mutalj, kao i kvalitetne rakije. Sa izvora Vranjaš u rimsko doba vodom se snabdevao Sirmijum. Izvor je i danas živ. Severno od Sremske Mitrovice, na obroncima Fruške gore, nalazi se selo Manđelos. Na početku XIX veka (1802) završena je menđeloska crkva Sv. Georgija. Ta godina zapisana je u gornjem delu zvonika. Građevina je jednobrodna, sa oltarskom apsidom na istočnoj i zvonikom prizidanim uz pročelje na zapadnoj strani. Naos je presveden poluobličastim lucima i svodovima, i podeljen na traveje. Fasade su horizontalno raščlanjene soklom, frizom i profilisanim kordonskim vencem. Vertikalno raščlanjavanje postignuto je pilastrima sa kapitelima, a pravougaoni, lučno završeni prozori ukrašeni su profilisanim okvirima. Zapadni portal, flankiran pilastrima, nalazi se u prizemlju zvonika, dok se još jedan ulaz nalazi na južnoj strani hrama. Prozori na zvoniku su istovetno ukrašeni, a kordonski venac između spratova ukrašen je nizom mutula. Visoki ikonostas sa klasicističkim formama rezbario je Marko Konstantinović posle 1816. On je oblikovao i pevnice i vladičanski presto. Za oslikavanje i pozlatu ikonostasa i pevnica Crkvena opština pozvala je 1825. Georgija Bakalovića. Zidne slike su rad nepoznatog umetnika iz XIX veka. U oltaru su kompozicije: Hristos na prestolu i Milosrdni Hristos; u svodu nad solejom naslikan je Gospod Savaot sa jevanđelistima, a na zapadnom zidu je patron hrama – sv. Georgije. U crkvi se nalazi i više ikona Grigorija Davidovića Opšića. Arhitektonsko-konzervatorski radovi izvođeni su 1980.

U Manđelosu je 2014. osnovan i Manastir Svetog Vasilija Ostroškog.^[1]

Demografija

U naselju Manđelos živi 1189 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 38,0 godina (36,8 kod muškaraca i 39,1 kod žena). U naselju ima 474 domaćinstva, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,23.

Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine).

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija

Godina	Stanovnika




1948.	995	^[2]
1953.	1019
1961.	1263
1971.	1418
1981.	1516
1991.	1478	1429
2002.	1610	1533

Etnički sastav prema popisu iz 2002.
Srbi	1503	98.04%
Ukrajinci	4	0.26%
Mađari	4	0.26%
Jugosloveni	4	0.26%
Hrvati	3	0.19%
Crnogorci	1	0.06%
nepoznato	2	0.13%

Stanovništvo prema polu i starosti ^[3]


	m	ž
?	3	4
80+	8	11
75-79	14	19
70-74	33	48
65-69	38	48
60-64	38	53
55-59	34	40
50-54	40	51
45-49	46	48
40-44	67	57
35-39	63	55
30-34	53	62
25-29	51	55
20-24	56	52
15-19	48	58
10-14	65	38
5-9	53	56
0-4	29	39
prosek	36.8	39.1

Domaćinstva

**Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002.**
Godina popisa	1948.	1953.	1961.	1971.	1981.	1991.	2002.
Broj domaćinstava	272	281	358	377	401	421	474

**Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002.**
Broj članova	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10 i više	Prosečan broj članova
Broj domaćinstava	76	110	79	110	51	35	10	2	1	-	3.23

Domaćinstva

**Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002.**
Godina popisa	1948.	1953.	1961.	1971.	1981.	1991.	2002.
Broj domaćinstava	592	169	388	24	11	-	661

**Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002.**
Broj članova	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10 i više	Prosečan broj članova
Broj domaćinstava	131	400	117	12	1

Stanovništvo prema delatnosti koju obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija	Proizvodnja i snabdevanje...	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	302	125	-	-	63	4	16	20	-	18
Ženski	137	64	-	-	21	-	2	14	-	1
Oba	439	189	-	-	84	4	18	34	-	19
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	-	-	26	4	5	6	-	-	15
Ženski	1	-	5	8	17	-	-	-	4
Oba	1	-	31	12	22	6	-	-	19

Znamenitosti

Pravoslavna crkva Svetog Georgija - nepokretno kulturno dobro od velikog značaja.

Reference

↑ „Osvećen manastir Ostroškog Čudotvorca u Sremu (SPC, 13. maj 2014)”. Arhivirano iz originala na datum 2014-05-16. Pristupljeno 2014-08-24.
↑ Knjiga 9, Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Beograd, maj 2004, ISBN 86-84433-14-9
↑ Knjiga 2, Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Beograd, februar 2003, ISBN 86-84433-01-7