Jaskinia Kopciuszek
Grotołaz w jaskini | |
Państwo | Mołdawia |
---|---|
Położenie | Criva |
Właściciel | Kamieniołom Gipsu we wsi Criva |
Długość | 91.000 m |
Głębokość | 32 m |
Data odkrycia | 1959 |
Położenie na mapie Mołdawii | |
48°16′36″N 26°38′11″E/48,276667 26,636389 |
Jaskinia im. Emila Racovițy (lub Zołuszka – po rosyjsku Kopciuszek) – największa jaskinia w Mołdawii i 26. pod względem długości jaskinia na świecie. Jest również uznawana za trzecią pod względem długości jaskinię gipsową na świecie. Zajmuje powierzchnię 51 ha.
Jaskinia znajduje się na terenie Europy Wschodniej, w pobliżu miejsca styku granic trzech państw: Ukrainy, Mołdawii i Rumunii. Bezpośrednio nad jaskinią przebiega jedna z granic: mołdawsko-ukraińska. Jedyne wejście do jaskini znajduje się na terytorium północnej Mołdawii, w pobliżu wsi Criva, w rejonie Bryczany[potrzebny przypis].
Historia odkrycia
W publikacjach pojawiają się 3 wersje daty odkrycia jaskini: 1959, 1969 i 1977 rok. Wynika to z następujących powodów:
- Obecność złóż gipsu i zjawisk krasowych w północno-zachodniej części wsi Criva była znana miejscowym od dawna. Pierwsze badania geologiczne podjęto w 1946 r. W tym samym czasie rozpoczęto wydobywanie gipsu metodą wybuchową. W 1959 roku po takiej eksplozji ściana jamy została przebita. Ale wtedy nie odsłonięto samego systemu, a jedynie jedną z górnych galerii. Ponieważ przewidziano występowanie wód podziemnych, w projekcie organizacji pracy przewidziano organizację przepompowni. Średnia objętość pompowanej wody wynosiła – 8000 m3/dobę. Na tej podstawie literatura czasami wskazuje rok 1959 jako rok odkrycia jaskini.
- Druga data odkrycia to sierpień 1969 oku., kiedy kilku naukowców z wydziału geografii Akademii Nauk ZSRR (Bieszlage, Werina, Ignatiew, Krawczuk, Suchow) podjęło pierwszą próbę wejścia do jaskini. Niestety, naukowcy nie byli w stanie przejść dalej niż 60 metrów ze względu na bardzo mokrą i lepką glinę wielu zalanych obszarów.
- W 1977 roku, po wybuchu w północnej części kamieniołomu, otwarto obecne wejście do jaskini. Natychmiast rozpoczęto prace nad pomiarami chodników, które trwały do 1993 roku. Całą działalność badawczą organizował i koordynował klub speleologiczny „Troglodyta” z Czerniowców.
Badania w jaskini prowadzili również naukowcy z wydziału geografii Ministerstwa Nauki ZSRR. Dziewięciu studentów Instytutu Pedagogicznego w Tyraspolu zdołało przejść pierwsze 10 km labiryntu przez miesiąc, odkrywając podziemne jeziora z czystą wodą.
Począwszy od 1984 roku klub speleologów "Abis"[1] z Kiszyniowa włączył się w badania, a przede wszystkim w topografię jaskini.
Pochodzenie nazwy
Zgodnie z tradycją przyjętą w praktyce międzynarodowej nazwa „Золушка” (rus. Kopciuszek) stała się oficjalną nazwą jaskini, nadaną przez odkrywców. W publikacjach Akademii Nauk ZSRR, w wykazach jaskiń na świecie, pracach naukowych w różnych językach, jaskinia nosi nazwę „Золушка” lub „Zołuszka” w transkrypcji łacińskiej. Na Ukrainie czasami używana jest ukraińska wersja tego imienia - „Popeliuszka”, a w publikacjach w języku rumuńskim znaleziono również wersję - „Kopciuszek”.
W 1991 r. Decyzją Rządu Republiki Mołdawii nr. 664 z 28 listopada 1991 r. „W sprawie państwowej ochrony jaskini krasowej w pobliżu wsi Criva, rejon Bryczany”, jaskinia została przemianowana na Jaskinię „Emila Racovițy”, na cześć rumuńskiego biospeleologa Emila Racovițy.
Opis
Jaskinia charakteryzuje się obecnością okazałych komnat osiągających długość 60–100 m, szerokość 30–40 m wysokość do 11 m. Sufity spoczywają na dużych kolumnach.
