Żelazian(VI) potasu

Żelazian(VI) potasu

Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) addyt. tetraoksydożelazian(2−) potasu Inne nazwy i oznaczenia półsyst. żelazian potasu Stocka żelazian(VI) potasu
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	K 2FeO 4
Masa molowa	198,04 g/mol
Wygląd	purpurowe kryształki
Identyfikacja
Numer CAS	13718-66-6
PubChem	53493006
SMILES [K]O[Fe-4](=O)(=O)O[K]
InChI InChI=1S/Fe.2K.4O/q-2;2*+1;;;; InChIKey BYYVYYRSUGUXKK-UHFFFAOYSA-N
Właściwości Temperatura topnienia powyżej 400 °C[1]
Budowa Układ krystalograficzny tetrahedryczny Moment dipolowy 0 D
Niebezpieczeństwa Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2020-05-12] Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Na podstawie podanej karty charakterystyki Niebezpieczeństwo Zwroty H H272 Zwroty P P220 Temperatura zapłonu niepalny[1]
Podobne związki
Inne aniony	dichromian potasu, nadmanganian potasu
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Multimedia w Wikimedia Commons

Żelazian(VI) potasu, żelazian potasu, K
2FeO
4 – nieorganiczny związek chemiczny, sól potasowa kwasu żelazowego (nieistniejącego w stanie wolnym). Ta fioletowa sól stanowi rzadki przypadek związku żelaza na VI stopniu utlenienia. Zwykle pierwiastek ten tworzy połączenia na stopniu utlenienia II lub III. Z uwagi na bardzo wysoki stopnień utlenienia żelaza anion FeO2−
4 jest silnym utleniaczem. Żelazian potasu znajduje zastosowanie w tzw. zielonej chemii, ponieważ produktami ubocznymi jego użycia są stosunkowo obojętne dla środowiska tlenki żelaza, a pozostałości samego związku szybko rozkładają się w wodzie^[2] (w odróżnieniu np. od dichromianów, które mogą pozostawać w środowisku dłużej i mają m.in. działanie kancerogenne). Duża nietrwałość w roztworach wodnych stanowi jednak poważny problem w próbach stosowania żelazianu potasu w laboratoriach oraz przemyśle. Nadto do niektórych procesów jego zdolności utleniające są zbyt duże.

W postaci suchego ciała stałego żelazian potasu jest stabilny. W wodzie ulega rozkładowi z wydzieleniem tlenu, proces znacząco przyspiesza w przypadku zakwaszenia. Roztwór o głębokiej, fioletowej barwie przypomina fizycznie i chemicznie roztwór nadmanganianu potasu (KMnO
4), lecz stanowi silniejszy utleniacz.

Wysoka zdolność utleniająca i biologiczne bezpieczeństwo stosowania sprawiły, że wykorzystuje się go np. w oczyszczaniu ścieków ze związków organicznych oraz biocydów. W syntezie organicznej bywa używany do utleniania alkoholi pierwszorzędowych^[3].

Zwraca uwagę możliwość jego wykorzystania jako materiału katodowego w bateriach^[4].

Związek jest izostrukturalny z takimi solami, jak K
2MnO
4, K
2CrO
4 i K
2SO
4. Sieć krystaliczna składa się z jonów potasowych oraz tetraedrycznych anionów FeO2−
4, przy czym odległość Fe−O wynosi 1,66 Å^[5].

Powstawanie fioletowego roztworu podczas ługowania pozostałości po spaleniu mieszaniny azotanu sodu (saletry chilijskiej) i pyłu żelaznego jako pierwszy opisał Georg Ernst Stahl. Później Edmond Frémy odkrył, że połączenie wodorotlenku potasu i tlenku żelaza(III) na powietrzu daje związek rozpuszczalny w wodzie o właściwościach podobnych do nadmanganianu potasu.

Obecnie w laboratorium wykorzystuje się głównie metodę otrzymywania żelazianu przez utlenianie alkalicznego roztworu jonów Fe3+
za pomocą podchlorynów^[6], np. NaClO.