Cyclura lewisi

Cyclura lewisi[1]
Grant, 1940
Cyclura lewisi
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	gady
Rząd	łuskonośne
Podrząd	Iguania
Rodzina	legwanowate
Rodzaj	Cyclura
Gatunek	Cyclura lewisi
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]
zagrożony
Zasięg występowania
Cyclura lewisi żyje na wyspie Wielki Kajman (Grand Kayman), na południe od Kuby.
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Cyclura lewisi – zagrożony wyginięciem gatunek jaszczurki z rodzaju Cyclura, należącego do rodziny legwanowatych. Najrzadszy gatunek endemiczny na wyspie Wielki Kajman^[3].

Gatunek wcześniej skatalogowany był jako jeden z podgatunków legwana kubańskiego (Cyclura nubila), jednak w 2004 r. został przeklasyfikowany na osobny gatunek, ponieważ w 2000 r. odkryto istotne różnice genetyczne pomiędzy nimi.

Jest jedną z najdłużej żyjących jaszczurek (prawdopodobnie dożywa do 69 lat).

Odkryte liczne szkielety wskazują, że zwierzęta te miały dość liczną populację przed europejską kolonizacją wyspy, jednak w roku 2003 zostało mniej niż 15 osobników. Przewidywano, że dziko żyjące osobniki Cyclura lewisi wymrą w pierwszej dekadzie XXI wieku. Największym zagrożeniem dla gatunku są dzikie zwierzęta (psy i koty) oraz pośrednio niszczenie ich naturalnych siedlisk przez człowieka. W 2004 r. 219 sztuk wyhodowano w niewoli, zwierzęta zostały dopuszczone do pozostałych dziko żyjących osobników na Wielkim Kajmanie. Próba uratowania i rozmnożenia gatunku przeprowadzona została przez organizację Durrell Wildlife Conservation Trust. Ponadto co najmniej pięć innych organizacji non-profit jest w stałej współpracy z rządem Kajmanów, w celu zapewnienia przetrwania Cyclura lewisi.

W 2012 roku na wyspie Wielki Kajman żyło już 750 dzikich C. lewisi i po raz pierwszy zmniejszono kategorię zagrożenia gatunku z „krytycznie zagrożonego” (CR) na „zagrożony” (EN)^[4][2].

• Cyclura nubila lewisi Grant, 1940
• Cyclura macleayi lewisi Grant, 1940
• Cyclura nubila lewisi Schwartz & Thomas, 1975
• Cyclura lewisi Burton, 2004

Preferuje teren skalisty, nasłoneczniony, żyje na otwartych przestrzeniach, w suchych lasach lub w pobliżu brzegu lądu. Samice składają jaja na przełomie czerwca i lipca, w piasku. Jest wegetarianinem, jego dieta obejmuje rośliny, owoce i kwiaty.

Jest największym przedstawicielem wśród rodzimych zwierząt lądowych na wyspie Wielki Kajman. Jego długość dochodzi do 1,5 m (mierząc od pyska do końca ogona). Masa dorosłego osobnika wynosi około 14 kg. Wielkość jaszczurki bez uwzględnienia ogona waha się w granicach 51-76 cm. Nie jest pewne, czy zwierzęta te są przystosowane do nadrzewnego trybu życia, jednak udało się zaobserwować wspinaczkę na drzewo na wysokość 4,6 m. Samiec jest większy niż samica o ok. 1/3 wymiaru ciała. Ubarwienie starszych samców przybiera barwy od ciemnego szarego do turkusowoniebieskiego, samice mają odcienie oliwkowe do koloru zielonego i jasnoniebieskiego. Młode są zazwyczaj jednolicie ubarwione na ciemnobrązowo lub zielono ze słabym ciemniejszym pasmem.

Na grzbietach, od podstawy szyi do końca ogona, mają krótkie kolce.

• F.J.F.J. Burton F.J.F.J., Cyclura lewisi, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2021-02-13]  (ang.).

• Podcast of an interview with Fred Burton, Director of the Blue Iguana Recovery Program. caymanislands.co.uk. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-03-26)].
• Blue Iguana Recovery Program (B.I.R.P.). blueiguana.ky. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-04-03)].
• International Reptile Conservation Foundation
• The National Trust for the Cayman Islands, the B.I.R.P's parent organization
• International Iguana Foundation