Głowienka marchwiówka
Coptocephala scopolina | |||||
(Linnaeus, 1767) | |||||
Podgatunek nominatywny | |||||
Samica podgatunku C. s. floralis | |||||
Systematyka | |||||
Domena | eukarionty | ||||
---|---|---|---|---|---|
Królestwo | zwierzęta | ||||
Typ | stawonogi | ||||
Gromada | owady | ||||
Rząd | chrząszcze | ||||
Podrząd | |||||
Nadrodzina | stonki | ||||
Rodzina | stonkowate | ||||
Podrodzina | zmróżki | ||||
Plemię | Clytrini | ||||
Podplemię | Clytrina | ||||
Rodzaj | głowienka | ||||
Gatunek | głowienka marchwiówka | ||||
| |||||
| |||||
|
Głowienka marchwiówka[1] (Coptocephala scopolina) – gatunek chrząszcza z rodziny stonkowatych i podrodziny zmróżek. Zamieszkuje Europę.
Taksonomia
Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1767 roku przez Karola Linneusza pod nazwą Chrysomela scopolina. Wyróżnia się w jego obrębie siedem podgatunków[2]:
- Coptocephala scopolina alticola Cobos, 1954
- Coptocephala scopolina floralis (Olivier, 1791)
- Coptocephala scopolina kuesteri Kraatz, 1872
- Coptocephala scopolina nana Baguena, 1960
- Coptocephala scopolina punctata Weise, 1889
- Coptocephala scopolina scopolina (Linnaeus, 1767)
Morfologia
Chrząszcz o walcowatym ciele długości od 5 do 7 mm. Głowa jest czarna włącznie z wargą górną[3][4], u samca niemal czworokątna i bardzo szeroka, u samic znacznie mniejsza[3]. Przedplecze jest pomarańczowe do czerwonego. Barwa tarczki jest czarna. Pokrywy są pomarańczowe do czerwonych z czarnym, zmiennym wzorem[3][4]. Na powierzchni pokryw występują wyraźne punkty z tendencją do układania się w nieregularne szeregi oraz lekkie zmarszczki, nadające im nieco matowego połysku[3]. U C. s. floralis tył pokryw bywa owłosiony, u pozostałych podgatunków są one zupełnie nagie[4]. Odnóża u większości podgatunków są całkowicie czarne[3][4], jednak C. s. floralis i C. s. nana miewają golenie częściowo lub całkowicie czerwone[4]. Genitalia samca cechują się edeagusem o spodniej powierzchni zwykle równomiernie wypukłej, co najwyżej ze szczątkowym nabrzmieniem podłużnym, pozbawionej okienka z białawą błoną[4].
Ekologia i występowanie
Owad ciepłolubny, zasiedlający suche, trawiaste zbocza, pobrzeża lasów, polany i zarośla[3][1]. Jest polifagicznym fitofagiem[5]. Wśród jego roślin żywicielskich wymieniane są marchew zwyczajna, żebrzyca roczna[3][6], omanowiec lepki i chondrilla sztywna. Larwy żerują na martwych liściach, natomiast postacie dorosłe na kwiatach i żywych liściach[5]. Aktywne osobniki dorosłe obserwuje się od kwietnia do października[1].
Gatunek palearktyczny, europejski. Podgatunek nominatywny znany jest z Hiszpanii, Andory, Francji, Niemiec, Austrii, Włoch, Polski, Chorwacji oraz Bośni i Hercegowiny[2]. W Polsce podawany był z pojedynczych stanowisk na południowym wschodzie kraju[3][6]. C. s. kuesteri podawany jest ze Szwajcarii, Włoch, Słowenii, Chorwacji i Serbii. C. s. floralis zamieszkuje tereny Portugalii i Hiszpanii. Pozostałe podgatunki są endemitami Hiszpanii, przy czym C. s. alticola ograniczony jest do pasma Sierra Nevada[2].
Przypisy
- ↑ a b c Coptocephala scopolina – Głowienka marchwiówka. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2024-05-24].
- ↑ a b c IvanI. Löbl IvanI., AlešA. Smetana AlešA. (red.), Catalogue of Palaearctic Coleoptera. Volume 6. Chrysomeloidea, Stenstrup, Denmark: Apollo Books, 2010, s. 568-569, ISBN 978-87-88757-84-2 .
- ↑ a b c d e f g h Andrzej Warchałowski: Klucze Do Oznaczania Owadów Polski: cz. XIX Chrząszcze - Coleoptera: z. 94 Stonkowate - Chrysomelidae. Część ogólna i podrodziny Donaciinae, Orsodacninae, Criocerinae, Clytrinae, Cryptocephalinae, Lamprosomatidae, Eumolpinae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1971, s. 102.
- ↑ a b c d e f Coptocephala Chevr. 1836. [w:] Käfer Europas [on-line]. [dostęp 2024-05-22].
- ↑ a b W.N. Ellis: Coptocephala scopolina (Linnaeus, 1767). [dostęp 2024-05-24].
- ↑ a b B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Stonkowate – Chrysomelidae, część 1. „Katalog Fauny Polski”. XXIII (16), 1990.
- BioLib: 11547
- GBIF: 4461984
- identyfikator iNaturalist: 467415
- NCBI: 79503