Piotr Wierzchoń
 | Ten artykuł od 2022-06 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu. |
Piotr Wierzchoń (ur. 1974 w Bydgoszczy) – doktor habilitowany nauk humanistycznych w zakresie językoznawstwa (magisterium – 1997, doktorat – 1999, habilitacja – 2005), profesor nadzwyczajny Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, profesor Uniwersytetu Studiów Zagranicznych Hankuk w Seulu (2002–2006), kierownik Zakładu Filologii Koreańskiej UAM, od roku 2012 dyrektor Instytutu Językoznawstwa UAM. 3 kwietnia 2013 roku Prezydent RP nadał mu tytuł naukowy profesora nauk humanistycznych.
Zainteresowania naukowe
- aksjomatyczna rekonstrukcja teorii lingwistycznych,
- derywatologia diachroniczna (w obrębie XX w.),
- frazematyka,
- leksykografia jedno- i dwujęzyczna,
- chronologizacja słownictwa polskiego XX w.,
- redatacje (słownictwo XIX–XXI w.),
- gramatyka czynu (optymalizacja rozdziału zasobów w zakresie czynu lingwistycznego),
- morfonotaktyka.
Najbardziej znane, cytowane, recenzowane, omawiane i często wzbudzające kontrowersje prace P. Wierzchonia pochodzą z bieżącego okresu jego pracy i związane są z problematyką formułowania gramatyki chronologizacyjnej, która jest rodzajem gramatyki czynu (czyn chronologizacyjny). Początki systematycznych prac chronologizacyjnych sięgają w Polsce przełomu lat 80. i 90. XX w. i związane są z ekscerpcjami Jana Wawrzyńczyka. Pod koniec 1. dekady XXI w. P. Wierzchoń rozwinął w swoich pracach interpretację, w myśl której chronologizacja słownictwa nowopolskiego i XX w. jest problemem z dziedziny językoznawstwa stosowanego i dla jego efektywnego rozwiązania należy sformułować program ekscerpcyjno-chronologizacyjny (teorię lingwochronologizacji), w którym integralną rolę odgrywa metoda fotodokumentacyjna. Czyn w zakresie językoznawstwa stosowanego podlega ograniczeniom czasowym oraz zasobu (etaty, pomieszczenia, warunki pracy, oprzyrządowanie, oprogramowanie, dostęp do informacji, poziom rozwoju teorii lingwistycznych itp.), toteż w gramatyce czynu chronologizacyjnego należy dążyć do takiej optymalizacji podejmowanych operacji, aby praca ta przyniosła możliwie najlepsze rezultaty przy minimalnie wykorzystanych zasobach. Reasumując: proces tworzenia modelu chronologizacyjnego polega na ekstrakcji informacji leksykalnej z ogromnego szumu informacyjnego i jej interpretacji. Aby pracy tej nie wykonywać nieefektywnie, należy sformułować i stale optymalizować metody ekscerpcji chronologizacyjnej. Rozważania na ten temat zawiera cytowana niżej literatura.
Wierzchoń jest znany z prowadzonych polemik związanych z chronologizacją i redatacją (np. z prof. Krystyną Waszakową , prof. Ireneuszem Bobrowskim, prof. Hanną Jadacką i innymi).
Wybrane publikacje
- Piotr Wierzchoń: Z cudzysłowów do poczekalni leksykograficznej. Warszawa: [Uniwersytet Warszawski – Instytut Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych], 2003. ISBN 83-910937-7-8.
- Piotr Wierzchoń: Gramatyka diakrytologiczna: studium ortograficzno-kwantytatywne. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2004. ISBN 83-232-1369-0.
- Piotr Wierzchoń: Z cudzysłowów do poczekalni leksykograficznej. 2.. Warszawa: Wydawnictwo TAKT, 2005. ISBN 83-87850-24-1.
- Piotr Wierzchoń: Problem informacji frekwencyjnej w słowniku przekładowym. Łódź: Instytut Rusycystyki Uniwersytetu Łódzkiego, 2006. ISBN 83-60416-03-6.
- Piotr Wierzchoń: Indeks a tergo jednostek przekładowych "Wielkiego słownika rosyjsko-polskiego z kluczem polsko-rosyjskim": porządek translatowy. Warszawa: Wydawnictwo TAKT, 2006. ISBN 83-87850-34-9.
- Piotr Wierzchoń: Indeks a tergo jednostek przekładowych "Wielkiego słownika rosyjsko-polskiego z kluczem polsko-rosyjskim": porządek translandowy. Warszawa: Wydawnictwo TAKT, 2007. ISBN 978-83-87850-40-1.
- Piotr Wierzchoń: Kotuś: "verba polona abscondita..." (w fotodokumentacji): szkic lingwochronologizacyjny: centuria pierwsza. Poznań: Instytut Językoznawstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 2008. ISBN 978-83-926446-3-7.
- Piotr Wierzchoń: Anti. Poznań: Instytut Językoznawstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 2008. ISBN 978-83-926446-2-0.
- Piotr Wierzchoń: Fotodokumentacja, chronologizacja, emendacja: teoria i praktyka weryfikacji materiału leksykalnego w badaniach lingwistycznych. Poznań: Instytut Językoznawstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 2008. ISBN 978-83-926446-9-9.
- Piotr Wierzchoń: Jaskółki przejawów internacjonalizacji w słowotwórstwie współczesnej polszczyzny w materiałach z lat 1894-1984: tylko sto przykładów. Łask: Oficyna Wydawnicza Leksem, 2008. ISBN 978-83-60178-60-7.
- Piotr Wierzchoń: Dlaczego fotodokumentacja? dlaczego chronologizacja? dlaczego emendacja?: instalacja gazowa, parking podziemny i "odległość niezerowa". Poznań: Instytut Językoznawstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 2009. ISBN 978-83-926446-6-8.
- Piotr Wierzchoń: Depozytorium leksykalne języka polskiego: nowe fotomateriały z lat 1901-2010. T. 1. Warszawa: BEL Studio, 2010. ISBN 978-83-61208-95-2.
- Piotr Wierzchoń: Polish digital libraries as a philologist's tool: based on 666 adjectives from the Digital Library of Wielkopolska. Poznań: Institute of Linguistics Adam Mickiewicz University, 2010. ISBN 978-83-926446-8-2.
- Piotr Wierzchoń: Depozytorium leksykalne języka polskiego: nowe fotomateriały z lat 1901-2010. T. 2. Warszawa: BEL Studio, 2011. ISBN 978-83-7798-014-9.
Linki zewnętrzne
- Prof. dr hab. Piotr Wierzchoń, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2012-06-22] .
- Strona wykładowcy na uczelni
- Polskojęzyczna strona Uniwersytetu Hankuk
