Cerkiew św. Klemensa w Moskwie

Cerkiew św. Klemensa

Храм Священномученика Климента, Папы Римского

7710678000[1]
cerkiew parafialna
Widok ogólny
Państwo	Rosja
Miasto wydzielone	Moskwa
Miejscowość	Moskwa
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Rosyjski Kościół Prawosławny
Eparchia	moskiewska miejska
Wezwanie	św. Klemensa Rzymskiego
Wspomnienie liturgiczne	6/19 sierpnia (Przemienienie Pańskie) 24 listopada/7 grudnia (św. Klemensa)
Historia Data rozpoczęcia budowy 1762 Data zakończenia budowy 1770 Data poświęcenia 17 maja 1770, 1900, 2014 (ostatnia) Data zamknięcia 1935 Aktualne przeznaczenie czynna świątynia prawosławna Data reaktywacji 2005 Fundator Kuźma Matwiejew
Dane świątyni Styl barokowy Architekt Pietro Trezzini Świątynia • materiał bud. • cegła Kopuła • liczba kopuł 5 Liczba ikonostasów 5 Ołtarz • liczba ołtarzy 5
Położenie na mapie Moskwy Cerkiew św. Klemensa
Położenie na mapie Rosji Cerkiew św. Klemensa
55°44′26,6″N 37°37′37,5″E/55,740722 37,627083
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Cerkiew św. Klemensa – prawosławna cerkiew w Moskwie, na Zamoskworieczu.

Pierwsza drewniana cerkiew pod tym wezwaniem istniała na miejscu współczesnej przed 1597 – w wymienionym roku została zaznaczona na pierwszym w dziejach planie Moskwy. Obiekt, zniszczony w latach Wielkiej smuty w czasie toczących się w jego sąsiedztwie walk, został przed 1625 odbudowany. W 1657 na jego miejscu wzniesiono cerkiew murowaną. Następnie świątynia była jeszcze przebudowywana w 1730 i 1756. W XVII–XVIII w. świątynia nosiła wezwanie Ikony Matki Bożej „Znak”, gdyż jej poświęcony był główny ołtarz cerkwi. Funkcjonowały również dwa boczne – św. Klemensa oraz Ikony Matki Bożej „Krzew Gorejący”^[2].

W 1762 Kuźma Matwiejew, który od wielu lat wspierał materialnie utrzymanie i remonty świątyni, uzyskał od metropolity moskiewskiego Tymoteusza zgodę na rozbiórkę starszej cerkwi i budowę zupełnie nowej. Prace trwały osiem lat. Gotowy obiekt poświęcił 24 maja 1770 arcybiskup moskiewski i kałuski Ambroży. W nowej cerkwi główny ołtarz nosił wezwanie Przemienienia Pańskiego, zaś boczne – Ikony Matki Bożej „Znak” i św. Mikołaja. W 1774 wyświęcono czwarty ołtarz – Wniebowstąpienia Pańskiego. Tradycyjnie wezwanie cerkwi (św. Klemensa) przetrwało w tradycji ustnej, jak również w oficjalnych dokumentach. Na wyposażeniu cerkwi znajdowały się ikony jeszcze z XVI w.^[2] Projekt nowej świątyni w stylu barokowym wykonał Pietro Trezzini^[3]

Cerkiew była wzorem dla wzniesionego w latach 1771–1783 soboru Zaśnięcia Matki Bożej w Charkowie^[4].

Świątynia ucierpiała w czasie pożaru Moskwy w 1812, została jednak w ciągu roku odbudowana. W 1900, po kolejnym remoncie, ponownego poświęcenia budynku dokonał metropolita moskiewski i kołomieński Włodzimierz. Cerkiew pozostawała czynna do 1935, gdy na polecenie władz stalinowskich została odebrana Rosyjskiemu Kościołowi Prawosławnemu i zaadaptowana na magazyn Państwowej Biblioteki ZSRR^[3]. Nabożeństwa w obiekcie wznowiono w 2005^[5], zaś w 2014 obiekt został powtórnie poświęcony przez patriarchę moskiewskiego i całej Rusi Cyryla^[6].