Czarnoszyj
Czarnoszyj purpurowy | |||
Systematyka[1][2] | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | rośliny | ||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | okrytonasienne | ||
Klasa | Magnoliopsida | ||
Nadrząd | astropodobne | ||
Rząd | jasnotowce | ||
Rodzina | babkowate | ||
Rodzaj | czarnoszyj | ||
Nazwa systematyczna | |||
Rhodochiton Zucc. ex Otto & A.Dietr. Verh. Vereins Beförd. Gartenbaues Königl. Preuss. Staaten 10: 152 (1834)[3] | |||
Typ nomenklatoryczny | |||
R. volubilis Zuccarini ex Otto et Dietrich[4] | |||
| |||
|
Czarnoszyj, różan[5] (Rhodochiton Zucc. ex Otto & A.Dietr.) – rodzaj roślin z rodziny babkowatych. Obejmuje trzy gatunki[3]. Występują one w Ameryce Środkowej – w południowym Meksyku i Gwatemali[3]. Czarnoszyj purpurowy Rhodochiton atrosanguineus jest uprawiany, także w Polsce[5].
Morfologia
- Pokrój
- Byliny o pędach drewniejących u nasady, wspinających się za pomocą ogonków liściowych owijających się na podporach. Rośliny omszone, ogruczolone do nagich[6].
- Liście
- Skrętoległe, pojedyncze, o blaszce trójkątnej lub sercowatej, na brzegu ząbkowanej, czasem drobno[6].
- Kwiaty
- Wyrastają pojedynczo w kątach liści na długich, zwisających szypułkach. Działek jest pięć i zrośnięte są w szeroki, dzwonkowaty kielich o równych, całobrzegich łatkach. Płatki korony zrośnięte są u nasady w rurkę walcowatą lub 5-kanciastą, na końcu dwuwargowe. Mają barwę czarnopurpurową do różowo-fioletowej. Pręciki są cztery, w dwóch parach, wystające z rurki korony. Zalążnia górna, podługowatokulista, dwukomorowa, z licznymi zalążkami i szyjką słupka zakończoną główkowatym znamieniem[6].
- Owoce
- Okryte trwałym kielichem[7] torebki zawierające liczne nasiona zaopatrzone w dwa skrzydełka[6].
Systematyka
Rodzaj z rodziny babkowatych Plantaginaceae (dawniej tradycyjnie w szeroko ujmowanej rodzinie trędownikowatych Scrophulariaceae), wchodzący w obrębie plemienia Antirrhineae[8] w skład kladu (zwanego kladem Maurandya) wspólnie ze spokrewnionymi rodzajami: Asarina, Cymbalaria, Maurandella i Maurandya[9].
- Wykaz gatunków[3]
- Rhodochiton atrosanguineus (Zucc.) Rothm. – czarnoszyj purpurowy
- Rhodochiton hintonii (Elisens) D.A.Sutton
- Rhodochiton nubicola (Elisens) D.A.Sutton
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2023-01-10] (ang.).
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2023-01-10] (ang.).
- ↑ a b c d Rhodochiton Zucc. ex Otto & A.Dietr., [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-01-10] .
- ↑ Rhodochiton Zuccarini ex Otto et Dietrich, [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [online], Smithsonian Institution [dostęp 2023-01-10] .
- ↑ a b Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 154. ISBN 978-83-925110-5-2.
- ↑ a b c d Joachim W.J.W. Kadereit Joachim W.J.W. (red.), Flowering Plants · Dicotyledons: Lamiales (except Acanthaceae including Avicenniaceae), Berlin, Heidelberg: Springer Berlin Heidelberg, 2004, s. 382, ISBN 978-3-642-18617-2, OCLC 851823246 .
- ↑ David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 792, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
- ↑ Genus Rhodochiton Zucc. ex Otto & A. Dietr., [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [online], USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System [dostęp 2023-01-10] .
- ↑ David C. Tank, Paul M. Beardsley, Scot A. Kelchner, Richard G. Olmstead. Review of the systematics of Scrophulariaceae s.l. and their current disposition. „Australian Systematic Botany”. 19, 4, s. 289-307, 2006. DOI: 10.1071/SB05009.