Jonasz (metropolita moskiewski)

Święty
Jonasz z Moskwy
metropolita, cudotwórca[1]
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

pomiędzy 1375 a 1400
Odincowo, okolice Soligalicza (Obwód kostromski)

Data i miejsce śmierci

31 marca 1461
Moskwa

Czczony przez

Cerkiew prawosławną

Kanonizacja

1547
przez Rosyjski Kościół Prawosławny

Wspomnienie

31 marca, 27 maja, 15 czerwca i 5 października (praw. liturgia według kal. jul.)

13 kwietnia, 9 i 28 czerwca oraz 18 października (praw. według kal. greg.)

Patron

od bólu zębów

Szczególne miejsca kultu

Rosyjska Cerkiew Prawosławna

podpis
Multimedia w Wikimedia Commons

Jonasz z Moskwy, Święty Jonasz, cs. Swiatitiel Iona, mitropolit Moskowskij i wsieja Rusi, czudotworec, ros. Иона (ur. pod koniec XIV wieku[2] we wsi Odincowo w okolicach Soligalicza, zm. 31 marca 1461 w Moskwie) – metropolita Moskwy i Rusi, święty prawosławny.

Żywot świętego

Jonasz w wieku dwunastu lat wstąpił do niewielkiego monasteru w pobliżu Soligalicza, skąd później przeszedł do Monasteru Simonowskiego w Moskwie.

W 1431 r. wybrano go na biskupa riazańskiego. W tym samym roku zmarł metropolita kijowski Focjusz. Wielki książę moskiewski Wasyl II Ślepy poparł kandydaturę biskupa Jonasza na jego następcę, jednak patriarcha Konstantynopola nie potwierdził tej nominacji, wskazując na nowego metropolitę desygnowanego przez księcia litewskiego Świdrygiełłę Gerazyma[3]. Następcą Gerazyma został Grek z pochodzenia, Izydor, zwolennik unii kościelnej z Rzymem, a następnie propagator unii florenckiej na ziemiach ruskich i litewskich. Działalność Izydora w tym kierunku nie zyskała poparcia duchowieństwa i wiernych i w 1442 wrócił on do Rzymu, uciekłszy wcześniej z więzienia w Moskwie[4].

Walki wewnętrzne w Wielkim Księstwie Moskiewskim sprawiły, że dopiero w 1448 wybrany został następca Izydora, którym ruscy biskupi obrali właśnie biskupa Jonasza. Wybór ten nie został potwierdzony przez patriarchę Konstantynopola i faktycznie oznaczał jednostronne ogłoszenie autokefalii metropolii. W 1452 Wasyl II prosił patriarchę o usankcjonowanie wyboru Jonasza, jednak upadek Konstantynopola w roku następnym uniemożliwił rozwiązanie całej sprawy[5].

Wybór Jonasza został początkowo uznany w Wielkim Księstwie Litewskim[5], jednak w 1458 papież w porozumieniu z patriarchą Konstantynopola skierował tam jako metropolitę ucznia Izydora i unitę Grzegorza II[6]. Oznaczało to ostateczny podział metropolii kijowskiej na kijowską i moskiewską. Następcy Jonasza zrezygnowali z tytułu metropolitów kijowskich, określając się odtąd jako metropolici moskiewscy i całej Rusi[7].

Metropolita Jonasz pozostawił po sobie trzydzieści pięć listów napisanych prostym, pozbawionym wszelkiej retoryki językiem.

Kult

Relikwie świętego znajdują się w moskiewskim soborze Zaśnięcia Matki Bożej na Kremlu, gdzie zostały wprowadzone 27 maja 1472 r.

Jonasz został kanonizowany w 1547 przez Rosyjski Kościół Prawosławny[8]. Kult oddaje mu cała Rosyjska Cerkiew Prawosławna.

Dni obchodów

Cerkiew wspomina świętego Jonasza czterokrotnie:

Patronat

Wierni modlą się za pośrednictwem świętego w przypadku dolegliwości bólowych zębów.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ kategorie i tytuły świętych prawosławnych
  2. ↑ według rosyjskich źródeł, w ostatnim dwudziestopięcioleciu XIV wieku
  3. ↑ A. Mironowicz, Kościół prawosławny w państwie Piastów i Jagiellonów, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2003, s.176
  4. ↑ A. Mironowicz, Kościół prawosławny w państwie Piastów i Jagiellonów, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2003, ss.178–179
  5. ↑ a b A. Mironowicz, Kościół prawosławny w państwie Piastów i Jagiellonów, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2003, s.180
  6. ↑ Jakowenko N.: Historia Ukrainy. Od czasów najdawniejszych do końca XVIII wieku. Lublin: Instytut Europy Środkowo-Wschodniej, 2000, s. 134. ISBN 83-85854-54-1
  7. ↑ A. Mironowicz, Kościół prawosławny w państwie Piastów i Jagiellonów, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2003, s.181
  8. ↑ Repose of St Jonah the Metropolitan of Moscow and All Russia – Święty Jonasz, 31 marca według liturgii kalendarza juliańskiego na stronie OCA, Prawosławnego Kościoła w Ameryce ang. 
  9. ↑ podwójne datowanie
  10. ↑ Życie świętego Iony – Rosyjscy święci (ros.)

