Roman Peszkowski

Roman Emilian Marceli Peszkowski
Ilustracja
porucznik sanitarny porucznik sanitarny
Data i miejsce urodzenia

22 października 1898
Rzeszów

Data i miejsce śmierci

między 20 a 22 kwietnia 1940
Katyń

Przebieg służby
Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie

Jednostki

5 Pułk Piechoty Legionów,
7 Batalion Sanitarny,
9 Szpital Okręgowy

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa,
wojna polsko-bolszewicka,
II wojna światowa:

Późniejsza praca

instruktor LOPP

Odznaczenia
Srebrny Krzyż Zasługi (II RP) Odznaka Honorowa PCK III stopnia

Roman Emilian Marceli Peszkowski herbu Jastrzębiec (ur. 22 października 1898 w Rzeszowie, zm. między 20 a 22 kwietnia[1] 1940 w Katyniu) – porucznik sanitarny Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej[2].

Symboliczne upamiętnienie Edwarda i Romana Peszkowskich na grobowcu rodzinnym w Rzeszowie[3]
Tabliczka upamiętniająca braci Peszkowskich na ścianie kościoła św. Karola Boromeusza w Warszawie

Życiorys

Urodził się w Rzeszowie jako syn radcy apelacyjnego i adwokata Władysława (10.06.1849-16.07.1932)[4] i Marii z Mireckich (31.10.1859-31.01.1944)[5][6]. Był młodszym bratem zamordowanego w Charkowie ppłk art. Edwarda Peszkowskiego (1891–1940) oraz krewnym Zygmunta i Zdzisława Peszkowskich[7]. Ukończył gimnazjum w Rzeszowie. Uzyskał niepełne wykształcenie medyczne[1]. Uczestniczył w I wojnie światowej w szeregach armii austro-węgierskiej. W lipcu 1920 jako podchorąży sanitarny służył w Szpitalu Mokotowskim, został powołany do rezerwy Wojska Polskiego z jednoczesnym powołaniem do czynnej służby i mianowany podporucznikiem sanitarnym[8]. Walczył w wojnie polsko-bolszewickiej w szeregach 5 pułku piechoty Leg[9]. Od 1921 w VII batalionie sanitarnym[10]. W 1927 był w stopniu porucznika administracji, dział sanitarny ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 36 lokatą[11]. W 1929 jako główny instruktor PCK organizował i przeprowadzał w całej Polsce kursy przeciwgazowe szkolące instruktorów i podinstruktorów drużyn ratowniczych[12][13]. Reprezentował Zarząd Główny PCK na Walnych Zebraniach Członków PCK w poszczególnych oddziałach. Wygłaszał referaty dotyczące zadań i rozwoju PCK[14][15]. Prowadził audycje w Polskim Radiu dotyczące organizacji przez PCK pomocy sanitarnej społeczeństwu na wypadek katastrof żywiołowych i wojennych[16] oraz wojny chemicznej[17]. Brał czynny i znaczący udział w I Kongresie Ratownictwa, na którym podniesiono konieczność utworzenia centralnego związku ratownictwa[18]. W 1931 był nadal oficerem 7 batalionu sanitarnego[19]. W kwietniu 1931 został wybrany do Komisji Rewizyjnej poznańskiego Oddziału LOPP[20]. W 1933 należał do kadry zapasowej 9 Szpitala Okręgowego[21]. W 1935 został zwolniony z zajmowanych stanowisk z równoczesnym pozostawieniem bez przynależności służbowej i oddany do dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu[22], następnie został przeniesiony w stan spoczynku. W latach 1936–1939 w LOPP w Brześciu n. Bugiem jako instruktor[6][1]. W marcu[1] 1939 zmobilizowany do 9 Szpitala Okręgowego[6].

Po agresji ZSRR na Polskę 17 września 1939 został wzięty do niewoli. Według stanu z kwietnia 1940 był jeńcem obozu w Kozielsku. Między 19 a 21 kwietnia 1940 przekazany do dyspozycji naczelnika smoleńskiego obwodu NKWD[1] – lista wywózkowa 035/2 poz 14, nr akt 259[23] z 16.04.1940[1]. Został zamordowany między 20 a 22 kwietnia 1940 przez NKWD w lesie katyńskim[1]. Nie został zidentyfikowany podczas ekshumacji prowadzonej przez Niemców[24][25].

Upamiętnienie

  • Edward i Roman Peszkowscy zostali upamiętnieni symbolicznymi inskrypcjami na grobowcu rodzinnym na Cmentarzu Pobitno w Rzeszowie[26][27].
  • Staraniem kuzyna po mieczu obu braci, kapelana „Rodzin Katyńskich” Zdzisława Peszkowskiego, na kościele św. Karola Boromeusza w Warszawie zawisła tablica ich upamiętniająca.
  • Minister obrony narodowej Aleksander Szczygło decyzją Nr 439/MON z 5 października 2007 awansował go pośmiertnie na stopnień kapitana. Awans zostały ogłoszone 9 listopada 2007, w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”
  • Dąb Pamięci zasadzony przez Zespół Szkół Ekonomicznych przy ul. Hoffmanowej w Rzeszowie[28]

