Języki barito wschodnie

Języki barito wschodnie
Obszar

Borneo (Indonezja), Madagaskar, Majotta

Klasyfikacja genetyczna

języki austronezyjskie

Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unicode.

Języki barito wschodnie – grupa spokrewnionych języków austronezyjskich używanych w Indonezji, na wyspie Borneo, oraz na Madagaskarze. Obejmuje szereg regionalnych języków dajackich (którymi posługują się Dajakowie zamieszkujący Kalimantan)[1] oraz język malgaski, objęty na Madagaskarze statusem urzędowego. Dialekt bushi języka malgaskiego jest używany na wyspie Majotta w archipelagu Komorów[2].

Do grupy języków barito wschodnich należą następujące języki:[3]

Propozycja grupy języków barito wschodnich wywodzi się z pracy A.B. Hudsona (1967)[5]. Istnieją rozbieżności w kwestii podziału wewnętrznego i liczby wyodrębnianych języków. A.D. Smith (2017, 2018) nie akceptuje tej grupy, zamiast tego wyróżniając samodzielne gałęzie barito: południowo-wschodnią (ma’anyan, dusun witu, malgaski), centralno-wschodnią (dusun malang, dusun bayan, paku, samihim) i północno-wschodnią (tawoyan, lawangan, bentian, pasir, benuaq)[6]. Część źródeł rozpatruje samihim (semihim) jako dialekt ma’anyan[7]. Bayan uchodzi za dialekt dusun malang, ale bywa też klasyfikowany jako odrębny język[8][9].

Najdokładniej opisany spośród tych języków to malgaski, który jest zarazem najlepiej poznanym przedstawicielem grupy barito[10]. Historyczną jego ojczyzną jest południowo-wschodnie Borneo[11]. Malgaski został przeniesiony na Madagaskar wskutek migracji, która nastąpiła najpewniej w VII w. n.e., jeśli nie później[12]. Dane językowe wskazują na to, że malgaski zdążył się wyodrębnić jeszcze na Borneo, zanim wczesna ludność malgaska dotarła na Madagaskar[13]. Pod względem wielu cech morfosyntaktyki jest bardziej konserwatywny niż pozostałe języki południowo-wschodnie, gdyż w znacznie mniejszym stopniu został poddany wpływom języka malajskiego[14].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Adelaar 2006b ↓, s. 95.
  2. ↑ W. Full: Mayotte: Language Situation. W: E. K. Brown (red.): The Encyclopedia of Language and Linguistics. Wyd. 2. T. 7: Leb-Mei. Amsterdam: Elsevier, 2006, s. 553–554. DOI: 10.1016/B0-08-044854-2/01650-3. ISBN 0-08-044299-4. ISBN 0-08-044854-2. OCLC 771916896. (ang.).
  3. ↑ David M.D.M. Eberhard David M.D.M., Gary F.G.F. Simons Gary F.G.F., Charles D.Ch.D. Fennig Charles D.Ch.D. (red.), East, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 23, Dallas: SIL International, 2020 [dostęp 2020-06-12] [zarchiwizowane z adresu 2020-06-08]  (ang.).
  4. ↑ Hammarström 2018 ↓, s. 34–35.
  5. ↑ Hudson 1967 ↓.
  6. ↑ Smith 2017 ↓, s. 175, 443; Smith 2018 ↓, s. 19.
  7. ↑ Diedrich 2018 ↓, s. 6.
  8. ↑ David M.D.M. Eberhard David M.D.M., Gary F.G.F. Simons Gary F.G.F., Charles D.Ch.D. Fennig Charles D.Ch.D. (red.), Dusun Malang, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 22, Dallas: SIL International, 2019 [zarchiwizowane z adresu 2019-06-06]  (ang.).
  9. ↑ Diedrich 2018 ↓, s. 5–6.
  10. ↑ Smith 2018 ↓, s. 15.
  11. ↑ Adelaar 2006a ↓, s. 205; Adelaar 2017 ↓, s. 441–442.
  12. ↑ Adelaar 1995 ↓, s. 328; Adelaar 2006b ↓, s. 84.
  13. ↑ Adelaar 2016 ↓, s. 71–76; Adelaar 2017 ↓.
  14. ↑ Adelaar 2006a ↓, s. 206–207.

