Różdżyca
 Różdżyca rutewkowata | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | rośliny | ||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Klasa | paprocie | ||
| Podklasa | paprotkowe | ||
| Rząd | paprotkowce | ||
| Rodzina | orliczkowate | ||
| Rodzaj | różdżyca | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Ceratopteris A. T. Brongniart Bull. Sci. Soc. Philom. Paris 1821: 186. 1822[3] | |||
| Typ nomenklatoryczny | |||
| C. thalictroides (Linnaeus) A. T. Brongniart[3] | |||
| Synonimy | |||
| | |||
| |||
Różdżyca (Ceratopteris) – rodzaj paproci z rodziny orliczkowatych. Obejmuje 5[5]–6 gatunków[6] występujących w strefie międzyzwrotnikowej i w ciepłym klimacie umiarkowanym[7]. Są to jednoroczne lub stosunkowo krótko żyjące byliny wodne (C. cornuta i C. pteridoides to rośliny pływające po powierzchni wód) i bagienne. Niektóre gatunki uprawiane są jako rośliny akwariowe (C. thalictroides i C. cornuta) oraz warzywne (C. thalictroides w Japonii)[6]. Niekiedy masowo rozwijając się w zaburzonych antropogenicznie zbiornikach potrafią zarosnąć całe lustro wody (np. C. pteridoides pokrył 17 tys. ha sztucznego zbiornika w Surinamie w 1966)[6].
Morfologia
- Pokrój
- Paproć o kłączu krótkim, wzniesionym. Okrytym na szczycie błoniastymi, brązowymi łuskami. Rośliny nieco mięsiste, korzenie grube[4]. Osiągają do 120 cm wysokości[7].
- Liście
- Dimorficzne – odmienne liście wegetatywne i płodne. Liście wegetatywne mają blaszkę podługowatą do jajowato-trójkątnej, sadzone są na mięsistych, półkolistych na przekroju ogonkach, mają blaszkę niepodzieloną lub podzieloną (do 4-krotnie pierzastej). Liście płodne są wyższe i silniej podzielone, o odcinkach równowąskich[4].
- Zarodnie
- Brązowe, rozwijają się na końcach żyłek po obu stronach wiązki centralnej, równowąskie, okryte są podwiniętym brzegiem liścia[4].
Systematyka
Rodzaj siostrzany dla rodzaju Acrostichum, wraz z którym tworzy podrodzinę Parkerioideae w obrębie rodziny orliczkowatych Pteridaceae[2].
- Wykaz gatunków[5]
- Ceratopteris cornuta (P. Beauv.) Lepr.
- Ceratopteris pteridoides (Hook.) Hieron.
- Ceratopteris richardii Brongn.
- Ceratopteris succulenta (Roxb.) Fraser-Jenk.
- Ceratopteris thalictroides (L.) Brongn. – różdżyca rutewkowata
Zastosowanie
Różdżyca rutewkowata to roślina akwariowa, zalecana do sadzenia pojedynczo lub w małych grupkach. Rośnie szybko i powinna być uprawiana w dużych akwariach[8]. Gatunek ten uprawiany jest także jako wiosenna roślina warzywna w Japonii[6]. W Chinach paprocie z tego rodzaju stosowane są leczniczo przy zatruciu ciążowym i jako zioła flegmotwórcze[4].
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-02-28] (ang.).
- ↑ a b The Pteridophyte PhylogenyT.P.P. Group The Pteridophyte PhylogenyT.P.P., A community-derived classification for extant lycophytes and ferns, „Journal of Systematics and Evolution”, 54 (6), 2016, s. 563–603, DOI: 10.1111/jse.12229 .
- ↑ a b c Ceratopteris. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2016-03-30].
- ↑ a b c d e Youxing Lin, Shigeo Masuyama: Ceratopteris. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2016-03-30].
- ↑ a b Ceratopteris. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. tpl. [dostęp 2016-03-30].
- ↑ a b c d Christopher D.K. Cook i in.: Water plants of the world. Hague: Dr. W. Junk b,v, Publishers, 1974, s. 90-92.
- ↑ a b Ceratopteris Brongniart. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2016-03-30].
- ↑ Christel Kasselmann: Rośliny akwariowe. Warszawa: Klub dla Ciebie, 2007, s. 27. ISBN 978-83-7404-788-3.
- Britannica: plant/water-fern