Ordery i odznaczenia

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g УБИТЫ В КАТЫНИ, Москва Общество «Мемориал» – Издательство «Звенья» 2015, s. 587.
  2. ↑ JędrzejJ. Tucholski JędrzejJ., Mord w Katyniu, 1991, s. 188 .
  3. ↑ Na tabliczce dwa błędy: miejsce śmierci Edwarda powinno być „Charków”, nie „Katyń” oraz rok urodzenia Romana to 1898, a nie 1899, por. Biogramy Ofiar Zbrodni Katyńskiej. ksiegicmentarne.muzeumkatynskie.pl. [dostęp 2024-06-17]. (pol.).
  4. ↑ śp. WŁADYSŁAW PESZKOWSKI. www.grobonet.erzeszow.pl. [dostęp 2024-06-17]. (pol.).
  5. ↑ śp. MARIA PESZKOWSKA. www.grobonet.erzeszow.pl. [dostęp 2024-06-17]. (pol.).
  6. ↑ a b c Kiński i inni, Katyń, Księga Cmentarna, 2000, s. 473 .
  7. ↑ Grzegorz Łęcicki: Ksiądz Zdzisław Peszkowski 1918–2007. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2012, s. 20–21. ISBN 978-837399-505-5.
  8. ↑ „Dziennik Personalny” (R.1, nr 27), Warszawa, 21 lipca 1920, s. 603 .
  9. ↑ Serwis informacyjny UM Rzeszów - Z dawnego Rzeszowa - "Podkarpacka historia" [online], www.rzeszow.pl [dostęp 2019-10-05] [zarchiwizowane z adresu 2019-10-05] .
  10. ↑ Rocznik Oficerski, Warszawa 1923, s. 1165 .
  11. ↑ Lista starszeństwa oficerów zawodowych korpusu sanitarnego, Warszawa: MSWojsk., 1927, s. 24 .
  12. ↑ „Kurjer Poznański” (R.24, nr 16), 10 stycznia 1929, s. 6 .
  13. ↑ „Dziennik Poznański” (R.71, nr 9), 11 stycznia 1929, s. 4 .
  14. ↑ „Kurjer Poznański” (R.24, nr 121), 13 marca 1929, s. 6 .
  15. ↑ „Kurjer Warszawski” (R.109, nr 72), 14 marca 1929, s. 4 .
  16. ↑ „Kurjer Warszawski” (R.109, nr 124), 7 maja 1929, s. 8 .
  17. ↑ „Kurjer Poznański” (R.25, nr 227), 17 maja 1930, s. 18 .
  18. ↑ „Dziennik Poznański” (R.71, nr 214), 17 września 1929, s. 4 .
  19. ↑ „Dziennik Personalny” (R.12, nr 5), Warszawa, 3 sierpnia 1931, s. 280 .
  20. ↑ „Dziennik Poznański” (R.73, nr 90), 19 kwietnia 1931, s. 5 .
  21. ↑ „Dziennik Personalny” (R.14, nr 10), 15 września 1933, s. 190 .
  22. ↑ „Dziennik Personalny” (R.16, nr 10), Warszawa, 4 lipca 1935, s. 93 .
  23. ↑ J.J. Tucholski J.J., op cit, s. 680 .
  24. ↑ Listy katyńskie w zasobie Archiwum Państwowego w Lublinie – Archiwum Państwowe w Lublinie [online] [dostęp 2019-09-29] [zarchiwizowane z adresu 2019-04-07]  (pol.).
  25. ↑ The Katyn Forest Massacre, Washington 1952, s. 131
  26. ↑ Edward Peszkowski. grobonet.erzeszow.pl. [dostęp 2023-05-06].
  27. ↑ Roman Peszkowski. grobonet.erzeszow.pl. [dostęp 2023-05-06].
  28. ↑ BeataB. Terczyńska BeataB., W Rzeszowie posadzono dąb pamięci zamorodowanego w Katyniu kapitana Peszkowskiego [online], Nowiny, 15 września 2009 [dostęp 2019-10-05]  (pol.).
  29. ↑ M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 103 „za zasługi na polu obrony przeciwgazowej i administracji wojska”.
  30. ↑ Lista starszeństwa oficerów zawodowych Korpusu Sanitarnego., Warszawa 1930, s. 50 .

Bibliografia

  • Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-02-09].
  • Rocznik Oficerski 1923, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Warszawa 1923.
  • Rocznik Oficerski 1924, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Warszawa 1924.
  • Rocznik Oficerski 1928, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Warszawa 1928.
  • Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
  • Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2000. ISBN 83-905590-7-2.
  • Jędrzej Tucholski: Mord w Katyniu. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1991. ISBN 83-211-1408-3.
  • УБИТЫ В КАТЫНИ, Москва Общество «Мемориал» – Издательство «Звенья» 2015, ISBN 978-5-78700-123-5.
  • The Katyn Forest Massacre : hearings before the Select Committee to Conduct an Investigation of the Facts, Evidence and Circumstances of the Katyn Forest Massacre, Eighty-second Congress, first[-second] session, on investigation of the murder of thousands of Polish officers in the Katyn Forest near Smolensk, Russia, Washington 1952.