Rozdrażewscy herbu Doliwa

Rozdrażewscy herbu Doliwa – polski ród magnacki wywodzący się z Wielkopolski. Należeli do jednego z najbardziej zasłużonych rodów w Rzeczypospolitej, na przestrzeni dziejów członkowie tego rodu piastowali liczne funkcje świeckie i kościelne, przysługiwał im tytuł hrabiowski^[1].

Nazwisko rodu ma pochodzenie odmiejscowe, wywodzi się z gniazda rodowego o nazwie Rozdrażew, zlokalizowanego w południowej Wielkopolsce^[2] .

Rozdrażewscy bezpośrednio wywodzą się z rodu Doliwów, którzy to prawdopodobnie w XIII w. wyodrębnili się z rodu Porajów. Niektóre wywody genealogiczne głoszą, iż rodzina ta wywodzi się od brata św. Wojciecha – Sobiesława^[3] . Doliwowie zyskali na znaczeniu za panowania Władysława Łokietka, ciesząc się jego zaufaniem. Podczas konfederacji Maćka Borkowica, obrali stronę króla Kazimierza Wielkiego, a syn Borkowica poległ właśnie pod Rozdrażewem^[4] . Poprzez lojalną służbę pozostawali w bliskim otoczeniu kolejnych królów. W latach 1569–1574 Jan Rozdrażewski nabywał dobra krotoszyńskie, gdzie ufundował murowany kościół pw. św Jana Chrzciciela, który dziś jest bazyliką mniejszą. Potop szwedzki zrujnował majątek Rozdrażewskich, co przyczyniło się do upadku ich znaczenia. Podczas wojny północnej z racji bardzo bliskich relacji między rodami opowiedzieli się za Stanisławem Leszczyńskim, czym zrazili do siebie Augusta II Mocnego i jako przestępcy polityczni, pozbawieni dawnej fortuny zostali zmuszeni do zmiany nazwiska i ukrywania się^[2] .

• Andrzej Rozdrażewski (1570–1631) – fundator klasztoru Klarysek w Bydgoszczy.

• Hieronim Rozdrażewski (ok. 1546–1600) – biskup kujawski, sekretarz wielki koronny.
• Hieronim Rozdrażewski (zm. 1540 lub 1541) – kasztelan przemęcki i rogoziński.
• Hieronim Rozdrażewski (zm. 1632) – kasztelan międzyrzecki.
• Jacek Rozdrażewski (zm. 1651) – pułkownik wojsk koronnych.
• Jakub Rozdrażewski (ok. 1621–1662) – kasztelan kaliski, wojewoda inowrocławski.
• Jan Rozdrażewski (1537–1585) – marszałek dworu królowej Elżbiety Austriackiej.
• Jan Rozdrażewski (zm. po 1475) – tenutariusz Bolesławca koło Wielunia.
• Jan Rozdrażewski (ok. 1543–1600) – podkomorzy i kasztelan poznański, luteranin.
• Jan Rozdrażewski (ok. 1595–1628) – krajczy królowej Konstancji Habsburżanki, starosta odolanowski.
• Jan Rozdrażewski (zm. 1527–1528) – kasztelan kamieński i międzyrzecki.
• Jan Rozdrażewski (zm. 1609) – biskup pomocniczy włocławski.
• Jarosław Rozdrażewski (ur. ok. 1422) – miecznik i podkomorzy kaliski.
• Krzysztof Rozdrażewski (1547–1580) – rotmistrz wojsk koronnych.
• Stanisław Rozdrażewski (zm. 1692) – kustosz krakowski, scholastyk wiślicki, proboszcz iłżecki, sekretarz królewski.

• Stanisław Rozdrażewski (zm. 1564) – kasztelan rogoziński.
• Stanisław Rozdrażewski (1540–1619) – jezuita, pierwszy rektor Kolegium Jezuitów w Pułtusku.
• Zofia Rozdrażewska (1562–1625) – fundatorka i pierwsza przełożona klasztoru klarysek w Bydgoszczy.

• Wizerunki członków rodu
• 
  Hieronim Rozdrażewski – biskup kujawski
• 
  Jakub Hieronim Rozdrażewski – wojewoda inowrocławski

• Niektóre fundacje Rozdrażewskich
• 
  Kościół pw. św Jana Chrzciciela w Rozdrażewie
• 
  Bazylika pw. św. Jana Chrzciciela w Krotoszynie
• 
  Kościół pw. Świętej Trójcy w Nowym Mieście nad Wartą
• 
  Kościół pw. św. Mikołaja w Benicach
• 
  Kościół pw. Wszystkich Świętych i św. Hieronima w Raciążku

• dąb Rozdrażewskich
• heraldyka polska
• lista polskich herbów szlacheckich

• KasperK. Niesiecki KasperK., Herbarz polski. Powiększony dodatkami z poniżejszych autorów rękopismów, dowodów, urzędowych i wydany przez Jana Nep. Bobrowicza, Jan NepomucenJ.N. Bobrowicz, t. VIII, Lipsk: Breitkopf i Haertel, 1841, s. 655 .
• JanJ. Długosz JanJ., Roczniki czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009, s. 269, ISBN 978-83-01-16074-6 .
• StanisławS. Rozdrażewski StanisławS., Opowieść o 1000-letniej rodzinie św. Wojciecha, Poznań: Oficyna Współczesna, 1997, s. 165, ISBN 83-85274-24-3 .

• Krzysztof Talarczyk: Rozdrażewscy. Rozdrażew. [dostęp 2021-12-03]. (pol.).