Bibliografia

  • św. Jonasz, metropolita Moskwy na cerkiew.pl (opr. Jarosław Charkiewicz)
  • Święty Iona, metropolita moskiewski – prawosławny kalendarz na pravoslavie.ru według kalendarza juliańskiego ros. 
  • p
  • d
  • e
  • Arseniusz (1198–1213)
  • Eufrozyn z Athosu (1223–1237)
  • Józef I (1284–1285)
  • Bazyli (1286–1294)
  • Stefan (1303)
  • Cyryl (data nieznana)
  • Sawa I (1304)
  • Mitrofan I (1304)
  • Cyryl II (data nieznana)
  • Filip (data nieznana)
  • Grzegorz (1325–1334)
  • Eutymiusz (data nieznana)
  • Teodul (data nieznana)
  • Michał I (data nieznana)
  • Sawa II (data nieznana)
  • Cyryl III (1334–1343)
  • Wassian I (data nieznana)
  • Bazyli (1356–1360)
  • Atanazy (1360–1376)
  • Wassian II (1376)
  • Teoktyst (1385–1387)
  • Teognost I (1387/1388–1389)
  • Jeremiasz (1389–1392)
  • Teognost II (1392–1400/1401)
  • Stefan (1400 (?))
  • Eufrozyn (1401–1410)
  • Sergiusz (Azakow) (1423)
  • Jonasz (Odnouszew) (1431–1448)
  • Eufrozyn (Zwieniec) (1448–1461)
  • Dawid (1462–1471)
  • Bazyli III (data nieznana)
  • Teodozjusz (1471–1481)
  • Symeon (Szymon ?) (1481–1496)
  • Protazy (1496–1516)
  • Sergiusz II (1517–1521)
  • Jonasz II (1522–1547)
  • Michał II (1548–1551)
  • Kasjan (1551–1554)
  • Guriasz (Łużecki) (1554–1562)
  • Akacjusz (data nieznana)
  • Leonid (1564)
  • Filoteusz (1562–1569)
  • Sergiusz III (1570–1572)
  • Teodozjusz (Wiatka) (Wiatko?) (1573)
  • Leonid (Protasjew) (1573–1584)
  • Mitrofan II (1585–1598)
  • Warłaam (1598–1601)
  • Ignacy (1602–1605)
  • Teodoryt (1605–1617)
  • Józef II (1619–1620)
  • Antoni (1621–1637)
  • Mojżesz (1638–1651)
  • Misael (1651–1655)
  • Hilarion (1657–1673)
  • Józef III (1674–1681)
  • Paweł (Morawski) (1681–1686)
  • Abrahamiusz (1687–1700)
  • Stefan (Jaworski) (1700–1722)
  • Sylwester (Chołmski) (1723–1725)
  • Teofilakt (Łopatinski) (1726)
  • Gabriel (Bużynski) (1726–1731)
  • Laurenty (Gorka) (1731–1733)
  • Aleksy (Titow) (1733–1750)
  • Dymitr (Sieczenow) (1752–1757)
  • Palladiusz (Jurjew) (1758–1778)
  • Szymon (Łagow) (1778–1804)
  • Ambroży (Jakowlew-Orlin) (1804–1809)
  • Teofilakt (Rusanow) (1809–1817)
  • Sergiusz (Kryłow-Płatonow) (1817–1824)
  • Filaret (Amfitieatrow) (1825–1828)
  • Grzegorz (Postnikow) (1828–1831)
  • Eugeniusz (Kazancew) (1831–1837)
  • Gabriel (Gorodkow) (1837–1858)
  • Smaragd (Kryżanowski) (1858–1869)
  • Irynarch (Popow) (1864–1867)
  • Aleksy (Rżanicyn) (1867–1876)
  • Palladiusz (Rajew-Pisariew) (1876–1882)
  • Teoktyst (Popow) (1882–1894)
  • Justyn (Polanski) (1894–1896)
  • Melecjusz (Jakimow) (1896–1900)
  • Polieukt (Piaskowski) (1900–1902)
  • Arkadiusz (Karpinski) (1902–1906)
  • Nikodem (Bokow) (1906–1911)
  • Dymitr (Spierowski) (1911–1917)
  • Jan (Smirnow) (1917–1919)
  • Beniamin (Muratowski) (1920–1922)
  • Ambroży (Smirnow) (1923)
  • Borys (Sokołow) (1923–1928)
  • Juwenaliusz (Masłowski) (1928–1936)
