Kowale (Wrocław)

Zobacz też: inne znaczenia słowa Kowale.

Kowale

Osiedle Wrocławia
Stacja kolejowa Wrocław Kowale
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Miasto	Wrocław
Data założenia	1991
W granicach Wrocławia	1928
Populacja (31.12.2017) • liczba ludności	2 340[1]
Położenie na mapie Wrocławia
Multimedia w Wikimedia Commons

Kowale – osiedle we Wrocławiu, w jego północno-wschodniej części, na obszarze dawnej dzielnicy Psie Pole. Graniczy ze Swojczycami (na południowym wschodzie), Zalesiem i Zaciszem (na południu), Sołtysowicami (na północnym zachodzie) i osiedlem Psie Pole (na północy).

Nazwa miejscowości wywodzi się od polskiego terminu oznaczającego zawód kowala^[2]. Heinrich Adamy w swoim dziele o nazwach miejscowych na Śląsku wydanym w 1888 roku we Wrocławiu wymienia jako pierwotną, zanotowaną nazwę miejscowości polską formę Kowalowice podając jej znaczenie "Schmiededorf" czyli "Wieś kowali"^[2].

Jest to jedna z najstarszych wsi w okolicy. Została wymieniona w staropolskiej, zlatynizowanej formie Kovalovo w łacińskim dokumencie wydanym 10 sierpnia 1201 roku przez kancelarię papieża Innocentego III wydanym w Segni wśród innych posiadłości klasztoru św. Wincentego^[3]. Kolejno używano nazw:

• 1204 i 1272 r. – Chowalowo
• 1294 r. – Koval
• 1309 r. – Cowall
• 1353 r. – Kobal
• 1425 r. – Cobal
• 1516 r. – Cawallen
• 1540 r. – Cowale
• 1666 r. – Kowallen
• 1743 r. – Cawalln
• 1845 r. – Kawallen
• 1928 r. – Cawallen

Położone pomiędzy rzeką Widawą a odrzańskim sztucznym (przekopanym w latach 1912–17) Kanałem Żeglugowym. Wieś w 1922 r. otrzymała połączenie kolejowe a w 1928 r. została włączona w granice miasta wraz z sąsiadującymi osiedlami. Zabudowa mocno zróżnicowana pod względem architektury, w większości jednorodzinna, częściowo wiejsko-podmiejska zabudowa budynków dwu- lub kilkurodzinnych.

Po wojnie w części Kowal pojawiła się zabudowa willowa. Osiedle zamieszkuje około 2,2 tys. mieszkańców.

Głównymi ulicami osiedla są: wytyczona w 1929 po przyłączeniu Kowal do Wrocławia ulica Kowalska, łącząca Sołtysowice ze Swojczycami, oraz ulice Krzywoustego, Brücknera i Kwidzyńska. W zachodniej części znajdują się liczne bloki i kamienice, liczne z nich powstały pod koniec lat 90., lub są dopiero budowane (np. bloki przy Boya-Żeleńskiego i Krzywoustego). W części środkowej są duże połacie ogródków działkowych. Część wschodnia to liczne domy jednorodzinne oraz zakłady przemysłowe (m.in. nad Kanałem Żeglugowym znajdują się tereny przemysłowe, w tym firm "Viscoplast", "Polifarb", "Police", Wrocławskiej Stoczni Rzecznej). Również we wschodniej części Kowal mieści się także stacja kolejowa Wrocław-Kowale. Przez pewien czas tuż po wojnie osiedle Kowale nosiło nazwę Mirowiec, obecnie jednak mianem Mirowiec określa się część Kowal, położoną w kwartale ulic Brücknera, Olsztyńskiej, Kowalskiej i Krzywoustego (w pobliżu stacji kolejowej Wrocław-Sołtysowice i Centrum Handlowego "Korona").

• podział administracyjny Wrocławia

• ColmarC. Grünhagen ColmarC., Regesten zur Schlesischen Geschichte, Breslau: Josef Max & KOMP., 1866  (niem.).

• Kowale na zdjęciach archiwalnych i współczesnych
• załącznik do uchwały Rady Miejskiej Wrocławia nr XXXI/2280/04 z 9.12.2004 w sprawie podziału miasta na osiedla w rozumieniu ewidencyjno-wyborczym; osiedle Kowale str. 41