Czworo szlachetnych
Czworo szlachetnych (chiń. 四君子 Sìjūnzi, jap. 四君子 Shikunshi) – w sztuce Dalekiego Wschodu przedstawienie czterech roślin: bambusa, orchidei, dzikiej śliwy i chryzantemy. Ze względu na swoje wartości estetyczne, stanowiły popularny temat malarski. Ukazywano je w różnych okolicznościach przyrodniczych[1], często z towarzyszącymi im ptakami[2].
Cztery rośliny pierwotnie symbolizowały cztery pory roku, z czasem jednak w świetle nauk buddyzmu chan zaczęto przypisywać im również symbolikę moralną[1]. Zielony przez cały rok i pnący się w górę bambus był symbolem siły i prostoty[2], zaś jego pusty w środku pień odpowiadał buddyjskiej nauce o pustce[1]. Delikatna orchidea symbolizuje piękno i wytworność[1], a w warstwie moralnej dystans wobec świata[2]. Kwitnąca późną jesienią, w niesprzyjających warunkach chryzantema stała się symbolem hartu ducha i życia pustelniczego[1]. Dzika śliwa, rozkwitająca w okolicy chińskiego Nowego Roku, gdy większość natury pozostaje jeszcze w czasie zimowego uśpienia, symbolizuje prostotę, czystość i oderwanie od spraw ziemskich[1].
Galeria
- Orchidea i bambus, mal. Zheng Xie (1693-1765). Muzeum Pałacowe w Pekinie
- Bambus, mal. Ke Jiusi (1290-1343). Muzeum Pałacowe
- Chryzantema, mal. Giuseppe Castiglione (1688-1766). Narodowe Muzeum Pałacowe w Tajpej
- Śliwa, mal. Sun Long (XV w.). Stowarzyszenie Twórców Pieczęci Xiling w Hangzhou