Ploniarka

Ploniarka
Reithrodontomys
Giglioli, 1874[1]
Ilustracja
Przedstawiciel rodzaju – ploniarka aztecka (R. bakeri)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

gryzonie

Podrząd

Supramyomorpha

Infrarząd

myszokształtne

Nadrodzina

myszowe

Rodzina

chomikowate

Podrodzina

nowiki

Plemię

Reithrodontomyini

Rodzaj

ploniarka

Typ nomenklatoryczny

Reithrodon megalotis S.F. Baird, 1857

Synonimy
  • Ochetodon Coues, 1874[2]
  • Rhithrodontomys[a]: Lydekker, 1895[3]
  • Aporodon Howell, 1914[4]
  • Cudahyomys Hibbard, 1944[5]
  • Copemyodon Fejfar, Ficcarelli, Mezzabotta, Moreno Espinosa, Rook & Torre, 1996[6]
Gatunki

36 gatunków (w tym 7 wymarłych) – zobacz opis w tekście

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Ploniarka[7] (Reithrodontomys) – rodzaj ssaków z podrodziny nowików (Neotominae) w obrębie rodziny chomikowatych (Cricetidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące od Kanady do Ekwadoru[8][9][10].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 55–124 mm, długość ogona 45–145 mm, długość ucha 8–19 mm, długość tylnej stopy 14–25 mm; masa ciała 7–25 g[9][11].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1874 roku włoski zoolog Enrico Hillyer Giglioli na łamach Bollettino della Società Geografica Italiana[1]. Giglioli w swojej diagnozie nie wymienił żadnego gatunku; w ramach późniejszego oznaczenia w 1914 roku amerykański zoolog Arthur Holmes Howell na typ nomenklatoryczny wyznaczył ploniarkę zachodnią (R. megalotis)[12].

Etymologia

  • Reithrodontomys (Rhithrodontomys): rodzaj Reithrodon Waterhouse, 1837; gr. μυς mus, μυoς muos ‘mysz’[13].
  • Ochetodon: gr. οχετος okhetos ‘kanał, przewód, rura’, od οχεω okheō ‘nosić’; οδους odous, οδοντος odontos ‘ząb’[14]. Gatunek typowy: Coues wymienił trzy gatunki – Reithrodon mexicanus Saussure, 1860, Mus humulis Audubon & Bachman, 1841 i Reithrodon longicauda S.F. Baird, 1857 (= Reithrodon megalotis S.F. Baird, 1857) – nie określając typu nomenklatorycznego.
  • Aporodon: gr. απορος aporos ‘trudny’, od negatywnego przedrostka α- a-; πορος poros ‘przejście’[15]; δους odous, οδων odōn ‘ząb’[16]. Gatunek typowy: Reithrodontomys tenuirostris Merriam, 1901.
  • Cudahyomys: Cudahy fauna, formacja geologiczna Meade, Kansas, Stany Zjednoczone; μυς mus, μυος muos ‘mysz’[17]. Gatunek typowy: †Cudahyomys moorei Hibbard, 1944.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki zgrupowane w dwóch podrodzajach[18][11][8][7]:

  • Aporodon Howell, 1914
    • Reithrodontomys brevirostris G.G. Goodwin, 1943 – ploniarka krótkonosa
    • Reithrodontomys darienensis O.P. Pearson, 1939 – ploniarka drzewna
    • Reithrodontomys gracilis J.A. Allen & F.M. Chapman, 1897 – ploniarka skromna
    • Reithrodontomys mexicanus (Saussure, 1860) – ploniarka meksykańska
    • Reithrodontomys paradoxus J.K. Jones & Genoways, 1970 – ploniarka nikaraguańska
    • Reithrodontomys spectabilis J.K. Jones & Lawlor, 1965 – ploniarka wyspowa
    • Reithrodontomys creper Bangs, 1902 – ploniarka talamańska
    • Reithrodontomys rodriguezi G.G. Goodwin, 1943 – ploniarka kostarykańska
    • Reithrodontomys tenuirostris Merriam, 1901 – ploniarka wąskonosa
    • Reithrodontomys microdon Merriam, 1901 – ploniarka drobnozębna
    • Reithrodontomys albilabris Merriam, 1901
    • Reithrodontomys cherrii (J.A. Allen, 1891)
    • Reithrodontomys garichensis Enders & O.P. Pearson, 1940
    • Reithrodontomys musseri A.L. Gardner & Carleton, 2009 – ploniarka wyżynna
    • Reithrodontomys wagneri Hooper, 1950 – ploniarka aztecka
    • Reithrodontomys chrysopsis Merriam, 1900 – ploniarka wulkaniczna
  • Reithrodontomys Giglioli, 1874
    • Reithrodontomys fulvescens J.A. Allen, 1894 – ploniarka płowa
    • Reithrodontomys hirsutus Merriam, 1901 – ploniarka włochata
    • Reithrodontomys burti Benson, 1939 – ploniarka sonorska
    • Reithrodontomys humulis (Audubon & Bachman, 1841) – ploniarka wschodnia
    • Reithrodontomys megalotis (S.F. Baird, 1857) – ploniarka zachodnia
    • Reithrodontomys montanus (S.F. Baird, 1855) – ploniarka preriowa
    • Reithrodontomys raviventris Dixon, 1908 – ploniarka solna
    • Reithrodontomys sumichrasti (Saussure, 1861) – ploniarka górska
    • Reithrodontomys australis J.A. Allen, 1895
    • Reithrodontomys nerterus Merriam, 1901
    • Reithrodontomys zacatecae Merriam, 1901 – ploniarka zakatecka

