Heterogeomys
| Heterogeomys | |||
| Merriam, 1895[1] | |||
 Taltuza szorstka (H. hispidus) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | zwierzęta | ||
| Typ | strunowce | ||
| Podtyp | kręgowce | ||
| Gromada | ssaki | ||
| Podgromada | żyworodne | ||
| Rząd | gryzonie | ||
| Podrząd | Supramyomorpha | ||
| Infrarząd | bobrokształtne | ||
| Rodzina | gofferowate | ||
| Podrodzina | Geomyinae | ||
| Plemię | Geomyini | ||
| Rodzaj | Heterogeomys | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
| Geomys hispidus Le Conte, 1852 | |||
| Synonimy | |||
| |||
| Podrodzaje i gatunki | |||
| |||
Heterogeomys – rodzaj ssaków z podrodziny Geomyinae w obrębie rodziny gofferowatych (Geomyidae).
Zasięg występowania
Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Meksyku, Belize, Gwatemali, Hondurasie, Nikaragui, Kostaryce, Panamie i Kolumbii[2][3].
Morfologia
Długość ciała (bez ogona) 180–290 mm, długość ogona 75–140 mm; masa ciała 220–915 g; samce są zazwyczaj większe i cięższe od samic[2][4].
Systematyka
Rodzaj zdefiniował w 1895 roku amerykański zoolog Clinton Hart Merriam w artykule poświęconym rewizji taksonomicznej gofferowatych, z wyłączeniem gatunku Thomomys, opublikowanym w czasopiśmie North American Fauna[1]. Gatunkiem typowym jest (oryginalne oznaczenie) taltuza szorstka (H. hispidus).
Etymologia
- Heterogeomys: gr. ἑτερος heteros ‘różny’; rodzaj Geomys Rafinesque, 1817 (goffer)[5].
- Macrogeomys: gr. μακρος makros ‘długi’; rodzaj Geomys Rafinesque, 1817 (goffer)[6]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Geomys heterodus W. Peters, 1865.
Podział systematyczny
Takson w niektórych ujęciach systematycznych traktowany był jako podrodzaj w obrębie Orthogeomys[3], ale został podniesiony ponownie do rangi rodzaju w 2016 roku[7]. Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki zgrupowane w dwóch podrodzajach[8][4][9][10]:
| Podrodzaj | Grafika | Gatunek | Autor i rok opisu | Nazwa zwyczajowa[10] | Podgatunki[2][9][4] | Rozmieszczenie geograficzne[2][9][4] | Podstawowe wymiary[2][4][a] | Status IUCN[11][12] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Heterogeomys |  | Heterogeomys hispidus | (Le Conte, 1852) | taltuza szorstka | 12 podgatunków | wschodni i południowy Meksyk (od południowo-środkowego Tamaulipas) na południe do Belize, Gwatemali i północno-zachodniego Homdurasu | DC: 21–27 cm DO: 7,5–9 cm MC: 450–600 g | LC |
| Heterogeomys | Heterogeomys lanius | D.G. Elliot, 1905 | taltuza wielka | gatunek monotypowy | Meksyk (zachodnio-środkowe Veracruz (znany tylko z dwóch miejsc)) | DC: 25–29 cm DO: 9–9,5 cm MC: 850–900 g | CR | |
| Macrogeomys | Heterogeomys cavator | (Bangs, 1902) | taltuza górska | 3 podgatunki | wschodnia Kostaryka i zachodnia Panama | DC: 22–27 cm DO: 11–13 cm MC: 500–910 g | LC | |
| Macrogeomys | Heterogeomys dariensis | (A.E. Goldman, 1912) | taltuza panamska | 2 podgatunki | wschodnia Panama (Darién i północno-zachodnia Kolumbia (Chocó) | DC: 21–28 cm DO: 12–14 cm MC: 450–850 g | LC | |
| Macrogeomys | Heterogeomys cherriei | (J.A. Allen, 1893) | taltuza kostarykańska | 4 podgatunki | północno-środkowy Honduras, Nikaragua oraz północna i wschodnia Kostaryka (w tym części półwyspu Nicoya) | DC: 18–25 cm DO: 8–10,5 cm MC: 220–510 g | LC | |
| Macrogeomys | Heterogeomys heterodus | (W. Peters, 1865) | taltuza zmienna | [3 podgatunki | Kostaryka (centralne wyżyny w prowincjach Alajuela, San José i Cartago) | DC: 22–27 cm DO: 8,5–11,5 cm MC: 400–915 g | LC | |
| Macrogeomys | Heterogeomys underwoodi | (Osgood, 1931) | taltuza pacyficzna | gatunek monotypowy | wybrzeże Oceanu Spokojnego w Kostaryce i sąsiadującej południowo-zachodniej Panamie (Chiriquí) | DC: 18–21 cm DO: 8,5–10,5 cm MC: 230–330 g | LC |
Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski, CR – gatunek krytycznie zagrożony.
Opisano również gatunki wymarłe[13]:
- Heterogeomys onerosus R.J. Russell, 1960[14] (Meksyk; plejstocen)
- Heterogeomys propinetis (Wilkins, 1984)[15] (Stany Zjednoczone; plejstocen)
Uwagi
- ↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała
Przypisy
- ↑ a b c C.H. Merriam. Revision of the pocket gophers, family Geomyidæ, exclusive of the species of Thomomys. „North American Fauna”. 8, s. 23, 1895. (ang.).
- ↑ a b c d e M. Hafner: Family Geomyidae (Pocket Gophers). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher Jr. & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 263–266. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).
- ↑ a b D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Orthogeomys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-02-27].
- ↑ a b c d e Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 201. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 323.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 392.
- ↑ T.A. Spradling, J.W. Demastes, D.J. Hafner, P.L. Milbach, F.A. Cervantes & M.S. Hafner. Systematic revision of the pocket gopher genus Orthogeomys. „Journal of Mammalogy”. 97 (2), s. 405-423, 2016. DOI: 10.1093/jmammal/gyv185. (ang.).
- ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-08-19]. (ang.).
- ↑ a b c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 310. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 223–224. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ Taxonomy: Heterogeomys – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-08-19]. (ang.).
- ↑ Taxonomy: Orthogeomys – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-08-19]. (ang.).
- ↑ J.S. Zijlstra: Heterogeomys. Hesperomys project. [dostęp 2023-01-27]. (ang.).
- ↑ R.J. Russell Jr.. Pleistocene pocket gophers from San Josecito Cave, Nuevo León, México. „University of Kansas Publications, Museum of Natural History”. 9 (21), s. 544, 1960. (ang.).
- ↑ K.T. Wilkins. Evolutionary trends in Florida Pleistocene pocket gophers (genus Geomys), with description of a new species. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 3 (3), s. 174, 1984. DOI: 10.1080/02724634.1984.10011971. (ang.).
Bibliografia
- T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).
