Mysz południowa
Mus spicilegus[1] | |||
Petényi, 1882 | |||
Systematyka | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | zwierzęta | ||
Typ | strunowce | ||
Podtyp | kręgowce | ||
Gromada | ssaki | ||
Podgromada | żyworodne | ||
Infragromada | |||
Rząd | gryzonie | ||
Podrząd | myszokształtne | ||
Nadrodzina | myszowe | ||
Rodzina | myszowate | ||
Podrodzina | myszy | ||
Rodzaj | mysz | ||
Podrodzaj | Mus | ||
Gatunek | mysz południowa | ||
Synonimy | |||
| |||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
najmniejszej troski | |||
Zasięg występowania | |||
| |||
|
Mysz południowa[3] (Mus spicilegus) – gatunek gryzonia z rodziny myszowatych (Muridae), występujący w południowo-wschodniej Europie[2][4].
Klasyfikacja
Gatunek ten opisał naukowo S.J. Petényi w 1882 roku. Należy do podrodzaju nominatywnego Mus. Wprawdzie europejskie myszy budujące kopce opisano wcześniej jako Mus hortulanus, jednak holotyp tego gatunku okazał się być przedstawicielem myszy domowej (M. musculus), w związku z czym opis Petényiego okazał się najstarszym[a]. Mysz południowa tworzy klad z myszą domową, myszą śródziemnomorską (M. spretus) i myszą macedońską (M. macedonicus), odrębny od gatunków azjatyckich. Badania genetyczne sugerują, że gatunek wyewoluował pomiędzy środkowym a późnym plejstocenem w pobliżu Morza Czarnego, przypuszczalnie w delcie Dunaju i że będąc tak silnie związanym ze środowiskiem przekształconym przez człowieka, mógł rozprzestrzenić się dopiero w neolicie lub nawet później[4].
Morfologia
Długość ciała (bez ogona) 55–93 mm, długość ogona 50–70 mm, długość ucha 9–14 mm, długość tylnej stopy 14–17,5 mm; masa ciała 9–20 g[5].
Biologia
Myszy południowe żyją na obszarze od wschodniej granicy Austrii do południowo-zachodniego krańca Rosji, na wschodniej Ukrainie, Słowacji, Węgrzech, w Mołdawii i Rumunii, w Bułgarii i Serbii po Bośnię, a także w odizolowanym obszarze wybrzeża Adriatyku (w Czarnogórze, Albanii i Grecji). Adriatycka subpopulacja jest znana z trzech odizolowanych siedlisk. Mysz południowa żyje od poziomu morza do wysokości 200 m n.p.m. Występuje na terenach stepowych, pastwiskach i polach uprawnych, w sadach, na skraju lasu i polanach. Unika lasów i osiedli ludzkich[2].
Gryzonie te żywią się ziarnami i nasionami, które magazynują na zimę. W tym celu grupy liczące od 4 do 14 myszy (typowo 5–6 myszy) budują ponad komorą mieszkalną przykryty ziemią kopiec, zdolny pomieścić do 10 kg ziarna i osiągnąć średnicę do 400 cm (typowo 100–200 cm). Zazwyczaj spotyka się od 1 do 20 takich kopców na hektar, choć miejscami ich liczba może dochodzić do 60–100 na hektar[2].
Populacja
Mysz południowa ma szeroki obszar występowania, populacja w sprzyjającym środowisku może być liczna, jednak generalnie wykazuje tendencję spadkową, choć nie dość szybką, aby uznać gatunek za zagrożony. Prawdopodobną przyczyną spadku liczebności jest utrata dostępnych środowisk stepowych. Występuje w obszarach chronionych, ale w Rumunii jest uznawana za szkodnika zbóż. Mysz południowa jest uznawana za gatunek najmniejszej troski, lecz zalecane jest monitorowanie populacji[2].
Uwagi
- ↑ Inne proponowane przez Petényiego nazwy gatunkowe: acervator, acervifex, canicularius i caniculator to nomina nuda.
Przypisy
- ↑ Mus spicilegus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d e I.I. Coroiu I.I., B.B. Kryštufek B.B., V.V. Vohralík V.V., Mus spicilegus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2020-2 [dostęp 2020-10-09] (ang.).
- ↑ W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 274. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Mus (Mus) spicilegus. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 2015-10-03]
- ↑ Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 790. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).