Pałac Aniczkowski

Pałac Aniczkowski

Аничков дворец

nr rej. 781510284320066[1]
Państwo	Rosja
Miasto wydzielone	Petersburg
Adres	Newski Prospekt 39
Typ budynku	pałac
Styl architektoniczny	barok
Architekt	Michaił Ziemcow, G. Dmitrijew, Bartolomeo Rastrelli
Rozpoczęcie budowy	1741
Ukończenie budowy	1754
Położenie na mapie Petersburga Pałac Aniczkowski
Położenie na mapie Rosji Pałac Aniczkowski
59°55′58″N 30°20′23″E/59,932778 30,339722
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Pałac Aniczkowski (ros. Аничков дворец) – pałac w Petersburgu przy Newskim Prospekcie, nad Fontanką. Historycznie jedna z rezydencji rodziny carskiej. Wzniesiony w stylu barokowym, był od tego czasu wielokrotnie przebudowywany w nowszych stylach klasycystycznym (elewacje) i eklektycznym (wnętrze).

Pałac został wzniesiony w latach 1741–1754^[2]. Pierwszy projekt budynku wykonał Michaił Ziemcow, po jego śmierci prace kontynuował G. Dmitrijew, dokończył je zaś, korygując pierwotne plany, Bartolomeo Rastrelli^[3]. Swoją nazwę bierze od położonego w sąsiedztwie Mostu Aniczkowskiego^[2].

Oficjalnie rezydencja była wznoszona dla carycy Elżbiety Pietrowny, jednak w rzeczywistości pierwszym właścicielem pałacu był jej faworyt Aleksiej Razumowski. W 1776 r. budynek przeszedł w ręce Grigorija Potiomkina. W latach 1778–1779 został podwyższony o jedno piętro i przebudowany w stylu klasycystycznym pod kierunkiem Iwana Starowa. Dwa lata po śmierci Potiomkina, w 1793 r., pałac został wykupiony na własność budżetu państwa i przekazany do dyspozycji carów. Przez pewien czas pracował w nim Gabinet Cesarski – organ odpowiedzialny za zarządzanie majątkiem rodziny panującej. W celu adaptacji pałacu do nowych funkcji w latach 1803–1806 do budynku dostawiono dodatkowe skrzydło z kolumnadą, przylegające do Prospektu Newskiego. Trzy lata później car Aleksander I podarował Pałac Aniczkowski swojej siostrze, wielkiej księżnej Katarzynie Pawłownie. Wtedy też architekt Luigi Rusca odnowił pomieszczenia dla służby, stajnie oraz sale paradne w pałacu^[2].

W 1817 r. pałac przeszedł w ręce wielkiego księcia Mikołaja Pawłowicza i pozostawał w jego władaniu także po tym, gdy Mikołaj odziedziczył po bracie tron rosyjski, do 1860 r. Z inicjatywy Mikołaja architekt Carlo Rossi dokonał kolejnej przebudowy budynku i wzniósł nowe pawilony w ogrodzie. Od 1865 r. pałac należał do wielkiego księcia Aleksandra Aleksandrowicza, który polecił przekształcić wnętrze rezydencji w stylu eklektycznym^[2].

W latach 1894–1917 pałac zajmowała carowa-wdowa Maria Fiodorowna^[2]. Przez pewien czas, bezpośrednio po ślubie, mieszkali w nim również świeżo koronowany na cara Mikołaj II z małżonką Aleksandrą^[4].

Po rewolucji październikowej, w 1918 r., w pałacu rozmieszczono Muzeum Miasta. W latach 1936–1937 budynek przeszedł rekonstrukcję pod kierunkiem D. Kriczewskiego i A. Gegełły, po czym został zaadaptowany na Pałac Pionierów^[2]. Działalność kulturalna i oświatowa w pałacu była prowadzona również w okresie II wojny światowej i blokady Leningradu. W 1990 r. instytucję przemianowano na Pałac Twórczości Młodzieży^[2][5].

Główna elewacja budynku skierowana jest ku nabrzeżu Fontanki. Do pałacu przylega park z pawilonami, altanami i rzeźbami zaprojektowany przez W. Gulda. Pierwotnie częścią kompleksu pałacowego była również prywatna cerkiew, nosząca od 1751 r. do 1817 r. wezwanie Odnowienia Świątyni Zmartwychwstania Pańskiego w Jerozolimie, a następnie św. Aleksandra Newskiego^[2].