Kasimizm

Kasimizm^[1][2] (arab. التيار القاسمي, trl. at-Tayyār al-Qāsimī) – iracka ideologia o charakterze nacjonalistycznym, oparta na myślach i polityce Abda al-Karima Kasima, który rządził Irakiem w latach 1958–1963.

Kasimizm przeciwstawia się panarabizmowi, paniranizmowi, panturkizmowi, turanizmowi, kurdyjskiemu nacjonalizmowi i wszelkim innym ideologiom, które mogą wpłynąć na jedność narodu irackiego i odebrać Irakowi jego terytorium. Główną polityką kasimizmu jest iracki nacjonalizm, który ma na celu zjednoczenie i równouprawnienie wszystkich grup etnicznych Iraku, tj. Arabów, Kurdów, Turkmenów, Asyryjczyków, Ormian, Jazydów i Mandejczyków. Z tego powodu Abd al-Karim Kasim był w stałym konflikcie z krajowymi baasistami, panarabistami i kurdyjskimi separatystami. W ideologii kasimizmu Irak jest uznawany za najwyższe dobro, a jego rdzenia doszukuje się w starożytnym mezopotamskim dziedzictwie Iraku (sumeryjskim, akadyjskim, babilońskim i asyryjskim). Kasimizm to ideologia sekularna, faworyzująca tożsamość narodową nad religijną^[3][4].

Kasimizm ma również tendencje irredentystyczne, wynikające z faktu, że Abd al-Karim Kasim i wielu jego zwolenników chciało, żeby Kuwejt oraz Chuzestan stały się integralną częścią Iraku. To właśnie kasimiści byli odpowiedzialni za stworzenie przekonania, że Kuwejt oraz Chuzestan są prawowitymi ziemiami irackimi^[5][6][7]. Przekonanie to wpłynęło później m.in. na Saddama Husajna, który również je przyjął, spopularyzował oraz uczynił motywem irackiej inwazji na Kuwejt i wojny iracko-irańskiej^[8].

Nacjonalizacja oraz populizm pełniły szczególną rolę w tej ideologii. Abd al-Karim Kasim był tym, który odpowiadał za ostateczne obalenie ustanowionej przez Brytyjczyków monarchii w Iraku i wprowadzenie w jej miejscu narodowej republiki. Pod jego rządami zrealizowano również nacjonalizację i parcelację 99% ziem należących dawniej do brytyjskich koncernów naftowych (Iraq Petroleum Company)^[9].

Kasimizm dąży do emancypacji kobiet, zachęcając je do brania większego udziału w społeczeństwie i do obejmowania ważnych stanowisk, przyczyniających się do rozwoju Iraku. Zachęcał do tego sam Abd al-Karim Kasim, który przepisał iracką konstytucję, żeby móc zagwarantować więcej praw dla Irakijek^[10]. Pod rządami kasimistów Irak mianował swoją pierwszą kobietę-minister, Nazihę al-Dulajmi - pierwszą kobietę w całym świecie arabskim, która pełniła znaczącą rolę polityczną. Jej działalność zainspirowała powstanie ustawy o sprawach cywilnych z 1959 r., która zliberalizowała prawo dotyczące małżeństw i dziedziczenia z korzyścią dla irackich kobiet^[11].

• kemalizm
• naseryzm