David Kazhdan

David Kazhdan

David Kazhdan
Państwo działania	ZSRR  Stany Zjednoczone  Izrael
Data i miejsce urodzenia	1946 Moskwa
Profesor
Specjalność: teoria reprezentacji i kombinatoryka
Alma Mater	Moskiewski Uniwersytet Państwowy
Uczelnia	Moskiewski Uniwersytet Państwowy
Okres zatrudn.	1969-1975
Uczelnia	Uniwersytet Harvarda
Okres zatrudn.	od 1975
Uczelnia	Uniwersytet Hebrajski w Jerozolimie
Okres zatrudn.	od 2002
Nagrody
Nagroda Shawa (2020) Nagroda Izraela (2012)

David Kazhdan (hebr. דוד קשדן; ur. 20 czerwca 1946 w Moskwie) – izraelski matematyk, laureat Nagrody Shawa w dziedzinie matematyki z 2020 roku. Specjalizuje się m.in. w teorii reprezentacji i kombinatoryce.

Urodził się 20 czerwca 1946 w Moskwie jako Dmitry Aleksandrovich Kazhdan. Był wcześniakiem (urodził się dwa miesiące przed terminem) i nie było pewności czy przeżyje. Dorastał jako jedyne dziecko w ateistycznej rodzinie żydowskiej, oboje rodzice byli pracownikami naukowymi^[1].

Kazhdan ukończył studia na Moskiewskim Uniwersytecie Państwowym w 1967 roku. Tam też dwa lata później uzyskał doktorat (jego promotorem był Alexandre Kirillov)^[1][2].

W latach 1969-1975 pracował na macierzystej uczelni, po czym wyemigrował do USA i związał się z Uniwersytetem Harvarda, gdzie pracował do 2002 (od tego czasu jest tam profesorem emerytowanym)^[2][3]. W tym samym roku wyjechał do Izraela i został profesorem na Uniwersytecie Hebrajskim w Jerozolimie, gdzie obecnie jest profesorem emerytowanym^[2][4].

Wypromował 12 doktorów, wśród których był laureat Medalu Fieldsa Władimir Wojewodski^[5].

Autor ponad 150 artykułów. Swoje prace publikował m.in. w „Selecta Mathematica”, „Geometric and Functional Analysis. GAFA”, „Israel Journal of Mathematics”, „Publications mathématiques de l'IHÉS”, „Duke Mathematical Journal”, „Journal für die Reine und Angewandte Mathematik” oraz najbardziej prestiżowych czasopismach matematycznych świata: „Annals of Mathematics”, „Journal of the American Mathematical Society" i „Inventiones Mathematicae”^[6].

Nagrodę Shawa otrzymał razem z Alexandrem Beilinsonem za ich ogromny wpływ i głęboki wkład w teorię reprezentacji, a także w wiele innych dziedzin matematyki (m.in. geometrię arytmetyczną, K-teorię, konforemną teorię pola, teorię liczb, geometrię algebraiczną i ​​teorię grup)^[2].

Kazhdan jest współtwórcą geometrycznej teorii reprezentacji. Wprowadził ważne pojęcia znane obecnie jako wielomiany Kazhdana-Lusztiga i własność Kazhdana. Wspólnie z Margulisem udowodnił fundamentalną dla teorii grup dyskretnych hipotezę Selberga. Wniósł też istotny wkład do teorii nieskończenie wymiarowych algebr Liego, grup kwantowych, teorii reprezentacji algebr Heckego, programu Langlandsa, geometrii różniczkowej i teorii modeli^[7].

Kazhdan otrzymał m.in.:

• 2020 Nagrodę Shawa w dziedzinie matematyki^[2]
• 2016 EMET Prize(inne języki)^[1]
• 2012 Nagrodę Izraela^[8]

W latach 1970 i 1986 był prelegentem sekcyjnym, a w 2022 plenarnym na Międzynarodowym Kongresie Matematyków^[9][10][1]. W 2008 wygłosił też wykład plenarny na Europejskim Kongresie Matematyki^[11][1].

Jest członkiem National Academy of Sciences (od 1990^[12]), Israel Academy of Sciences and Humanities (od 2006), Amerykańskiej Akademii Sztuk i Nauk (od 2008^[7]) i Academia Europaea (od 2020^[13])^[1].