Bibliografia

  • K. AlexanderK.A. Adelaar K. AlexanderK.A., Asian Roots of the Malagasy: A Linguistic Perspective, „Bijdragen tot de taal-, land- en volkenkunde / Journal of the Humanities and Social Sciences of Southeast Asia”, 151 (3), 1995, s. 325–356, DOI: 10.1163/22134379-90003036, ISSN 0006-2294, OCLC 5672481889, JSTOR: 27864676  (ang.).
  • K. AlexanderK.A. Adelaar K. AlexanderK.A., The Indonesian Migrations to Madagascar: Making Sense of the Multidisciplinary Evidence, [w:] TrumanT. Simanjuntak, Ingrid H.E.I.H.E. Pojoh, MohammadM. Hisyam (red.), Austronesian Diaspora and the Ethnogeneses of People in Indonesian Archipelago: Proceedings of the International Symposium, Jakarta: LIPI Press, 2006a, s. 205–232, ISBN 979-26-2436-8, OCLC 73745051  (ang.).
  • K. AlexanderK.A. Adelaar K. AlexanderK.A., Borneo as a Cross-Roads for Comparative Austronesian Linguistics, [w:] PeterP. Bellwood, James J.J.J. Fox, DarrellD. Tryon (red.), The Austronesians: Historical and Comparative Perspectives, Canberra: ANU E Press, 2006b, s. 81–102, DOI: 10.22459/A.09.2006.04, ISBN 1-920942-85-8, ISBN 0-731521-32-3, OCLC 225298720, JSTOR: j.ctt2jbjx1.7  (ang.).
  • K. AlexanderK.A. Adelaar K. AlexanderK.A., A Linguist’s Perspective on the Settlement History of Madagascar, „NUSA: Linguistic studies of languages in and around Indonesia”, 61, 2016, s. 69–88, DOI: 10.15026/89605, ISSN 0126-2874, OCLC 1005142867 [dostęp 2024-04-16]  (ang.).
  • K. AlexanderK.A. Adelaar K. AlexanderK.A., Who Were the First Malagasy, and What Did They Speak?, [w:] AndreaA. Acri, RogerR. Blench, AlexandraA. Landmann (red.), Spirits and Ships: Cultural Transfers in Early Monsoon Asia, Singapore: ISEAS-Yusof Ishak Institute, 2017 (Book collections on Project MUSE 28), s. 441–469, DOI: 10.1355/9789814762779-012, ISBN 978-981-4762-75-5, ISBN 978-981-4762-77-9, OCLC 1012757769 [dostęp 2024-02-23]  (ang.).
  • DanielaD. Diedrich DanielaD., A grammar of Paku: a language of Central Kalimantan, University of Melbourne, 2018, OCLC 1315666165 [dostęp 2023-01-15]  (ang.).
  • JozefJ. Genzor JozefJ., Jazyky sveta: história a súčasnosť, wyd. 1, Bratislava: Lingea, 2015, s. 410, ISBN 978-80-8145-114-0, OCLC 950004358  (słow.).
  • HaraldH. Hammarström HaraldH., A survey of African languages, [w:] TomT. Güldemann (red.), The Languages and Linguistics of Africa, Berlin–Boston: Walter de Gruyter, 2018 (The World of Linguistics 11), s. 1–57, DOI: 10.1515/9783110421668-001, ISBN 978-3-11-042166-8, ISBN 978-3-11-042606-9, OCLC 1086052368  (ang.).
  • Alfred B.A.B. Hudson Alfred B.A.B., The Barito Isolects of Borneo: A Classification Based on Comparative Reconstruction and Lexicostatistics, Ithaca: Southeast Asia Program, Department of Asian Studies, Cornell University, 1967 (Data Paper 68), ISBN 0-87727-068-6, OCLC 432705 [dostęp 2024-02-20]  (ang.).
  • Alexander D.A.D. Smith Alexander D.A.D., The languages of Borneo: a comprehensive classification [online], University of Hawaiʻi at Mānoa, 2017 [dostęp 2024-02-20] [zarchiwizowane z adresu 2024-02-20]  (ang.).
  • Alexander D.A.D. Smith Alexander D.A.D., The Barito Linkage Hypothesis, with a Note on the Position of Basap, „Journal of the Southeast Asian Linguistics Society”, 11 (1), 2018, s. 13–34, ISSN 1836-6821, OCLC 7655616510 [dostęp 2024-02-20]  (ang.).