Bahra 1

Bahra 1 – stanowisko archeologiczne w regionie Al-Subijah na północnym wybrzeżu Zatoki Kuwejckiej (Kuwejt) związane z kulturą Ubajd.

Od 2009 roku prace archeologiczne prowadzi polsko-kuwejcka ekspedycja archeologiczna (Kuwaiti-Polish Archaeological Mission, KPAM) Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego im. Kazimierza Michałowskiego przy współpracy z National Council for Culture, Arts and Letters of the State of Kuwait. Badaniami kieruje prof. Piotr Bieliński (CAŚ UW) wspólnie z Hamidem al-Mutairi (NCCAL, od 2014 roku), a wcześniej z Sultanem al-Duwejsz (NCCAL, do 2013 roku)^[1].

Odkryto ślady kilkunastu budowli o różnym charakterze^[2], zachowały się przede wszystkim kamienne podstawy murów. Poświadczono kilka faz budowlanych, co wskazuje, że była to osada stała. Badania dostarczyły nowych danych na temat neolitu w Zatoce Perskiej i charakteru interakcji tego regionu z Mezopotamią w okresie Ubajd^[3]. Znalezione w osadzie przedmioty są dowodem silnych związków z południową Mezopotamią. O kontaktach z ośrodkami kultury Ubajd w Mezopotamii świadczy przede wszystkim duża ilość importowanej ceramiki – zarówno bogato zdobionych naczyń luksusowych, jak i niedekorowanych zasobowców. Również drobne zabytki ruchome wykonane z wypalonej gliny – być może ozdoby osobiste – są typowe dla kultury Ubajd^[1]. Jednocześnie jednak repertuar znalezisk obejmuje także przedmioty charakterystyczne dla tzw. neolitu arabskiego: ceramikę (tzw. Coarse Red Ware) oraz narzędzia krzemienne i kwarcowe o lokalnej proweniencji^[4].

W 2018 roku badano kompleks architektoniczny odmienny od pozostałych założeń budowlanych znanych z tego stanowiska. Wiele wskazuje na to, że może to być budynek pełniący funkcję kultową, łączący lokalną tradycję z koncepcjami zapożyczonymi z kultury Ubajd. Byłaby to najstarsza budowla o charakterze kultowym nie tylko w Kuwejcie, ale i w całym rejonie Zatoki Perskiej^[5].

Jedna z najwcześniejszych osad kultury Ubajd w rejonie Zatoki Perskiej, ok. 5500–4900 p.n.e.

• Smogorzewska, A. (2019). Ceramic form and function in the Neolithic Gulf. A view from Bahra 1, Arabian archaeology and epigraphy.
• Bieliński, P., (2018). Bahrah 1: eight years of excavations of an Ubaid culture-related settlement in the al-Sabiyyah desert (Kuwait), Proceedings of the Seminar of Arabian Studies, 48, 22–30.
• Bieliński, P. (2017). The architecture of Bahra 1, an Ubaid culture-related settlement in Kuwait. Ash-sharq Bulletin of the Ancient Near East Archaeological, Historical and Societal Studies, 1(1), 104–112.
• Bieliński, P., Białowarczuk, M., Reiche, A., Smogorzewska, A., Szymczak, A. (2016). Bahra 1. Excavations in 2014 and 2015. Preliminary report on the sixth and seventh seasons of Kuwaiti–Polish archaeological investigations. Kuwait – Warsaw: NCCAL – PCMA.
• Smogorzewska, A. (2016). Local and imported pottery in the Neolithic Gulf: a new perspective from the site of Bahra 1 in Kuwait. Polish Archaeology in the Mediterranean 25, 595–617.
• Białowarczuk, M. (2015). Experimental reconstruction of Late Neolithic local quartz exploitation patterns in the Arabian Gulf. New discoveries from Bahra 1, Kuwait, an Ubaid-related site. Paleorient, 41(2), 71–84.
• Bieliński, P., Białowarczuk, M., Kiersnowski, H., Piątkowska-Małecka, J., Reiche, A., Smogorzewska, A., Szymczak, A. (2015). Bahra 1. Excavations in 2013. Preliminary report on the fifth season of Kuwaiti–Polish archaeological explorations. Warsaw–Kuwait: NCCAL – PCMA.
• Smogorzewska, A. (2015). Hajji Muhammad Ware in the Gulf. New Data from the Ubaid-related site Bahra 1 (Kuwait). Études et Travaux (Centre d’Archéologie Méditerranéenne de l’Académie Polonaise des Sciences), XXVIII, 141–158.
• Reiche, A. (2014). Polsko-kuwejckie badania archeologiczne w północnym Kuwejcie w latach 2007–2012. Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie. Nowa Seria / Journal of the National Museum in Warsaw. New Series, 3(39)
• Białowarczuk, M. (2013). Ground and pecked stone industry of Bahra 1, an Ubaid-related settlement in Northern Kuwait. Polish Archaeology in the Mediterranean, 22, 569–585.
• Smogorzewska, A. (2013). Pottery from Bahra 1 (Kuwait). New evidence for the presence of Ubaid culture in the Gulf. Polish Archaeology in the Mediterranean, 22, 555–568.
• A. Szymczak & P. Bieliński (eds.), (2013). As-Sabbija, Autumn 2012. Report on the Eighth Season of Joint Kuwaiti–Polish Archaeological Investigations in Kuwait: Bahra 1, Ubaid Culture Related Settlement (4th Season). Warsaw.
• Ł. Rutkowski (ed.) (2011). As-Sabbija 2007–2010. Kuwaiti–Polish Archaeological Investigations in Northern Kuwait, Kuwejt: NCCAL, PCMA

• CAŚ UW, projekty terenowe: Bahra 1
• PAP, Nauka w Polsce: Polscy archeolodzy odkryli najstarszą świątynię w rejonie Zatoki Perskiej
• Polskie Radio: Sukces polskich archeologów. Odkryli najstarszą świątynie w rejonie Zatoki Perskiej