Dowódca piechoty dywizyjnej
Dowódca piechoty dywizyjnej (dowódca PD) – oficer dowodzący piechotą wchodzącą w skład wielkiej jednostki Wojska Polskiego II RP, popularnie zwany „Pedekiem”.
W przypadku wojny (ćwiczeń taktycznych), dowódca piechoty dywizyjnej dowodził tą częścią oddziałów dywizji, która wykonywała główne zadanie. Ustalał on zadania i kierował bezpośrednio działaniami podporządkowanych mu oddziałów i środków. Wspólnie z dowódcą artylerii dywizyjnej organizował współdziałanie z artylerią bezpośredniego wsparcia[1].
Stanowisko służbowe dowódcy piechoty dywizyjnej zaszeregowane było do stopnia etatowego generała brygady i występowało zarówno „w organizacji pokojowej” (obecnie etat czasu „P”), jak i „organizacji wojennej” (obecnie etat czasu „W”) dywizji piechoty. Oficer zajmujący stanowisko dowódcy piechoty dywizyjnej pełnił funkcję zastępcy dowódcy dywizji.
„Pedekowi” przysługiwał dodatek funkcyjny w wysokości 400 zł, ordynans, luzak, koń wierzchowy, a od 1938 roku także samochód służbowy z kierowcą wojskowym i ryczałtem na eksploatację pojazdu.
W wypadku gdy w rejonie dyslokacji dywizji znajdowały się fortyfikacje stałe, w etacie dowództwa dywizji piechoty tworzono stanowisko służbowe II dowódcy PD. Stanowiska drugiego dowódcy piechoty dywizyjnej utworzone zostały w:
- 1 Dywizji Piechoty Legionów,
- 6 Dywizji Piechoty dla Obszaru Warownego „Kraków”,
- 8 Dywizji Piechoty dla Obszaru Warownego „Modlin”,
- 12 Dywizji Piechoty,
- 15 Dywizji Piechoty,
- 19 Dywizji Piechoty dla Obszaru Warownego „Wilno”,
- 20 Dywizji Piechoty,
- 23 Dywizji Piechoty dla Obszaru Warownego „Śląsk”,
- 28 Dywizji Piechoty.
W 1939 roku stanowiska dowódców piechoty dywizyjnej zajmowali następujący oficerowie:
1 Dywizja Piechoty Legionów | płk dypl. | Jarosław Szafran | dowódca 35 DP (rez.) |
płk art. | Władysław Filipkowski | ||
2 Dywizja Piechoty Legionów | płk dypl. | Stefan Rowecki | dowódca WBPM |
płk dypl. | Antoni Staich | ||
3 Dywizja Piechoty Legionów | płk dypl. | Jan Korkozowicz | |
4 Dywizja Piechoty | płk dypl. | Antoni Durski-Trzaska | II dowódca PD 15 DP |
płk dypl. | Mieczysław Rawicz-Mysłowski | ||
5 Dywizja Piechoty | płk dypl. | Eugeniusz Żongołłowicz | dowódca 44 DP (rez.) |
wakat | |||
6 Dywizja Piechoty | płk piech. | Ignacy Misiąg | |
7 Dywizja Piechoty | płk dypl. | Kazimierz Janicki | |
8 Dywizja Piechoty | płk dypl. | Ludwik de Laveaux | |
9 Dywizja Piechoty | płk dypl. | Leopold Endel-Ragis | dowódca 22 DP |
wakat | |||
10 Dywizja Piechoty | płk piech. | Jan Zientarski | |
11 Karpacka Dywizja Piechoty | płk dypl. | Bronisław Prugar-Ketling | dowódca 11 DP |
wakat | |||
12 Dywizja Piechoty | płk dypl. | Mieczysław Mozdyniewicz | dowódca 17 DP[2] |
płk dypl. | Seweryn Łańcucki | ||
13 Kresowa Dywizja Piechoty | płk art. | Wacław Szalewicz | |
14 Wielkopolska Dywizja Piechoty | płk dypl. | Władysław Zubosz-Kaliński | dowódca 13 DP |
płk piech. | Mieczysław Łukoski | ||
15 Wielkopolska Dywizja Piechoty | płk piech. | Albin Skroczyński | |
16 Pomorska Dywizja Piechoty | płk art. | Władysław Filipkowski | dowódca PD 1 DP Leg. |
płk dypl. | Zygmunt Bohusz-Szyszko | ||
17 Wielkopolska Dywizja Piechoty | płk dypl. | Władysław Smolarski | |
18 Dywizja Piechoty | płk art. | Aleksander Hertel | |
19 Dywizja Piechoty | płk dypl. | Tadeusz Pełczyński | |
20 Dywizja Piechoty | płk dypl. | Franciszek Dudziński | |
21 Dywizja Piechoty Górskiej | płk piech. | Alojzy Wir-Konas | dowódca 38 DP (rez.) |
wakat | |||
22 Dywizja Piechoty Górskiej | płk piech. | Leon Grot | |
23 Górnośląska Dywizja Piechoty | płk dypl. | Władysław Powierza | dowódca 23 DP |
wakat | |||
24 Dywizja Piechoty | płk piech. | Bolesław Schwarzenberg-Czerny | dowódca 24 DP od 9 IX 1939 |
płk dypl. | Alfred Krajewski | do 10 IX 1939 dowódca 1 pspodh. | |
25 Dywizja Piechoty | płk dypl. | Stefan Kossecki | dowódca 18 DP |
