Coccinia grandis
Systematyka[1][2] | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | rośliny | ||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | okrytonasienne | ||
Klasa | Magnoliopsida | ||
Nadrząd | |||
Rząd | bobowce | ||
Rodzina | bobowate | ||
Rodzaj | Coccinia | ||
Gatunek | Coccinia grandis | ||
Nazwa systematyczna | |||
Coccinia grandis (L.) Voigt[3] Hort. suburb. Calcutt. 59. 1845 | |||
| |||
|
Coccinia grandis – gatunek tropikalnego pnącza z rodziny dyniowatych, uprawiany w krajach azjatyckich dla jadalnych owoców. Zasięg gatunku obejmuje obszary w Afryce środkowej, wschodniej i północno-wschodniej oraz w Azji południowej i na północnych krańcach Australii[3]. Poza zasięgiem w wielu miejscach gatunek zadomowiony i inwazyjny (wyspy Oceanii, południowa Australia, południowe obszary USA i Karaiby). Zabroniony do uprawy w południowej Australii i na Hawajach. Pnącze gęsto porasta drzewa i znane jest jako rezerwuar wirusów porażających inne rośliny z rodziny dyniowatych[4].
Zastosowanie
- Owoce, zarówno niedojrzałe, zielone jak i dojrzałe (czerwone) zawierają dużo witaminy A i C i betakarotenu[5], wykorzystywane są w kuchni indyjskiej jako popularne warzywo, przyrządzane na wiele sposobów, zwykle w pikantnych potrawach[4]. W Azji południowo-wschodniej spożywa się również młode pędy i liście.
- W Indiach tradycyjnie zaleca się spożywanie owoców przy cukrzycy.
Lokalne nazwy
- malajalam: kowaj' കോവയ്
- tamilski: kowej' கோவை, கொவ்வை
- marathi: tondli तोंडली
- tajski: tam lueng' ตำลึง
Linki zewnętrzne
- Wielojęzyczna baza taksonomiczna Uniwersytetu w Melbourne
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-12-22] (ang.).
- ↑ a b Coccinia grandis. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-01-01]. (ang.).
- ↑ a b Janet Marinelli (red.): Wielka Encyklopedia Roślin. Warszawa: Świat Książki, 2006, s. 450. ISBN 83-7391-888-4.
- ↑ Plants in Human Health and Nutrition Policy, Artemis P.A.P. Simopoulos, CC. Gopalan, Basel: Karger Publishers, 2003, ISBN 3-8055-7554-8, OCLC 53154259 .
Identyfikatory zewnętrzne (takson):
- EoL: 584421
- Flora of China: 200022610
- Flora of North America: 200022610
- GBIF: 2874564
- identyfikator iNaturalist: 160766
- IPNI: 291972-1
- ITIS: 22358
- NCBI: 387127
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-2729083
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:291972-1
- identyfikator Tropicos: 9200002
- USDA PLANTS: COGR9
- CoL: 5ZG2T