Edmund Veesenmayer

Edmund Veesenmayer

SS-Brigadeführer
Data i miejsce urodzenia	12 listopada 1904 Bad Kissingen
Data i miejsce śmierci	24 grudnia 1977 Darmstadt
Przebieg służby
Lata służby	1939–1945
Formacja	Schutzstaffel
Stanowiska	przedstawiciel Rzeszy w Zagrzebiu i na Węgrzech
Odznaczenia
[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Edmund Veesenmayer (ur. 12 listopada 1904 w Bad Kissingen, zm. 24 grudnia 1977 w Darmstadt) – zbrodniarz hitlerowski, pełnomocnik III Rzeszy w Chorwacji i na Węgrzech, współodpowiedzialny za eksterminację europejskich Żydów.

Studiował ekonomię i został wykładowcą w szkołach w Monachium i Berlinie. Do NSDAP należał od 1925 i był także członkiem SS, w której uzyskał stopień SS-Brigadeführera w 1944. Veesenmayer rozpoczął służbę w dyplomacji niemieckiej w 1932 i szczególnie aktywny był na Bałkanach. Jako członek zarządu znaczącej firmy Schenker AG zdobył wiele znajomości, które następnie wykorzystał w toku II wojny światowej^[2].

Na początku 1941 został przydzielony do niemieckiego przedstawicielstwa w Zagrzebiu. III Rzesza, po inwazji na Jugosławię, utworzyła marionetkowe państwo chorwackie, instalując w nim faszystowskie władze. Wspomagał miejscowe władze w deportacji serbskich Żydów^[3]. Usiłował także wymóc na władzach słowackich i węgierskich podobną politykę, a gdy spotkał się z odmową, doniósł o tym Joachimowi von Ribbentropowi (ministrowi spraw zagranicznych Rzeszy). Ostatecznie w 1944 został oficjalnym pełnomocnikiem Rzeszy na Węgrzech, gdzie od marca do listopada tego roku aktywnie współdziałał z Adolfem Eichmannem w deportacjach miejscowych Żydów. Veesenmayer zajmował się przy tym wszystkimi kwestiami dyplomatycznymi, koniecznymi do skutecznego przeprowadzenia „ostatecznego rozwiązania” na Węgrzech. Jego zadaniem było zwłaszcza pozyskanie do współpracy w tej akcji miejscowych władz. Mimo że nominalnie podlegał Ribbentropowi, odpowiadał bezpośrednio przed Ernstem Kaltenbrunnerem (szefem RSHA, Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy)^[4].

Po klęsce III Rzeszy został ujęty przez aliantów i następnie zasiadł na ławie oskarżonych w tzw. procesie ministerstw przed Amerykańskim Trybunałem Wojskowym. W kwietniu 1949 został on skazany na karę 20 lat pozbawienia wolności, lecz już w grudniu 1951 Veesenmayera ułaskawiono i zwolniono z więzienia^[5].

• Gerald Reitlinger: SS – Alibi of a Nation. Boston: Da Capo Press, 1989. ISBN 978-0306803512. (ang.).
• Jozo Tomasevich: War and Revolution in Yugoslavia, 1941-1945: Occupation and Collaboration. T. Vol. 2. San Francisco: Stanford University Press, 2001. ISBN 0-8047-3615-4. (ang.).
• Stanisław Żerko: Biograficzny leksykon II wojny światowej. Poznań: Nauka i Innowacje, 2013. ISBN 978-83-63795-77-1.