Cokornik
| Eospalax | |||
| G.M. Allen, 1940[1] | |||
 E. baileyi | |||
| Systematyka | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | zwierzęta | ||
| Typ | strunowce | ||
| Podtyp | kręgowce | ||
| Gromada | ssaki | ||
| Podgromada | żyworodne | ||
| Rząd | gryzonie | ||
| Podrząd | Supramyomorpha | ||
| Infrarząd | myszokształtne | ||
| Nadrodzina | myszowe | ||
| Rodzina | ślepcowate | ||
| Podrodzina | cokory | ||
| Rodzaj | cokornik | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
| Siphneus fontanieri Milne-Edwards, 1867 | |||
| Synonimy | |||
| | |||
| Gatunki | |||
| |||
| |||
| |||
Cokornik[4] (Eospalax) – rodzaj ssaków z podrodziny cokorów (Myospalacinae) w obrębie rodziny ślepcowatych (Spalacidae).
Zasięg występowania
Rodzaj obejmuje gatunki występujące endemicznie w Chińskiej Republice Ludowej[5][6].
Morfologia
Długość ciała (bez ogona) 149–245 mm, długość ogona 29–69 mm; masa ciała 150–563 g; samce są większe i cięższe od samic[7][8].
Systematyka
Rodzaj zdefiniował w 1940 roku amerykański zoolog Glover Morrill Allen w 2 części artykułu poświęconego ssakom Chin i Mongolii, opublikowanym w czasopiśmie Natural History of Central Asia[1]. Gatunkiem typowym jest (oryginalne oznaczenie) cokornik tybetański (E. fontanierii).
Etymologia
- Eospalax: gr. εως eōs lub ηως ēōs ‘świt, wschód’[9]; rodzaj Spalax Güldenstädt, 1770 (ślepiec)[1].
- Zokor: rodzima nazwa dla ślepca z gór Ałtaj[10]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Siphneus fontanierii A. Milne-Edwards, 1867.
Podział systematyczny
Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki[11][8][5]:
| Grafika | Gatunek | Autor i rok opisu | Nazwa zwyczajowa[4] | Podgatunki[7][5][8] | Rozmieszczenie geograficzne[7][5][8] | Podstawowe wymiary[7][8][b] | Status IUCN[12] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | Eospalax fontanierii | (Milne-Edwards, 1867) | cokornik tybetański | gatunek monotypowy | północna Shaanxi, Shanxi, zachodnia Hebei i północno-wschodnia Mongolia Wewnętrzna | DC: 16,3–24 cm DO: 3,8–6,9 cm MC: 184–563 g | LC |
| Eospalax cansus | (Lyon, 1907) | gatunek monotypowy | Gansu, Ningxia, Shaanxi, Syczuan i Hubei | DC: 15,5–23 cm DO: 3,3–6,6 cm MC: 150–430 g | NE | ||
| Eospalax rufescens | (J.A. Allen, 1909) | gatunek monotypowy | góry Qin (południowe Gansu, południowe Shaanxi i północny Syczuan) | DC: około 18,6 cm DO: około 3,3 cm MC: brak danych | NE | ||
| Eospalax rothschildi | O. Thomas, 1911 | cokornik górski | gatunek monotypowy | południowe Gansu, południowe i południowo-wschodnie Shaanxi, północny Syczuan, zachodni Henan i zachodnie Hubei | DC: 14,5–20 cm DO: 4,5–7 cm MC: 118–280 g | LC | |
| Eospalax muliensis | Zhang Tao, Chen Zhongzheng& Shi Peng, 2022 | gatunek monotypowy | ranczo Kangwu, powiat Muli (Syczuan); prawdopodobnie inne miejsca w południowej części gór Hengduan Shan | DC: 14,5–20 cm DO: 4,5–7 cm MC: 118–280 g | NE | ||
 | Eospalax baileyi | O. Thomas, 1911 | gatunek monotypowy | Qinghai, Gansu i zachodni Syczuan | DC: 16–23,5 cm DO: 3,3–6,1 cm MC: 173–490 g | NE | |
| Eospalax smithii | O. Thomas, 1911 | cokornik syczuański | gatunek monotypowy | Gansu, Ningxia, północny Syczuan i zachodnie Shaanxi | DC: – cm DO: – cm MC: – g | LC |
Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski; NE – gatunki niepoddane jeszcze ocenie.
Opisano również gatunki wymarłe:
- Eospalax lingtaiensis Liu Liping, Zheng Shaohua, Cui Ning & Wang Lihua, 2014[13] (Chińska Republika Ludowa; pliocen/plejstocen)
- Eospalax simplicidens Liu Liping, Zheng Shaohua, Cui Ning & Wang Lihua, 2014[14] (Chińska Republika Ludowa; pliocen/plejstocen)
- Eospalax youngianus (Kretzoi, 1961)[15] (Chińska Republika Ludowa; plejstocen).
Uwagi
- ↑ Nomen nudum.
- ↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała
Przypisy
- ↑ a b c G.M. Allen. The mammals of China and Mongolia. Part 2. „Natural History of Central Asia”. 11 (2), s. 916, 921, 1940. (ang.).
- ↑ G.M. Allen. The mammals of China and Mongolia. Part 1. „Natural History of Central Asia”. 11 (1), s. vii, 1938. (ang.).
- ↑ J.R. Ellerman: The families and genera of living rodents. Cz. 2. London: British Museum, 1941, s. 541, 546. (ang.).
- ↑ a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 231. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b c d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 326. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Eospalax. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-11-17].
- ↑ a b c d R. Norris: Family Spalacidae (Muroid Mole-rats). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 132–134. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
- ↑ a b c d e Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 211. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
- ↑ E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 93. (ang.).
- ↑ Zokor. Merriam-Webster. [dostęp 2020-11-19]. (ang.).
- ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-09-30]. (ang.).
- ↑ Taxonomy: – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-08-20]. (ang.).
- ↑ Liu i in. 2014 ↓, s. 441.
- ↑ Liu i in. 2014 ↓, s. 440.
- ↑ M. Kretzoi. Zwei Myospalaciden aus Nordchina. „Vertebrata Hungarica”. 3, s. 127, 1961. (niem.).
Bibliografia
- L.-p. Liu, S.-h. Zheng, N. Cui & L.-h. Wang / 刘丽萍, 郑绍华, 崔宁 & 王李花. Rootless myospalacines from Upper Pliocene to Lower Pleistocene of Wenwanggou section, Lingtai, Gansu / 记甘肃灵台晚上新世-早更新世地层中的无根鼢鼠. „古脊椎动物学报 / Vertebrata PalAsiatica”. 52 (4), s. 440–466, 2014. (ang. • chiń.).