  • Aleksy (Siergiejew) (1942–1943)
  • Dymitr (Gradusow) (1944–1947)
  • Filaret (Lebiediew) (1948–1951)
  • Mikołaj (Czufarowski) (1951–1963)
  • Palladiusz (Kaminski) (1963–1965)
  • Borys (Skworcow) (1965–1972)
  • Szymon (Nowikow) (1972–2003)
  • Paweł (Ponomariow) (2003–2013)
  • Beniamin (Zaricki) (2013–2015)
  • Marek (Gołowkow) (od 2015)
  • p
  • d
  • e
Podporządkowani Patriarchatowi Konstantynopolitańskiemu
  • Teofilakt (988–1018)
  • Michał (988–992 ?)
  • Leoncjusz, (lata 90. X wieku)
  • Jan (1018–1035)
  • Teopempt (1035–1051)
  • Hilarion (ok. 1051 – ok. 1054)
  • Efrem (ok. 1054–1061)
  • Jerzy (1062–1076)
  • Jan II (1077–1089)
  • Jan III (1090–1091)
  • Efrem II (1091–1093)
  • Mikołaj (1093–1104)
  • Nikifor (1104–1122)
  • Nikita (1122–1126)
  • Michał II (1128–1147)
  • Klemens (1147–1156)
  • Konstanty I (1156–1159)
  • Teodor (1160–1163)
  • Jan IV (1163–1166)
  • Konstanty I (1167–1170)
  • Michał III, 1171–1173
  • Jan V (1174–1179)
  • Konstanty III (1179–1183)
  • Nikifor II (1183–1201)
  • Mateusz (1201–1220)
  • Cyryl (1224–1233)
  • Józef (1236–1242)
  • Piotr I (1243–1247)
  • Cyryl II (1247–1281)
  • Maksym (1283–1305)
  • Piotr II (1305–1326)
  • Teognost (1328–1353)
  • Aleksy (1354–1377)
  • Cyprian (1377–1406)
  • Focjusz (1408–1415)
  • Grzegorz (1415–1419)
  • Focjusz, 1419–1431
  • Gerazym (1433–1435)
  • Izydor, 1437–1447
  • Jonasz, 1448–1458
  • Grzegorz II, 1458–1473
  • Mizael (1475–1480)
  • Symeon (1480–1488)
  • Jonasz II (1489–1494)
  • Makary (1495–1497)
  • Józef II (1499–1501)
  • Jonasz III (1502–1507)
  • Józef III (1507–1521)
  • Józef IV (1522–1534)
  • Makary II (1534–1556)
  • Sylwester I (1556–1567)
  • Jonasz IV (1568–1577)
  • Eliasz (1577–1579)
  • Onezyfor Dziewoczka (1579–1588)
  • Michał Rahoza (Rahoża) 1588–1596
  • Hiob (Borecki) (1620–1631)
  • Izajasz (Kopiński) (1631–1632)
  • Piotr Mohyła (1632–1647)
  • Sylwester Kossow (1647–1657)
Rezydujący w Czehryniu,
nieuznani przez lewobrzeżną starszyznę kozacką
Piastujący urząd metropolity w Kijowie i na lewobrzeżnej Ukrainie
  • Łazarz (Baranowicz) (1659–1661)
  • Metody (Filimonowicz) (1661–1668)
  • Łazarz (Baranowicz) (1670–1685)
Podporządkowani bezpośrednio Patriarchatowi Moskiewskiemu
  • Gedeon (Czetwertyński) (1686–?)
  • Warłaam (Jasiński) (1690–1707)
  • Joazaf (Krokowski) (1708–1718)
  • Warłaam (Wonatowicz) (1722–1730)
  • Rafał (Zaborowski) (1731–1747)
  • Tymoteusz (Szczerbacki) (1748–1757)
  • Arseniusz (Mohylański) (1757–1770)
  • Gabriel (Kremenecki) (1770–1783)
  • Samuel (Mysławski) (1783–1796)
  • Hieroteusz (Malicki) (1796–1799)
  • Gabriel (Bănulescu-Bodoni) (1799–1803)
  • Serapion (Aleksandrowski) (1803–1822)
  • Eugeniusz (Bołchowitinow) (1822–1837)
  • Filaret (Amfitieatrow) (1837–1857)
  • Izydor (Nikolski) (1858–1860)
  • Arseniusz (Moskwin) (1860–1876)
  • Filoteusz (Uspienski) (1876–1882)
  • Platon (Gorodiecki) (1882–1891)
