Makary Drohomirecki

Makary Drohomirecki
Herb
Sas
Rodzina

Drohomireccy

Data urodzenia

1840

Data i miejsce śmierci

Luty 1863[1][2][3]
Pyszków

Makary Drohomirecki (ur. 1840, zm. 12[1], 15[2]16[4] lub 22[3] lutego 1863) – polski działacz niepodległościowy pochodzenia ukraińskiego, powstaniec styczniowy.

Wcześnie osierocony przez rodziców, pozostawał pod opieką Feliksa Szostakowskiego – marszałka szlachty powiatu kijowskiego. Ukończył studia na Uniwersytecie Kijowskim, a następnie Instytut Agronomiczny w Marymoncie.

Uczestniczył czynnie w życiu politycznym Warszawy. W 1860 kontynuował studia na Uniwersytecie w Heidelbergu[5], następnie przeniósł się do Paryża, gdzie zetknął się z radykalnie nastawioną młodzieżą polską. Uczęszczał na wykłady gen. Ludwika Mierosławskiego o tematyce wojskowej[6].

Przed wybuchem powstania mieszkał w Liège, skąd wyruszył do kraju na czele sformowanego ze studentów liczącego ok. 20 ludzi oddziału[5]. Drohomirecki zwany Kniaziem w końcu stycznia 1863 r. przekroczył granicę Kongresówki w okolicach Wielunia i podążył w kierunku Sieradza, mając w planie rozbudowanie oddziału. Po drodze ogłaszał Manifest i Dekret Tymczasowego Rządu Narodowego i objaśniał cele powstania. Miejsce biwakowania oddziału na niewielkiej polance w głębi lasów lipnieńskich k. Złoczewa zdradził Rosjanom chłop Aleksander Rumowicz z kolonii Potok, którego wkrótce powiesili powstańcy z oddziału żandarmerii narodowej. Wdowa po zdrajcy dostała od Rosjan 200 rubli. 32 osobowy oddział został otoczony przez 3 roty piechoty i 40 kozaków z sieradzkiego garnizonu. Rosjanami dowodził mjr Pisanko i oficer Hanczakow. W walce poległo 5 - 8[7][8] powstańców i ich dowódca – Makary Drohomirecki, na którego ciele doliczono się ok. 30 ran postrzałowych i od broni białej. Części powstańców udało się uciec, cześć zaś została wybita w pobliskim Brzeźnie.

Obecnie w miejscu ich śmierci w uroczysku zwanym przez okoliczną ludność „Poległe” stoi duży krzyż i skromny pomnik[potrzebny przypis]. Prawdopodobnie pochowani tu są także znani z nazwiska: kapelan oddziału – ks. Kazimierz Jany, Malinowski – malarz dekoracyjny z Sieradza, dowódca – Makary Drohomirecki, Aleksander Hauke – syn Aleksandra Jana Haukego[9].

Przypisy

  1. ↑ a b Białynia-Chołodecki 1907 ↓, s. 27 podaje datę śmierci 12 lutego 1863.
  2. ↑ a b Zieliński 1913 ↓, s. 191 podaje datę śmierci 15 lutego 1863.
  3. ↑ a b Kirschanek 1923b ↓, s. 1 podaje datę śmierci 22 lutego 1863.
  4. ↑ Powstanie styczniowe - lista uczestników. Genealogia Polaków. [dostęp 2014-04-06]. (pol.).
  5. ↑ a b Tadeusz Olejnik, Powstanie Styczniowe na ziemi wieluńskiej, Muzeum Ziemi Wieluńskiej Narodowe Centrum Kultury, Wieluń 2013, s.294
  6. ↑ Bolesław Limanowski: Szermierze wolności. Kraków: Spółka nakładowa „KSIĄŻKA“, 1911, s. 205. [dostęp 2014-04-06]. (pol.).
  7. ↑ Zieliński 1913 ↓, s. 191 mówi o pięciu zabitych w Pyszkowie.
  8. ↑ Kirschanek 1923a ↓, s. 1 mówi o ośmiu mogiłach.
  9. ↑ Kirschanek 1923b ↓, s. 1.

Bibliografia

  • Józef Białynia-Chołodecki: Dowódcy oddziałów w powstaniu styczniowym i współczesne pieśni rewolucyjne. Lwów: nakł. Księgarni Gubrynowicza i Schmidta, 1907. [dostęp 2014-04-06]. (pol.).
  • Fr. Kirschanek. Czcijmy mogiły bohaterów!. „Ziemia Sieradzka”. nr 15, s. 1, 1923-04-15. Brzeziński Aleksander (red. i wydawca). Sieradz. [dostęp 2014-04-06]. (pol.). 
  • Fr. Kirschanek. Nie rzucim ziemi skąd nasz ród. „Ziemia Sieradzka”. nr 21, s. 1, 1923-05-27. Brzeziński Aleksander (red. i wydawca). Sieradz. [dostęp 2014-04-06]. (pol.). 
  • J. Sokulski, Drohomirecki Makary, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. V, Kraków 1939-45, s. 389
  • Stanisław Zieliński: Bitwy i potyczki 1863-1864; na podstawie materyałów drukowanych i rękopiśmiennych Muzeum Narodowego w Rapperswilu. Rapperswil: Fundusz Wydawniczy Muzeum Narodowego w Rapperswilu, 1913. [dostęp 2014-04-06]. (pol.).