Guebwiller

Guebwiller

Guebwiller i okolice
Herb flaga gminy Guebwiller↗
Państwo	Francja
Region	Grand Est
Departament	Górny Ren
Powierzchnia	9,68 km²
Wysokość	254 do 620 m n.p.m.
Populacja (1. stycznia 2021) • liczba ludności	11 137
Kod pocztowy	68500
Położenie na mapie regionu Grand Est Guebwiller
Położenie na mapie Francji Guebwiller
47°54′N 7°12′E/47,900000 7,200000
Strona internetowa

Guebwiller (niem. Gebweiler, alzacki Gawill'r ) – francuskie miasto liczące 11 137 mieszkańców (stan na 1. stycznia 2021 ) w Departamencie Górnego Renu, należącym do Europejskiej Wspólnoty Alzacji(inne języki), w regionie administracyjnym Grand Est. Miejscowość leży nad rzeką Lauch(inne języki), spływającą na wysokości ok. 268 m n.p.m. na Nizinę Górnoreńską. Obszar miejski Guebwiller, będący częścią ponadregionalnego parku przyrody Parc naturel régional des Ballons des Vosges, położony jest ok. 7 km w linii prostej od Grand Ballon (1424 m), najwyższego wzniesienia Wogezów. Na terenie Guebwiller, jednym z najważniejszych miast winiarskich w Alzacji, uprawiane są cztery winnice z apelacją Alsace Grand Cru. Na terenie miasta znajduje się kilka znaczących zabytków architektury, np. późnoromański kościół św. Leodegara, kościół Notre Dame – największy klasycystyczny budynek kościelny w Alzacji, późnogitycki ratusz w stylu flamboyant.

Historia

Najstarsza zachowana wzmianka o Guebwiller (łac. Gebvilla ) ^[1] – jako Gebunvillare – pochodzi z 774 r. i znajduje się w akcie darowizny, gdzie jako dobra ziemskie przekazane zostało pobliskiemu klasztorowi Murbach. Do czasu Rewolucji Francuskiej jako Gebweiler było siedzibą wójtostwa (Vogtei Gebweiler), jednego z trzech podległych książęcemu opactwu Murbach, i leżało w obrębie Świętego Cesarstwa Rzymskiego^[2]. Jako miasto Gebweiler rozwinęło się w XII w. wokół kościoła św. Leodegara (Saint-Léger) i zespołu zamkowego (zwanego dziś Burgstall) – rezydencji księcia opata klasztoru Murbach. W latach 1270-1287 otoczono zabudowania Gebweiler murami miejskimi. W 1394 r. liczyło ono 1350 mieszkańców.

Podczas wojny trzydziestoletniej, w 1634 r., miasto zostało złupione przez wojska szwedzkie, a w 1635 r. doszczętnie splądrował je stacjonujący w Colmar garnizon francuski^[3]. W 1657 r. w mieście pozostało zaledwie 176 mieszkańców. W 1680 r. przyłączono je do Królestwa Francji^[4].

W przeciągu XIX w. urosło do rangi ważnego ośrodka przemysłu tekstylnego, drugiego co do wielkości po Miluzie. Przetwarzano tu wełnę i bawełnę. W mieście wybudowano specjalne dzielnice robotnicze. Na przełomie XIX i XX w. działały tu: jeden kościół protestancki i dwa katolickie, synagoga, gimnazjum, sąd rejonowy i nadleśnictwo.

Demografia

Zabytki

• Późnoromański kościół Saint-Léger (św. Leodegar) zbudowany w latach 1182-1287, po 1336 r. prezbiterium przebudowane w stylu gotyckim.
• Dominikański­ klasztor z gotyckim kościołem w typie kościoła żebraczego (Bettelordenskirche), ze średniowiecznymi freskami na bocznych ścianach; dziś kościół służy jako sala koncertowa.
• Kościół Notre-Dame (Najświętszej Marii Panny), zaprojektowany przez architekta Louisa Beuque z Besançon i zbudowany w latach 1760–1785, jest największą klasycystyczną budowlą sakralną w Alzacji. Bogate wyposażęnie (ambona, ołtarze, konfesjonały) autorstwa Fidela Sporera, także organy w oryginalnej obudowie z 1785 roku.
• Synagoga, zbudowana w latach 1869-1872.
• Zamek Neuenburg z XVIII wieku, miejska rezydencja książąt opatów Murbach.
• Ratusz z 1514 r. w późnogotyckim stylu flamboyant.
• Musée Théodore Deck et des pays du Florival , największe muzeum w Górnej Alzacji, po muzeach w Colmarze i Miluzie.
• Niemiecko-francuski cmentarz wojskowy, na którym pochowano ponad 1000 Niemców i prawie 450 Francuzów poległych w czasie I wojny światowej oraz 175 Niemców poległych w czasie II wojny światowej. Zbudowany przez stronę niemiecką w 1914 r., po pierwszych walkach na tym terenie, m.in. na Hartmannswillerkopf, ostateczną formę nadano mu w 1977 r.
• Rzędy 36 menhirów (Alignements d'Appenthal) na północny zachód od Guebwiller.

• 
  Kościół Saint-Léger
• 
  Kościół Notre Dame
• 
  Synagoga
• 
  Fragment miasta
• 
  Fragment miasta
• 
  Winnice Kitterlé i Saering
• 
  Kaplica Notre Dame du Saering
• 
  Cmentarz wojskowy

Miasta partnerskie

Miastami partnerskimi Guebwiller są włoska gmina Castelfiorentino w Toskanii oraz, ze względów historycznych, szwajcarska Lucerna.

Przypisy

Bibliografia

• Martin Zeiller: Gebwil. W: Matthäus Merian (Red.): Topographia Alsatiae etc. (= Topographia Germaniae. Tom 3). 1. wyd. Matthaeus Merian, Frankfurt am Main 1643, S. 20 (tekst w całości na Wikisource).
• Le Patrimoine des Communes du Haut-Rhin. Band 1, Flohic Editions, Paris 1998, ISBN 2-84234-036-1, S. 476–500.

Linki zewnętrzne

• Historia miasta i opis jego zabytków
• Strona internetowa muzeum