  • Joannicjusz (Rudniew) (1891–1900)
  • Teognost Lebiediew (1900–1903)
  • Flawian (Gorodiecki) (1903–1915)
  • Włodzimierz (Bogojawleński) (1915–1918)
W jurysdykcji Patriarchatu Moskiewskiego,
w Egzarchacie Ukraińskim
  • Antoni (Chrapowicki) (1918–1919)
  • Michał (Jermakow) (1924–1929)
  • Dymitr (Werbycki) (1930–1932)
  • Sergiusz (Griszyn) (1932–1934)
  • Konstantyn (Diakow) (1934–1937)
  • Mikołaj (Jaruszewicz) (1941–1944)
  • Jan (Sokołow) (1944–1964)
  • Joazaf (Leluchin) (1964–1966)
  • Filaret (Denysenko) (1966–1990)
W jurysdykcji Patriarchatu Moskiewskiego,
w Ukraińskim Kościele Prawosławnym Patriarchatu Moskiewskiego
  • Filaret (Denysenko) (1990–1992)
  • Włodzimierz (Sabodan) (1992–2014)
  • Onufry (Berezowski) (od 2014)
Ukraiński Kościół Prawosławny Patriarchatu Kijowskiego
  • Filaret (Denysenko) (1995–2018)
W jurysdykcji Kościoła Prawosławnego Ukrainy
  • Epifaniusz (Dumenko) (od 2018)
  • p
  • d
  • e
Metropolici Moskwy
(1448–1589)
  • Jonasz (1448–1461)
  • Teodozjusz (1461–1464)
  • Filip I (1464–1473)
  • Geronty (1473–1489)
  • Zozym (1490–1494)
  • Szymon (1495–1511)
  • Warłam (1511–1521)
  • Daniel (1522–1539)
  • Joazaf (1539–1542)
  • Makary (1542–1563)
  • Atanazy (1564–1566)
  • Filip II (1566–1568)
  • Cyryl (1568–1572)
  • Antoni (1572–1581)
  • Dionizy II (1581–1587)
  • Hiob (1587–1589)
Patriarchowie Moskwy
(Pierwszy okres funkcjonowania)
(1589–1700)
  • Hiob (1589–1605)
  • Ignacy (1605–1606) (wykreślony pośmiertnie)
  • Hermogen (1606–1612)
  • Efrem (1612–1613[A])
  • Jonasz (1613–1619[A])
  • Filaret (1619–1633)
  • Joazaf I (1634–1640)
  • Józef (1642–1652)
  • Nikon (1652–1666)
  • Joazaf II (1667–1672)
  • Pitirim (1672–1673)
  • Joachim (1674–1690)
  • Adrian (1690–1700)
  • Stefan (Jaworski) (1700–1721[A])
  • Świątobliwy Synod Rządzący (1721–1917)
Arcybiskupi i metropolici
w okresie synodalnym
(1742–1917)
  • Józef (Wołczański) (1742–1745)
  • Platon (Malinowski) (1745–1754)
  • Tymoteusz (Szczerbacki) (1757–1767)
  • Ambroży (Zertis-Kamienski) (1768–1771)
  • Platon (Lewszyn) (1775–1811)
  • Augustyn (Winogradski) (1811–1819)
  • Serafin (Głagolewski) (1819–1821)
  • Filaret (Drozdow) (1821–1867)
  • Innocenty (Wieniaminow-Popow) (1868–1879)
  • Makary (Bułgakow) (1879–1882)
  • Joannicjusz (Rudniew) (1882–1891)
  • Leoncjusz (Lebiedinski) (1891–1893)
  • Sergiusz (Lapidiewski) (1893–1898)
  • Włodzimierz (Bogojawleński) (1898–1912)
  • Makary (Niewski) (1912–1917)
Patriarchowie Moskwy
(Drugi okres funkcjonowania)
(od 1917)
  • Tichon (1917–1925)
  • Piotr (1925[A])
  • Sergiusz (1925–1926[A])
  • Józef (1926[A])
  • Serafin (1926–1927[A])
  • Sergiusz (1927–1943[A])
  • Sergiusz (1943–1944)
  • Aleksy I (1945–1970)
  • Pimen (1971–1990)
  • Filaret (1990[A])
  • Aleksy II (1990–2008)
  • Cyryl I (2008–2009[A]; od 2009)
  1. ↑ a b c d e f g h i j p.o. zast. locum tenens
  • VIAF: 232133777
  • NKC: js2010601622