W krasowych zagłębieniach jaskini znajduje się ponad 20 jezior (niektóre źródła podają ich ponad 60), o głębokości nie większej niż 2 m i stałej temperaturze 8-11 °C. Wody jeziora, jak wykazały analizy hydrochemiczne, posiada bogatą zawartość soli mineralnych, które działają leczniczo na organizm ludzki. Występują również naturalne „studnie” o głębokości 16–20 m. Każda podziemna hala i chodnik wyłożone są drobnymi glinkami o różnych odcieniach koloru, w wyniku przypadkowej mineralizacji: zielonej, niebieskiej, czerwonej, czarnej, białej, itp. Grotołazi-amatorzy ulepili niektóre figurki z gliny na niektórych podziemnych trasach, których używają jako wskazówek do różnych pomieszczeń i labiryntów. Uwagę zwracają kalcytowo-gliniane stalaktyty pokrywające stropy i ściany niektórych empor, kurtyny o grubości 2–20 cm. Efektem wieloletniej pracy naukowców było odkrycie i zbadanie unikalnych kolonii mikroorganizmów żelazistych.
Geneza i właściwości geologiczne
Jaskinia jest stosunkowo młoda, powstała pod koniec okresu plejstocenu. Na podstawie cech morfologicznych i morfometrycznych zidentyfikowano 15 rejonów jaskini.
Zgodnie z genezą, jaskinia powstała wskutek działania wody i rozpuszczania skał w (procesie krasowienia), rodzaj jej sieci jest określony przez kierunek przepływu wód podziemnych, przy czym zapadnięcia się jaskini i sedymentacja odgrywają drugorzędną rolę. Taką budowę mają najważniejsze i najbardziej różnorodne jaskinie świata. Rozmiary (rozwinięcie) sieci speleologicznej przekraczające 50 km sprawiają, że jaskinię, zgodnie z przyjętą klasyfikacją, można uznać za bardzo dużą, a nawet gigantyczną. Jaskinia położona jest na głębokości od 5 do 50 m, odległość między skrajnymi punktami sieci jaskiń przekracza 1250 m. Początkowo otwór jaskini pojawił się w ścianach kamieniołomu w związku z eksploatacją złoża gipsu, później urządzono sztuczne wejście.
Z punktu widzenia ogólnego kierunku rozwoju sieć speleologiczna jest pozioma w płaszczyźnie pionowej i ma dwa preferencyjne kierunki w płaszczyźnie poziomej (20-50° NE i 290-310° NW) określone przez czynnik tektoniczny – położenie trójwymiarowej sieci litoklazów, odpowiednio szczelin i diaklaz oddziałujących na warstwę krasową.
W jaskiniach stwierdzono obecność osadów neogenu i czwartorzędu, ale także górnego badenu, na które składa się warstwa wysokiej jakości gipsu o miąższości 20–25 m. Powyżej gipsu znajduje się 12 poziomów gliny o różnej barwie i składzie otwornic , mszywiołów , małżoraczków i mięczaków , które stały u podstawy. Przekrój stratygraficzny kończy warstwa aluwium plejstoceńskiego, w której odkryto szczątki szkieletowe mamuta, żubra i konia.
Ochrona
Jaskinia im. „Emila Racovițy” jest chroniona ustawą nr. 1538-13 z dnia 25 czerwca 1998 r.[2] w sprawie funduszu państwowych obszarów chronionych. Jest sklasyfikowana jako pomnik przyrody typu geologicznego lub paleontologicznego i jest zarządzany przez Kamieniołom Gipsu we wsi Criva. Jest to najbardziej wysunięty na zachód obszar chroniony tego typu w kraju. Od 1991 roku znajduje się pod ochroną państwa, zgodnie z Decyzją nr. 664 Rządu Republiki Mołdawii[3].
W bezpośrednim sąsiedztwie jaskini swoją działalność wydobywczą prowadzi niemiecka firma „ Knauf ”.
W 2012 roku Poczta Mołdawska wydała znaczek o nominale 7 lei przedstawiający wnętrze jaskini Emila Racoviță[4].
Galeria zdjęć
- Tablica na wejściu
- Wejście
- Grupa speologów
-
- Kamieniołom gipsu w pobliżu jaskini.
Sale
- Jedna z głównych sal
-
- Obszar „Colorado”
-
-
-
-
Formacje jaskiniowe
- Gliniane stalaktyty
- Kryształ gipsowy
-
-
-
-
Posągi
- „Kopciuszek”
-
-
-
-
-
Przypisy
- ↑ Speleo club "ABIS", Kishinev, Moldova [online], speleo.md [dostęp 2023-04-19] .
- ↑ LEGE Nr. 1538 din 25.02.1998 privind fondul ariilor naturale protejate de stat [online], lex.justice.md [dostęp 2023-04-19] .
- ↑ HOTĂRÎRE Nr. 664 din 28.11.1991 Cu privire la protecţia de către stat a peşterii carstice din preajma satului Criva, raionul Briceni [online], lex.justice.md [dostęp 2023-04-19] .
- ↑ IMPS | № 816 | Peştera «Emil Racoviţă» [online], www.moldovastamps.org [dostęp 2023-04-19] .