Kopuła wulkaniczna
| Ten artykuł od 2012-08 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu. |
Kopuła lawowa (kopuła wulkaniczna) – jedna z form intruzji magmowych, związana ze zjawiskami wulkanicznymi, polegającym na wdzieraniu się magmy w komin wulkaniczny i nieprzedostaniem się jej na powierzchnię.
Kopuły powstają w wyniku spiętrzenia i szybkiego krzepnięcia wydostającej się magmy o dużej lepkości. Wysoką lepkość lawa może osiągnąć dzięki wysokiemu poziomowi krzemionki lub w wyniku odgazowania. Mieszczą się w kraterze wulkanicznym lub wychodzą poza jego obręb, tworząc się w kraterach pasożytniczych, występujących na stokach wulkanów. Mają kształt półkulistej sfery wypiętrzonej do góry. Tworzą charakterystyczne wzniesienia o stromych stokach i zaokrąglonym wierzchołku. Stoki kopuł składają się z niestabilnych, popękanych odłamków skalnych. Kopuły mogą osiągnąć wysokość kilkuset metrów i mogą rozwijać się powoli i równomiernie: przez miesiąc (np. Unzen, Kiusiu, Japonia), rok (np. Soufrière, Saint Vincent i Grenadyny, Małe Antyle), czy nawet setki lat (np. Merapi, Jawa, Indonezja). Są jedną z głównych cech strukturalnych wielu stratowulkanów.
- GND: 4229624-9
- Britannica: science/volcanic-dome