Kamienica przy Rynku 35 we Wrocławiu
nr rej. 500/Wm z 1.12.1992[1] | |||
Kamienica przy Rynku 35 | |||
Państwo | Polska | ||
---|---|---|---|
Miejscowość | Wrocław | ||
Adres | Rynek 35 | ||
Typ budynku | kamienica | ||
Kondygnacje | cztery | ||
Rozpoczęcie budowy | XV wiek | ||
Ważniejsze przebudowy | 1886, 2000 | ||
Zniszczono | 1945 | ||
Położenie na mapie Wrocławia | |||
Położenie na mapie Polski | |||
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego | |||
51°06′35,78″N 17°02′00,74″E/51,109940 17,033540 | |||
|
Kamienica przy Rynku 35 – kamienica na wrocławskim rynku, na jego wschodniej pierzei, na tzw. stronie Zielonej Trzciny (niem. Grüne-Rohr-Seite) lub Zielonej Rury(według Mateusza Golińskiego ta część pierzei nosiła nazwę "Pod Podcieniami Kapeluszników"[2]).
Historia i architektura kamienicy
Pierwszy budynek na parceli nr 35 powstał w średniowieczu. Była to kamienica szczytowa o dwutraktowym planie. Pod koniec XVI wieku kamienica została przebudowana: nadano jej wówczas czterokondygnacyjną fasadę z dwukondygnacyjnym szczytem otoczonym wolutami. Od strony dziedzińca powstała wówczas galeria. Pod koniec XVIII wieku budynek ponownie został przebudowany. W części parterowej wprowadzono trzytraktowy układ planu, ze schodami w trakcie środkowym; na fasadzie, poniżej gzymsu wieńczącego, pojawił się girlandowy fryz[3][4].
W 1886 roku kamienica została rozebrana, a w jej miejsce wzniesiono nowy budynek o funkcji handlowej. Jego projektantem był Paul Aust. Kamienica miała cztery kondygnacje i przykryta była kalenicowym dachem. Fasada była trzyosiowa, zakończona mocno widocznym gzymsem, nad którym, w części środkowej, umieszczono neorenesansową lukarnę. W tej samej osi na trzeciej kondygnacji znajdował się balkon[3]. Na przestrzeni pierwszych dwóch dekad XX wieku, w kamienicy swój sklep posiadała firma "Emanuel Graeupner" oraz "Damenmoden"[5].
Po II wojnie światowej
W wyniku działań wojennych w 1945 roku, kamienica uległa częściowemu zniszczeniu. Po jej odbudowie kamienica otrzymała bardzo uproszczoną fasadę z jednakowymi, prostokątnymi oknami[6]. Nad gzymsem znajdował się szczyt w stylu barokowym. Pod koniec lat 90. XX właścicielem kamienicy został wrocławski biznesmen Adam Piskozub. W latach 1999–2000 kamienica została poddana gruntownemu remontowi i częściowej przebudowie. Nad pracami czuwał architekt Józef Cempa. Fasada kamienicy została zmieniona, przywrócono jej wygląd sprzed 1886 roku, przywrócono balkon na trzeciej kondygnacji i wprowadzono nigdy wcześniej nieistniejący balkon na drugiej kondygnacji. Okna otoczone zostały opaskami, a nad nimi umieszczono gzymsy nadokienne. Od strony podwórza dodano dwukondygnacyjną przybudówkę[3].
Przypisy
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 23 lipca 2024 .
- ↑ Goliński 2011 ↓, s. 187.
- ↑ a b c Eysymontt i in. 2011 ↓, s. 310.
- ↑ Widok na pierzeję wschodnią w latach 1860-1877. Kamienica nr 35 z dwukondygnacyjnym szczytem to ta trzecia od lewej strony
- ↑ Łagiewski 2010 ↓, s. 215.
- ↑ kamienica - wygląd z 1958 roku
Bibliografia
- Rafał Eysymontt, Jerzy Ilkosz, Agnieszka Tomaszewicz, Jadwiga Urbanik (red.): Leksykon architektury Wrocławia. Wrocław: Via Nova, 2011.
- Maciej Łagiewski: Wrocławscy Żydzi 1850-1944. Wrocław: Muzeum Miejskie Wrocławia, 2010.
- Mateusz Goliński: Przy wrocławskim Rynku. Rekonstrukcja dziejów własności posesji (cz1: 1345-1420). Wrocław: Chronicon, 2011.
- p
- d
- e