Opisano również gatunki wymarłe:

  • Reithrodontomys ecuadorensis (Fejfar, Ficcarelli, Mezzabotta, Moreno Espinosa, Rook & Torre, 1996)[19] (Ekwador; holocen)
  • Reithrodontomys galushai Tomida, 1987[20] (Stany Zjednoczone; pliocen)
  • Reithrodontomys moorei (Hibbard, 1944)[21] (Stany Zjednoczone; plejstocen)
  • Reithrodontomys pratincola Hibbard, 1941[22] (Stany Zjednoczone; plejstocen)
  • Reithrodontomys rexroadensis Hibbard, 1952[23] (Stany Zjednoczone; pliocen)
  • Reithrodontomys simplicidens B. Brown, 1908[24] (Stany Zjednoczone; plejstocen)
  • Reithrodontomys wetmorei Hibbard, 1952[25] (Stany Zjednoczone; pliocen)

Uwagi

  1. ↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Reithrodontomys Giglioli, 1874.

Przypisy

  1. ↑ a b E.H. Giglioli. Ricerche intorno alla distribuzi0ne geografica generale o corologia degli animali vertebrati. „Bollettino della Società Geografica Italiana”. 11, s. 326, 1874. (wł.). 
  2. ↑ E. Coues. Synopsis of the Muridae of North America. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 26, s. 184, 1874. (ang.). 
  3. ↑ R. Lydekker: Rodents. W: R. Lydekker & P.L. Sclater: The royal natural history. Cz. 3. London and New York: Frederick Warne & Co, 1895, s. 127. (ang.).
  4. ↑ Howell 1914 ↓, s. 63.
  5. ↑ C.W. Hibbard. Stratigraphy and vertebrate paleontology of Pleistocene deposits of south western Kansas. „Bulletin of the Geological Society of America”. 55 (6), s. 725, 1944. (ang.). 
  6. ↑ Fejfar i in. 1996 ↓, s. 138.
  7. ↑ a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 243–244. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  8. ↑ a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 372–374. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  9. ↑ a b U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 367–375. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
  10. ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Reithrodontomys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-11-28].
  11. ↑ a b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 237–238. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
  12. ↑ Howell 1914 ↓, s. 13.
  13. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 602.
  14. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 468.
  15. ↑ Etymologia za: Aporophantes, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2023-10-05]  (ang.).
  16. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 171.
  17. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 160.
  18. ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-05]. (ang.).
  19. ↑ Fejfar i in. 1996 ↓, s. 139.
  20. ↑ Y. Tomida. Small mammal fossils and correlation of continental deposits, Safford and Duncan basins, Arizona, USA. „National Science Museum Monographs”. 3, s. 92, 1987. (ang.). 
  21. ↑ C.W. Hibbard. Stratigraphy and vertebrate paleontology of Pleistocene deposits of southwestern Kansas. „Geological Society of America Bulletin”. 55 (6), s. 725, 1944. DOI: 10.1130/GSAB-55-707. (ang.). 
  22. ↑ C.W. Hibbard. The Borchers fauna, a new Pleistocene interglacial fauna from Meade County, Kansas. „Geological Survey of Kansas Bulletin”. 38, s. 209, 1941. (ang.). 
  23. ↑ Hibbard 1952 ↓, s. 206.
  24. ↑ B. Brown. The Conard Fissure, a Pleistocene bone deposit in northern Arkansas: with descriptions of two new genera and twenty new species of mammals. „Memoirs of the American Museum of Natural History”. 9 (4), s. 196, 1908. (ang.). 
  25. ↑ Hibbard 1952 ↓, s. 197.

Bibliografia

  • T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.). 
  • A.H. Howell. Revision of the American harvest mice (Genus Reithrodontomys). „North American Fauna”. 36, s. 1–97, 1914. (ang.). 
  • E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 1–316. (ang.).
  • C.W. Hibbard. A contribution to the Rexroad fauna. „Transactions of the Kansas Academy of Science”. 55 (2), s. 196–208, 1952. DOI: 10.2307/3625877. (ang.). 
  • O. Fejfar, G. Ficcarelli, C. Mezzabotta, M. Moreno Espinosa, L. Rook & D. Torre. First record of a copemyine-peromyscine cricetid (Rodentia, Mammalia) in South America: hypotheses regarding its ancestry in the Palaearctic. „Acta Zoologica Cracoviensia”. 39 (1), s. 137–145, 1996. (ang.). 
  • J9U: 987007529505205171
Identyfikatory zewnętrzne:
  • EoL: 42339
  • GBIF: 2437854
  • identyfikator iNaturalist: 44419
  • ITIS: 180340
  • NCBI: 44233
  • identyfikator taksonu Fossilworks: 41869