Pantaleon Szyndler

Pantaleon Józef Szendler

Pantaleon Szyndler (rys. Ilja Riepin)

Data i miejsce urodzenia

26 lipca 1846
Lipie

Data i miejsce śmierci

31 stycznia 1905
Warszawa

Narodowość

polska

Dziedzina sztuki

malarstwo

Multimedia w Wikimedia Commons

Pantaleon Józef Szyndler (Szendler) (ur. 26 lipca 1846 w Lipiach, zm. 31 stycznia 1905 w Warszawie) – polski malarz, przedstawiciel malarstwa akademickiego. Tworzył akty, obrazy o tematyce religijnej, rodzajowej i orientalnej. Nawiązywał także do motywów z dramatów Szekspira i polskiej poezji romantycznej.

Życiorys

Kształcił się w warszawskiej Klasie Rysunkowej pod kierunkiem Rafała Hadziewicza. Dzięki stypendium Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych kontynuował studia za granicą. W latach 1871–1873 studiował w Akademii w Monachium u Alexandra Strähubera (w połowie maja 1871 r. zgłosił się do Akademii Sztuk Pięknych - Antikenklasse)^[1], później w Akademii Św. Łukasza w Rzymie u Luigi Cohetti'ego, a w latach 1874–1875 w Paryżu (École des Beaux-Arts) był uczniem Alexandra Cabanela.

Po powrocie do Polski osiadł w Warszawie (1885–1894). Następnie mieszkał w Częstochowie, gdzie pracował na Jasnej Górze i prowadził własną szkołę malarską.

Jego obraz Ewa otrzymał „honorową wzmiankę” na Wystawie Powszechnej w Paryżu w 1889. W Warszawie wzbudził kontrowersje: z jednej strony chwalono artystę za „głębokie poczucie prawdziwego idealizmu” (Kłosy, 1890), z drugiej strony zauważano współczesne, buduarowe przedstawienie postaci Ewy, której nogi i stopy są za małe nawet na tak wydelikaconą istotę, która wcale nie przypomina naszej pra-matki (Biesiada Literacka). W późniejszej ocenie pisma „Kraj” (1905) „obraz dla zbytniej śmiałości swej wywołał w swoim czasie burzę w szklance wody”.

Podróżował na Krym i Podole w 1885. W 1902 powrócił do Warszawy. Pochowany na Powązkach.

Galeria

Portret Cypriana Norvida (1882)
Niewolnica (1887)
Ewa (1889)
Szczęśliwa pasterka
Wnętrze katedry św. Marka

Znane dzieła

Dziewczyna w kąpieli (1885)
Ewa (1889)
Odaliska
Dramat w seraju
portret Norwida (1882)
Niewolnica (1887)
Huryska
Ofelia na grobie ojca (1882)

Przypisy

↑ I. Królewska Akademia Sztuk Pięknych..., [w:] H.H. Stępień H.H., M.M. Liczbińska M.M., Artyści polscy w środowisku monachijskim w latach 1828–1914 (materiały źródłowe), wyd. II, Kraków: Agencja Wydawniczo-Reklamowa Chors, 1994, s. 10, ISBN 83-903086-1-4 .

Bibliografia

Janina Daranowska-Łukaszewska, Agata Wójcik: Szyndler (Szendler) Pantaleon Józef. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 50. Warszawa – Kraków: Polska Akademia Nauk – Polska Akademia Umiejętności, 2015, s. 317–319. ISBN 978-83-63352-37-0.
Maria Poprzęcka, Akt polski, Edipresse Polska S.A., 2006, ISBN 83-7477-066-X
JerzyJ. Malinowski JerzyJ., Malarstwo polskie XIX wieku, Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2003, ISBN 83-7181-290-6, OCLC 830544495 .
Sikorska-Krystek Aleksandra, Pantaleon Szyndler – odkrywca Cypriana Norwida, "Studia Norwidiana" 2023, t. 41, s. 167–202, https://doi.org/10.18290/sn2341.10.