Furcifer

Furcifer
Fitzinger, 1843[1]
Ilustracja
Przedstawiciel rodzaju – F. verrucosus
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

zauropsydy

Rząd

łuskonośne

Infrarząd

Iguania

Rodzina

kameleonowate

Rodzaj

Furcifer

Typ nomenklatoryczny

Chamaeleo bifidus Brongniart, 1800

Synonimy
  • Diceros[a] Swainson, 1839[2]
  • Apola Gray, 1865[3]
  • Sauroceras Gray, 1865[4]
  • Dicranosaura Gray, 1865[4]
  • Cyneosaura Gray, 1865[5]
Gatunki

24 gatunki – zobacz opis w tekście

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Furcifer – rodzaj jaszczurek z rodziny kameleonowatych (Chamaeleonidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące endemicznie na Madagaskarze, Komorach i Majotcie[6][7].

Systematyka

Etymologia

  • Diceros: gr. δι- di- „podwójny”, od δις dis „dwukrotny”, od δυο duo „dwa”[8]; κερας keras, κερατος keratos „róg”[9]. Gatunek typowy: Diceros bifurcatus Swainson, 1839 (= Chamaeleo bifidus Brongniart, 1800).
  • Furcifer: łac. furcifer „noszący jarzmo, nosiciel wideł”, od furca „obustronne widły; -fera „dźwigający”, od ferre „nosić”[10].
  • Apola: gr. przyrostek negatywny α- a „bez”[11]; φολις pholis, φολιδος pholidos „rogowa łuska”[12]. Gatunek typowy: Chamaeleo lateralis Gray, 1831.
  • Sauroceras: gr. σαυρος sauros „jaszczurka”[13]; κερας keras, κερατος keratos „róg”[9]. Gatunek typowy: Chamaeleon rhinoceratus Gray, 1845.
  • Dicranosaura: gr. δικρανον dikranon „widły”[8]; σαυρος sauros „jaszczurka”[13]. Gatunek typowy: Chamaeleo bifurcus Gray, 1845 (= Chamaeleo bifidus Brongniart, 1800).
  • Cyneosaura: κυων kuōn, κυνος kunos „pies”[14]; σαυρος sauros „jaszczurka”[13]

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki[6]:

  • Furcifer angeli (Brygoo & Domergue, 1968)
  • Furcifer antimena (Grandidier, 1872)
  • Furcifer balteatus (Duméril & Bibron, 1851)
  • Furcifer belalandaensis (Brygoo & Domergue, 1970)
  • Furcifer bifidus (Brongniart, 1800)
  • Furcifer campani (Grandidier, 1872)
  • Furcifer cephalolepis (Günther, 1880)
  • Furcifer labordi (Grandidier, 1872)
  • Furcifer lateralis (Gray, 1831)kameleon wzorzysty[15]
  • Furcifer major (Brygoo, 1971)
  • Furcifer minor (Günther, 1879) – kameleon mały[15]
  • Furcifer monoceras (Boettger, 1913)
  • Furcifer nicosiai Jesu, Mattioli & Schimmenti, 1999
  • Furcifer oustaleti (Mocquard, 1894)kameleon olbrzymi[15]
  • Furcifer pardalis (Cuvier, 1829)kameleon lamparci
  • Furcifer petteri (Brygoo & Domergue, 1966)
  • Furcifer polleni (Peters, 1874)
  • Furcifer rhinoceratus (Gray, 1845)
  • Furcifer timoni Glaw, Köhler & Vences, 2009
  • Furcifer tuzetae (Brygoo, Bourgat & Domergue, 1972)
  • Furcifer verrucosus (Cuvier, 1829)
  • Furcifer viridis Florio, Ingram, Rakotondravony, Louis Jr & Raxworthy, 2012
  • Furcifer voeltzkowi (Boettger, 1893)
  • Furcifer willsii (Günther, 1890)

Ochrona

Wszystkie gatunki z tego rodzaju zostały objęte konwencją waszyngtońską CITES (załącznik II)[16].

Uwagi

  1. Młodszy homonim Diceros Gray, 1821 (Mammalia).

Przypisy

  1. L.J.F.J. Fitzinger: Systema reptilium. Fasciculus primus, Amblyglossae. Wien: Braumüller et Seidel, 1843, s. 15, 42. (łac.).
  2. W. Swainson: The natural history of fishes, amphibians, & reptiles, or monocardian animals. Cz. 2. London: Longman, Orme, Brown, Green & Longmans, and John Taylor, 1839, s. 347, 369. (ang.).
  3. Gray 1865 ↓, s. 467, 473.
  4. a b Gray 1865 ↓, s. 478.
  5. Gray 1865 ↓, s. 479.
  6. a b P. Uetz & J. Hallermann: Genus: Furcifer. The Reptile Database. [dostęp 2023-04-08]. (ang.).
  7. R. Midtgaard: Furcifer. RepFocus. [dostęp 2023-04-08]. (ang.).
  8. a b Jaeger 1944 ↓, s. 71.
  9. a b Jaeger 1944 ↓, s. 44.
  10. furcifer, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2021-12-27]  (ang.).
  11. Jaeger 1944 ↓, s. 3.
  12. Jaeger 1944 ↓, s. 172.
  13. a b c Jaeger 1944 ↓, s. 203.
  14. Jaeger 1944 ↓, s. 66.
  15. a b c Praca zbiorowa: Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 379. ISBN 83-01-14344-4.
  16. Appendices I, II and III of CITES. cites.org, 12 czerwca 2013. [dostęp 2013-06-28]. (ang.).

Bibliografia

  • J.E. Gray. Revision of the genera and species of Chamaeleonidae, with the description of some new species. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 32, s. 467–479, 1865. (ang.). 
  • Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1-256, OCLC 637083062  (ang.).
Identyfikatory zewnętrzne (takson):
  • EoL: 36275
  • GBIF: 2449357
  • identyfikator iNaturalist: 33000
  • ITIS: 715056
  • NCBI: 143472
  • identyfikator taksonu Fossilworks: 158507
  • CoL: 4LFG