Fundator

Tablica erekcyjna bazyliki w Wiślicy z jej fundatorem
Fundator (z prawej) na obrazie religijnym J. van Eycka

Fundator (łac. fundatio – podwalina[1]) – osoba fizyczna, bądź prawna, inicjująca powstanie i rozwój przedsięwzięcia, służącego dobru danej społeczności.

W dawnych czasach fundator służył społeczeństwu, fundując budynki pożytku publicznego (np. kościoły, klasztory, szpitale czy biblioteki), bądź tworzenie dzieł sztuki (np. pomników, ołtarzy, obrazów). W obszarze prawosławia określany był jako ktitor (od stgr. κτήτωρ); w terminologii niemieckiej – Stifter. Nierzadko mylony z donatorem (łac. dawca, dający)[2]. Działanie jego miało zasadniczo cechy charytatywne bądź charakter filantropijny. Był nim także założyciel fundacji, kulturalny, dobroczynny[3].

W sztuce sakralnej przedstawiany zazwyczaj jako adorant. W religijnym malarstwie i rzeźbie ukazywany był zwykle jako mniejsza od głównych postaci lub klęcząca, często z modelem ufundowanej przez siebie budowli (np. kościoła). Wyobrażany na bocznych skrzydłach gotyckich ołtarzy, tablicach fundacyjnych, a także na witrażach, obok przedstawienia swego świętego patrona.

W czasach nowożytnych fundatorzy łożą środki nie tylko na powstawanie budynków, czy dzieł artystycznych, ale także np. na rozwój fundacji, środków masowego przekazu, szerzenie danej idei, produkcję dzieł tradycyjnych bądź multimedialnych, zarówno non-profit, jak i komercyjnych, czy nagród dla zwycięzców danej rywalizacji, nadal mając na celu filantropijną pomoc danej grupie ludzi.

Zobacz też

  • sponsor

Przypisy

  1. Od fundare – umocnić, utrwalić, zakładać; później też w znaczeniu: zakładać, stwarzać, budować od podstaw, dawać początek (Jerzy Pieńkos: Słownik łacińsko-polski. Warszawa: Wyd. Prawnicze, 1993, s. 158).
  2. Termin ten określa jedynie darczyńcę, ofiarodawcę, który może uczestniczyć w zbiorowej fundacji, np. poprzez dokonanie prawnej darowizny lub testamentowego zapisu (por. Słownik wyrazów obcych PWN, dz. cyt., s. 197).
  3. Władysław Kopaliński: Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1983, s. 150.

Bibliografia

  • Władysław Kopaliński: Słownik mitów i tradycji kultury. Warszawa: PIW, 1991, s. 301
  • Słownik wyrazów obcych PWN. Warszawa: PWN, 1991, s. 291
Zobacz hasło fundator w Wikisłowniku