Zacheuszek

Ten artykuł dotyczy elementu architektonicznego. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.
Zacheuszek w poznańskiej katedrze
Zacheuszek w drewnianym gotyckim kościele NMP na Burku w Tarnowie

Zacheuszki – krzyże apostolskie (niem. Apostelkreuze), świeczniki apostolskie (niem. Apostelleuchter)[1].

W kościołach katolickich zacheuszki są umieszczane w tych miejscach, zwyczajowo dwunastu, które biskup namaścił podczas dedykacji kościoła. Występują w formie klocka, płytki z symbolicznym krzyżykiem, są malowane, lub ryte w ścianie. Pod nimi umieszcza się jednoramienny świecznik lub lampkę. W rycie rzymskim podczas dedykacji (poświęcenia) kościoła zapalano 12 świec zwanych zacheuszkami[2].

Po soborze watykańskim II zredukowano liczbę namaszczenia ścian kościoła do czterech. Nie zakazano jednak namaszczenia w 12 miejscach (dwunastu Apostołów)[3].

Zwyczaj pochodzi z liturgii starogalijskiej[1]. Nazwa polska pochodzi od biblijnego imienia Zacheusz[4], który przyjął Jezusa Chrystusa w swoim domu[1] a tym samym dom pogardzanego celnika stał się domem, do którego wszedł Bóg. Świeczniki zapala się w rocznicę dedykacji kościoła[5].

Zobacz też

Zobacz hasło zacheuszek w Wikisłowniku

Przypisy

  1. ↑ a b c Leksykon ↓, s. 1716.
  2. ↑ Leksykon ↓, s. 299.
  3. ↑ Leksykon ↓, s. 300.
  4. ↑ Sztuka L-Ż ↓, s. 346.
  5. ↑ Leksykon ↓, s. 1303.

Bibliografia

  • Bogusław Nadolski: Leksykon liturgii. Poznań: Wydawnictwo Pallottinum, 2006, s. 1339. ISBN 83-7014-531-0.
  • Sztuka świata. Słownik terminów L-Ż. Warszawa: Arkady, 2013, s. 346. ISBN 978-83-213-4727-1.