Powierzchnia prostokreślna

Hiperboloida jednopowłokowa – przykład powierzchni prostokreślnej

Powierzchnia prostokreślna, powierzchnia rozwijająca – powierzchnia, która razem z każdym jej punktem zawiera przechodzącą przez niego prostą[1].

Powierzchnia jest prostokreślna (rozwijająca), jeżeli ma parametryzację postaci x ( u , v ) = β ( u ) + v δ ( u ) , {\displaystyle x(u,v)=\beta (u)+v\delta (u),} gdzie β i δ są krzywymi. Znaczy to, że cała powierzchnia jest zbudowana z prostych wychodzących z krzywej β(u) w kierunku δ(u). Krzywa β(u) jest nazywana kierownicą, natomiast prosta o kierunku δ(u) to tworząca.

Na powierzchniach rozwijalnych mogą istnieć punkty takie, że x u × x v = β ( u ) × δ ( u ) + v δ ( u ) × δ ( u ) = 0. {\displaystyle x_{u}\times x_{v}=\beta ^{'}(u)\times \delta (u)+v\delta ^{'}(u)\times \delta (u)=0.} Punkty takie podlegają istotnym ograniczeniom.

Powierzchnie prostokreślne, ze względu na łatwość wykonania, są często stosowane w architekturze.

Szczególnym przypadkiem są powierzchni prostokreślnych są te podwójnie prostokreślne – te, dla których można określić dwie różne parametryzacje: x ( u , v ) = β ( u ) + v δ ( u ) {\displaystyle x(u,v)=\beta (u)+v\delta (u)} i y ( u , v ) = α ( u ) + v φ ( u ) . {\displaystyle y(u,v)=\alpha (u)+v\varphi (u).}

Przykłady powierzchni prostokreślnych

  • Niektóre kwadryki:
    • Powierzchnia stożkowa[1]: x ( u , v ) = p + v δ ( u ) , {\displaystyle x(u,v)=p+v\delta (u),} gdzie p {\displaystyle p} jest ustalonym punktem,
    • Powierzchnia walcowa[1]: x ( u , v ) = β ( u ) + v q , {\displaystyle x(u,v)=\beta (u)+vq,} gdzie q {\displaystyle q} jest ustalonym wektorem kierunkowym,
    • Paraboloida hiperboliczna – przez każdy jej punkt przechodzą dwie różne proste leżące w całości na tej powierzchni,
    • Hiperboloida jednopowłokowa[1],
  • Konoida,
  • Helikoida.

Przypisy

Zobacz multimedia związane z tematem: Powierzchnia prostokreślna
  1. a b c d powierzchnia prostokreślna, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2021-10-03] .