płk piech. | Julian Skokowski | ||
26 Dywizja Piechoty | płk dypl. | Tadeusz Piotr Parafiński | |
27 Dywizja Piechoty | płk dypl. | Gwido Kawiński | |
28 Dywizja Piechoty | płk dypl. | Stefan Broniowski | |
29 Dywizja Piechoty | płk piech. | Jan Bratro | |
30 Poleska Dywizja Piechoty | płk piech. | Stanisław Kalabiński | dowódca 55 DP (rez.) |
33 Dywizja Piechoty (rezerwowa) | płk piech. | Stefan Leon Biestek | |
35 Dywizja Piechoty (rezerwowa) | płk dypl. | Lucjan Janiszewski | |
36 Dywizja Piechoty (rezerwowa) | wakat | ||
38 Dywizja Piechoty (rezerwowa) | płk piech. | Józef Adam Pecka | |
39 Dywizja Piechoty (rezerwowa) | płk dypl. | Bronisław Duch | |
41 Dywizja Piechoty (rezerwowa) | płk piech. | Marian Stanisław Raganowicz | |
44 Dywizja Piechoty (rezerwowa) | płk piech. | Marian Krudowski | stanowiska nie objął |
45 Dywizja Piechoty (rezerwowa) | |||
50 Dywizja Piechoty (rezerwowa) | ppłk piech. | Kazimierz Franciszek Gorzkowski | |
55 Dywizja Piechoty (rezerwowa) | płk piech. | Józef Giza | |
60 Dywizja Piechoty (rezerwowa) | ppłk dypl. kaw. w st. spocz. | Tadeusz Śmigielski |
Stanowiska drugich dowódców PD zajmowali niżej wymienieni oficerowie:
1 Dywizja Piechoty Legionów | płk dypl. | Zygmunt Bohusz-Szyszko | dowódca PD 16 DP |
6 Dywizja Piechoty | płk piech. | Roman Gwelesiani | dowódca Obszaru Warownego „Kraków” |
8 Dywizja Piechoty | płk art. | Wacław Młodzianowski | dowódca Obszaru Warownego „Modlin” |
12 Dywizja Piechoty | płk art. | Brunon Romiszewski | szef Departamentu Artylerii M.S.Wojsk. |
15 Wielkopolska Dywizja Piechoty | płk dypl. | Antoni Durski-Trzaska | |
20 Dywizja Piechoty | płk art. | Adam Epler | |
23 Górnośląska Dywizja Piechoty | płk piech. | Wacław Klaczyński | dowódca Obszaru Warownego „Śląsk”, |
28 Dywizja Piechoty | płk dypl. | Aleksander Wacznadze |
Stanowiska służbowe dowódcy piechoty dywizyjnej zostały zachowane w Wojsku Polskim organizowanym w 1940 na terenie Francji. Wspomniane stanowiska zajmowało pięciu oficerów dyplomowanych piechoty:
- płk dypl. Benedykt Chłusewicz (lat 45, z byłej armii rosyjskiej) w 1 Dywizji Piechoty,
- płk dypl. Zygmunt Grabowski (lat 48) w 1 Dywizji Grenadierów,
- płk dypl. Stanisław Pelc (lat 45, legionista I Brygady LP) w 2 Dywizji Strzelców Pieszych,
- płk dypl. Józef Jaklicz (lat 46, legionista II Brygady LP) w 3 Dywizji Piechoty,
- płk dypl. Stanisław Sosabowski (lat 48, z byłej c. i k. Armii) w 1, a następnie 4 Dywizji Piechoty.
W jednostkach Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, organizowanych na podstawie etatów brytyjskich, stanowisko dowódcy piechoty dywizyjnej nie występowało. W etacie kwatery głównej dywizji piechoty (pancernej) było stanowisko zastępcy dowódcy dywizji. W styczniu 1941 roku, w strukturze Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich utworzono stanowisko dowódcy piechoty brygady, które objął pułkownik Walenty Peszek. Dowódca piechoty był de facto zastępcą dowódcy brygady.
Zobacz też
Przypisy
Bibliografia
- Witold Biegański, Zaczęło się w Coëtquidan. Z dziejów polskich jednostek regularnych we Francji, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1977.
- Ludwik Głowacki, Działania wojenne na Lubelszczyźnie w roku 1939, Wydawnictwo Lubelskie, wyd. II, Warszawa 1986, ISBN 83-222-0377-2.
- Józef Kuropieska, Wspomnienia oficera sztabu 1934-1939, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1972, wyd. I, s. 134.
- KazimierzK. Pindel KazimierzK., Obrona narodowa 1937-1939, Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1979, s. 57, ISBN 83-11-06301-X, OCLC 69279234 .
- Podręcznik dla operacyjnej służby sztabów. Wydanie II. Warszawa 1927
- p
- d
- e
Dywizje piechoty | |||||
---|---|---|---|---|---|
Rezerwowe dywizje piechoty |
| ||||
Brygady piechoty | |||||
Pułki piechoty |
| ||||
Rezerwowe i ochotnicze pułki piechoty |
| ||||
Bataliony piechoty |
| ||||
Ośrodki zapasowe |