Jewhenija Jaroszynska

Jewhenija Jaroszynska

Data i miejsce urodzenia	18 października 1868 Czuńkiw
Data i miejsce śmierci	6 lipca 1911 Czerniowce
Zawód, zajęcie	pisarka, tłumaczka, etnografka, folklorystka, pedagog
Multimedia w Wikimedia Commons

Jewhenija Iwaniwna Jaroszynska, ukr. Євгенія Іванівна Ярошинська (ur. 18 października 1868 w Czuńkiwie, zm. 21 października 1904 w Czerniowcach) – ukraińska pisarka, tłumaczka, etnografka, folklorystka, pedagog, działaczka społeczna na Bukowinie.

W jej domu rodzinnym rozmawiano po ukraińsku, ale Jaroszynska uczyła się po niemiecku, ponieważ Bukowina była wówczas częścią monarchii austro-węgierskiej. Po ukończeniu nauki w gimnazjum w Czerniowcach przez 14 lat uczyła we wsiach Bukowiny. Przy okazji nagrywała pieśni ludowe. Ich zbiór (450 zapisów) ukazał się w 1972 jako Narodni pisni z-nad Dnistra (Pieśni ludowe z Dniestru). Autorka otrzymała od Towarzystwa Geograficznego srebrny medal oraz nagrodę w wysokości 500 rubli^[1].

Była aktywną członkinią ukraińskiego ruchu feministycznego^[2]. We współpracy z ukraińską partią radykalną i Nataliją Kobrynską 1 września 1891 w Stryju zorganizowała wiec feministek. Przybyło na niego 40 kobiet z Galicji i Bukowiny^[3].

Zmarła na zapalenie otrzewnej w szpitalu w Czerniowcach, gdzie została pochowana^[2].

W 1886 zaczęła publikować^[2]. Zadebiutowała na łamach niemieckojęzycznego pisma^[1]. Ukraińskiego musiała się nauczyć^[4]. Jej opowiadania i teksty ukazywały się w czasopismach „Zoria”, „Literaturno-naukowyj wistnyk”, „Dzwinok”, „Bukowyna”, „Narod”, „Bat'kiwszczyna”^[2]. W 1902 opublikowała realistyczną powieść Perekynczyky ukazującą obraz ukraińskiej kobiety i jej pozycji, wpisując wymowę feministyczną w ideę narodową^[5]. Oprócz tego napisała dwie powieści (Ponad Dnistrom i Rożi a terne), kilkadziesiąt opowiadań, esejów, utwory dla dzieci, traktaty folklorystyczne i etnograficzne. Przygotowała zbiory pieśni ludowych i tłumaczenia. Pozostawiła korespondencję^[1].

Blisko współpracowała z Nataliją Kobrynską. W pierwszym numerze ukazującego się w latach 1893–1896 czasopisma „Nasza dola”, redagowanego przez Kobrynską, opublikowano m.in. przemowę dotyczącą praw kobiet autorstwa Jaroszynskiej^[6]. Prace Jaroszynskiej publikowano na łamach prasy radykalnej. Pisała m.in. na temat zależności wiejskich kobiet od mężów oraz codzienności ruskich chłopek na Bukowinie^[3].

Główna ulica w jej rodzinnej wsi oraz miejscowa szkoła noszą jej imię. W 2004 w centrum Czuńkiwa odsłonięto tablicę pamiątkową. Znajduje się w pobliżu osiedla, na którym mieszkała pisarka^[1].

Ulica jej imienia znajduje się we Lwowie^[7].

• Spis pieśni ludowych znad Dniestru autorstwa Jewhenii Jaroszynskiej (ukr).