Koniopłoch łąkowy

Systematyka^[1]^[2]

Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

Nadgromada

Gromada

Podgromada

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

selerowce

Rodzina

selerowate

Rodzaj

koniopłoch

Gatunek

koniopłoch łąkowy

Nazwa systematyczna

Silaum silaus (L.) Schinz & Thell.
Vierteljahrsschr. Naturf. Ges. Zürich lx. 359 (1915).

Synonimy

Silaus flavescens Bernh.

Multimedia w Wikimedia Commons

Koniopłoch łąkowy (Silaum silaus) – gatunek rośliny należący do rodziny selerowatych. Jedyny przedstawiciel rodzaju koniopłoch Silaum^[3]. Występuje na rozległych obszarach Europy, z wyjątkiem jej południowych, zachodnich i północnych krańców, oraz w zachodniej Azji, sięgając do Azji Środkowej^[3]. W Polsce występuje głównie na niżu i jest dość rzadki^[4]. Brak go w północno-wschodniej części kraju, rzadki jest na południu^[5].

Morfologia

Pokrój: Naga roślina zielna osiągająca od 40 do 100 cm wysokości^[6].

Łodyga: Pod ziemią w postaci grubego, wielogłowego kłącza z tuniką tworzoną z pozostałości nasad liści. Nadziemna łodyga pełna, w dolnej części obła i tylko kreskowana, w górze kanciasta i rozgałęziona^[6].

Liście: Skupione w dolnej części pędu, gdzie liście są długoogonkowe, u nasady pochwiasto rozszerzone, z blaszką 2–4-krotnie pierzasto złożoną z lancetowatych, zaostrzonych, obustronnie zwężonych listków o zagiętym i nieco szorstkim brzegu. Wyższe liście mają pochwy nierozdęte i blaszki słabo podzielone, najwyższe liście są zredukowane do łusek^[6].

Kwiaty: Zebrane w baldaszki, a te w liczbie 5–10 (rzadziej do 25) tworzą baldach złożony. Pod kwiatostanem brak pokryw lub co najwyżej jest jedna–dwie. Pokrywek jest wiele, są lancetowate i wąsko obłonione. Kwiaty drobne, z płatkami korony zielonawożółtymi, na szczycie wyciętymi i z łatką. Brzeg kielicha niewyraźny^[6].

Owoce: Rozłupnie rozpadające się na dwie jajowate rozłupki o długości ok. 4 mm i szerokości 2 mm, po dojrzeniu z nieco oskrzydlonymi żebrami^[6]^[5].

Biologia i ekologia

Bylina, hemikryptofit^[4]. Kwitnie od czerwca do września^[6], przedprątne kwiaty zapylane są przez motyle^[7]. Rośnie na wilgotnych łąkach. Gatunek charakterystyczny dla związku (All.) Molinion caeruleae i Ass. Sanguisorbo-Silaetum (wymaga dalszych badań)^[8]. Liczba chromosomów 2n = 22^[4].

Systematyka

Pozycja systematyczna

Gatunek należy do monotypowego rodzaju koniopłoch Silaum Mill. Gard. Dict. Abr. ed. 4. 28 Jan 1754 (synonim: Silaus Bernhardi^[9]). Takson ten należy do podrodziny Apioideae Seemann, rodziny selerowatych (Apiaceae Lindl.) z rzędu selerowców (Apiales Lindl.)^[2].

Zagrożenia i ochrona

Umieszczony na polskiej czerwonej liście w kategorii NT (bliski zagrożenia)^[10].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-01] (ang.).
↑ ^a ^b Silaum Mill.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-07-03].
↑ ^a ^b ^c Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
↑ ^a ^b Zbigniew Nawara: Rośliny łąkowe. Warszawa: Oficyna Wyd. MULTICO, 2006. ISBN 978-83-7073-397-1.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f MarianM. Koczwara MarianM., Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. T. IX. Dwuliścienne wolnopłatkowe-dwuokwiatowe. Cz. VII, Kraków 1960, s. 88-89 .
↑ Olga Seidl, Józef Rostafiński: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: PWRiL, 1973.
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-03-09].
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.